Młodzież europejska wobec aksjonormatywnych wyborów. Perspektywa międzygeneracyjna

Ewa Budzyńska

doi:10.18778/0208-600X.48.05

Authors

Ewa Budzyńska Uniwersytet Śląski w Katowicach, Wydział Nauk Społecznych, Instytut Socjologii

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-600X.48.05

Keywords:

family, the intergenerational transmission of the values

Abstract

In western societies the axionormative sphere undergoes quite quick transformations, enrolling in the paradigm of the Inglehart’s theory bringing back to the passage from materialistic to postmaterialistic values, from traditional to liberal values. The processes of changes in systems of the values depends on many factors, especially on the process of primary socialization in the family.

The investigations which was undertaken over axionormative choices by the youth studying at universities in Nitra and in Katowice showed from the one side ‒ the degree of the similarity among parents’ and children’ generations in the range of the hierarchy of the values (e.g. values of education and life’s stability), and ‒ from the second side ‒ the degree the intergenerational diversification of the axionormative choices (e.g. favorite pastimes, professional interests). The respondents owes many values to not only parents, but also the grandparents (e.g. the moral values and the features of the character, historical knowledge, practical skills, and first of all the feeling of the being dear). The Slovak youth is characterized by the higher level of family cohesion than the Polish youth (particularly in the range of the level of the confidence and of the giving the help to members of their family). The results of our investigations show that traditional and materialistic values have more important meaning than liberal and postmaterialistic ones to the Polish and Slovak youth.

References

Atlas of European Values [2013], http://www.atlasofeuropeanvalues.eu/homepage.php, 15.11.2013.
Google Scholar

Boguszewski R. (2013), Rodzina ‒ jej współczesne znaczenie i rozumienie, CBOS, Warszawa.
Google Scholar

Durkheim É. (1999), O podziale pracy społecznej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar

European Values Study [2013], http://www.jdsurvey.net/evs/EVSAnalize.jsp, 15.11.2013.
Google Scholar

Fatyga B. (1999), Dzicy z naszej ulicy. Antropologia kultury młodzieżowej, Ośrodek Badań Mło- dzieży, Instytut Stosowanych Nauk Społecznych UW, Warszawa.
Google Scholar

Feliksiak M. (2013), Zadowolenie z życia, CBOS, Warszawa.
Google Scholar

Halman L. (2001), The European Values Study. The Third Wave, Tilburg University Press, Tilburg.
Google Scholar

Inglehart R., Basañez M., Moreno A. (1998), Human Values and Beliefs: A Cross-Cul- tural Sourcebook. Political, Religious, Sexual, and Economic Norms in 43 Societies: Findings from the 1990‒1993 World Values Survey, Ann Arbor, The University of Michigan Press, Michigan.
Google Scholar

Jasińska-Kania A. (2002), Indywidualizacja i uspołecznienie: przekształcenia moralności w Polsce i Europie, [w:] A. J a s i ń s k a-K a n i a, M. M a r o d y (red.), Polacy wśród Europejczyków. Wartości społeczeństwa polskiego na tle innych krajów europejskich, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa, s. 212‒234.
Google Scholar

Jasińska-Kania A. (2011), Dynamika zmian wartości zmian wartości Polaków na tle europejskim: EVS 1990 ‒ 1999 ‒ 2008, [w:] M. B u c h o l z, S. M a n d e s, T. S z a w i e l, J. W a w r z y n i a k (red.), Polska po 20 latach wolności, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, s. 225‒239.
Google Scholar

Jasińska-Kania A. (2012), Między rygoryzmem a permisywnością: przemiany moralności w Polsce i w Europie, [w:] A. J a s i ń s k a-K a n i a (red.), Wartości i zmiany. Przemiany postaw Polaków w jednoczącej się Europie, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa, s. 105–130.
Google Scholar

Jawłowska A. (1995), Ład czy rozpad? Zmiany w sferze aksjonormatywnej, [w:] A. S u ł e k, J. S t y k, I. M a c h a j (red.), Ludzie i instytucje. Stawanie się ładu społecznego. Pamiętnik IX Ogólnopolskiego Zjazdu Socjologicznego, Lublin, 27‒30 VI 1994, PTS, Wydawnictwo UMCS, Lublin, vol. 2, s. 15‒25.
Google Scholar

Juszczyk-Frelkiewicz K. (2013), Kohabitacja w świadomości studentów polskich i słowackich na tle przemian życia rodzinnego. Socjologiczne studium porównawcze opinii wybranych środowisk uniwersyteckich, Uniwersytet Śląski, Katowice, (niepublikowana rozprawa doktorska).
Google Scholar

Kacprowicz G. (2012), Małżeństwo jako obszar przemian zachowań i wartości Europejczyków, [w:] A. J a s i ń s k a-K a n i a (red.), Wartości i zmiany. Przemiany postaw Polaków w jednoczącej się Europie, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa, s. 31‒50.
Google Scholar

Kiciński K. (2002), Orientacje moralne społeczeństwa polskiego, [w:] J. M a r i a ń s k i (red.), Kondycja moralna społeczeństwa polskiego, Wydawnictwo WAM, Polska Akademia Nauk, Kraków, s. 368‒403.
Google Scholar

Kwaśniewicz W. (2001), Kilka refleksji o przemianach moralności w okresie transformacji ustrojowej, [w:] B. G o ł ę b i o w s k i (red.), Moralność Polaków. Etos i etnos. Dylematy współczesne, Oficyna Wydawnicza „Stopka”, Łomża, s. 63‒72.
Google Scholar

MacIver R. M., Page Ch. H. (1983), Religia a moralność, [w:] F. A d a m s k i (red.), Socjologia religii. Wybór tekstów, WAM, Kraków, s. 158‒164.
Google Scholar

Mariański J. (1995), Młodzież między tradycją i ponowoczesnością, Redakcja Wydawnictw KUL, Lublin.
Google Scholar

Mariański J. (2001), Kryzys moralny czy transformacja wartości? Studium socjologiczne, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin.
Google Scholar

Mariański J. (2006), Socjologia moralności, Wydawnictwo KUL, Lublin.
Google Scholar

Merton R. K. (2002), Teoria socjologiczna i struktura społeczna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar

Parsons T. (1969), Struktura społeczna a osobowość, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.
Google Scholar

Poleszczuk J. (2002), Rodzina, małżeństwo, prokreacja: racjonalizacja strategii reprodukcyjnych, [w:] A. J a s i ń s k a-K a n i a, M. M a r o d y (red.), Polacy wśród Europejczyków, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa, s. 257‒279.
Google Scholar

Świątkiewicz W. (2010), Między sekularyzacją i deprywatyzacją. Socjologiczne refleksje wokół polskiej religijności w kontekście europejskim, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Google Scholar

Szafraniec K. (2002), Anomia okresu transformacji a orientacje normatywne młodzieży. Perspektywa międzygeneracyjna, [w:] J. M a r i a ń s k i (red.), Kondycja moralna społeczeństwa polskiego, Wydawnictwo WAM, PAN, Kraków, s. 453‒480.
Google Scholar

Sztompka P. (1983), Zmiana strukturalna społeczeństwa: szkic teorii, „Studia Socjologiczne”, nr 2, s. 124‒151.
Google Scholar

Sztompka P. (2002), Socjologia. Analiza społeczeństwa, Znak, Kraków.
Google Scholar

Turowski J. (1995), Podstawy ładu normatywnego w pluralistycznym społeczeństwie, [w:] A. S u ł e k, J. S t y k, I. M a c h a j (red.), Ludzie i instytucje. Stawanie się ładu społecznego. Pamiętnik IX Ogólnopolskiego Zjazdu Socjologicznego, Lublin, 27‒30 VI 1994, PTS, Wydawnictwo UMCS, Lublin, vol. 2, s. 9‒14.
Google Scholar

Turska A. (1993), The Dynamics of Normative Order in Post-Totalitarian Society, „Polish Sociological Review”, No. 3, s. 233‒248.
Google Scholar

Wrzesień W. (2003), Jednostka ‒ rodzina ‒ pokolenie, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
Google Scholar

Ziółkowski M. (1995), Pragmatyzacja świadomości społeczeństwa polskiego, [w:] A. S u - ł e k, J. S t y k, I. M a c h a j (red.), Ludzie i instytucje. Stawanie się ładu społecznego. Pamiętnik IX Ogólnopolskiego Zjazdu Socjologicznego, Lublin, 27‒30 VI 1994, PTS, Wydawnictwo UMCS, Lublin, vol. 2, s. 27‒47.
Google Scholar

Znaniecki F. (1992), Nauki o kulturze, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar