O kształceniu logopedów w zakresie dyslalii. Nowe wyzwania

Autor

DOI:

https://doi.org/10.18778/2544-7238.06.14

Słowa kluczowe:

zaburzenia realizacji fonemów, dyslalia, kształcenie logopedów

Abstrakt

Artykuł dotyczy problematyki kształcenia w zakresie zaburzeń realizacji fonemów – jedne­go z ważniejszych elementów programu studiów logopedycznych: podyplomowych i stacjo­narnych. Autorka odnosi się do współczesnej wiedzy na temat wad wymowy, podkreślając różnice pomiędzy tradycyjnym a nowym ujęciem tego zaburzenia. Wskazuje nowe zada­nia, jakie powinny zostać uwzględnione w programach kształcenia w związku z obecnością w przestrzeni internetowej różnorodnych informacji, często niezgodnych ze współczesną wiedzą na temat postępowania w dyslalii, a także z innymi problemami, np. z różnym rozu­mieniem interdyscyplinarności logopedii. Analizuje wybrane zagadnienia związane z przy­gotowaniem programu kształcenia w zakresie zaburzeń realizacji fonemów z perspektywy pożądanych cech przyszłego logopedy. Przedstawiona praca jest głosem w dyskusji na temat kształcenia logopedów w zakresie dyslalii.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Bibliografia

ASHA – American Speech‑Language Hearing Association, b.d., Evidence‑Based Practice (EBP), https://www.asha.org/Research/EBP/Evidence‑Based‑Practice/ (dostęp: 20.07.2018).
Google Scholar

Brackenbury T., Burroughs E., Hewitt L.E., 2008, A Qualitative Examination of Current Guidelines for Evidence‑Based Practice in Child Language Intervention, „Language Speech and Hearing Services in Schools”, Vol. 38(1), s. 78–88.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1044/0161-1461(2008/008)

Bunton K., 2008, Speech versus Nonspeech: Different Tasks. Different Neural Organization, „Seminars in Speech and Language”, Vol. 29(4), s. 267–275.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1055/s-0028-1103390

Dąbrowska E., Kubiński W. (red.), 2003, Akwizycja języka w świetle językoznawstwa kognitywnego, Kraków: Wydawnictwo Universitas.
Google Scholar

Demel G., 1978, Minimum logopedyczne nauczyciela przedszkola, Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Google Scholar

Emiluta‑Rozya D., 2012, Formy zaburzeń mowy, [w:] S. Grabias, M. Kurkowski (red.), Logopedia. Teoria zaburzeń mowy, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie‑Skłodowskiej, s. 73–87.
Google Scholar

Grabias S., 2012, Teoria zaburzeń mowy. Perspektywy badań, typologie zaburzeń, procedury postępowania logopedycznego, [w:] S. Grabias, Z.M. Kurkowski (red.), Logopedia. Teoria zaburzeń mowy, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie‑Skłodowskiej w Lublinie, s. 15–71.
Google Scholar

Grabias S., 2015, Postępowanie logopedyczne. Standardy terapii, [w:] S. Grabias, J. Panasiuk, T. Woźniak (red.), Logopedia. Standardy postępowania logopedycznego. Podręcznik akademicki, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie‑Skłodowskiej w Lublinie, s. 13–38.
Google Scholar

Grabias S., 2019, Język w zachowaniach społecznych. Podstawy socjolingwistyki i logopedii, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie‑Skłodowskiej w Lublinie.
Google Scholar

Kania J.T., 2001, Szkice logopedyczne, Lublin: Polskie Towarzystwo Logopedyczne, s. 175–192.
Google Scholar

Kita M., 2012, „Razem”. Konsiliencja, interdyscyplinarność, transdyscyplinarność, [w:] M. Kita, M. Ślawska (red.), Transdyscyplinarność badań nad komunikacją medialną, t. 1: Stan wiedzy i postulaty badawcze, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, s. 11–30.
Google Scholar

Koczanowicz L., 2011, Interdyscyplinarność między rabunkiem a dialogiem, [w:] R. Włodarczyk, W. Żłobicki (red.), Interdyscyplinarność i transdyscyplinarność pedagogiki – wymiary praktyczny i teoretyczny, Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls, s. 35–43.
Google Scholar

Konopska L., 2002, Jakość wymowy osób z wadą zgryzu, „Logopedia”, t. 31, s. 157–198.
Google Scholar

Konopska L., 2006, Wady wymowy u osób z wadami zgryzu, Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.
Google Scholar

Konopska L., 2015a, Desonoryzacja w dyslalii. Analiza artykulacyjna, akustyczna i audytywna, Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.
Google Scholar

Konopska L, 2015b, Postępowanie logopedyczne w przypadku osób z wadą zgryzu, [w:] S. Grabias, J. Panasiuk, T. Woźniak (red.), Logopedia. Standardy postępowania logopedycznego. Podręcznik akademicki, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie‑Skłodowskiej w Lublinie, s. 626–654.
Google Scholar

Lorenc A., 2015, Transkrypcja mowy zaburzonej, [w:] S. Milewski, K. Kaczorowska‑Bray (red.), Metodologia badań logopedycznych z perspektywy teorii i praktyki, Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia Universalis, s. 112–143.
Google Scholar

Łobacz P., 1997, Polska fonologia dziecięca, Warszawa: Wydawnictwo Energia.
Google Scholar

Łobacz P., 2003, Prawidłowy rozwój mowy dziecka, [w:] T. Gałkowski, E. Szeląg, G. Jastrzębowska (red.), Podstawy neurologopedii, Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, s. 231–268.
Google Scholar

Łuczyński E., 2004, Kategoria przypadka w ontogenezie, czyli o wchodzeniu dziecka w rzeczywistość gramatyczną, Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Google Scholar

Malicka I., 2019, Dysfunkcje oddychania i połykania jako przyczyny zaburzeń mowy dzieci w wieku przedszkolnym oraz wczesnoszkolnym, niepublikowana rozprawa doktorska napisana pod kierunkiem dr hab. prof. UŚ Danuty Pluty‑Wojciechowskiej, Katowice: Uniwersytet Śląski.
Google Scholar

Mayenowa R.M., 1989, Roman Jakobson – uczony i człowiek, [w:] R. Jakobson, W poszukiwaniu istoty języka: wybór pism, R.M. Mayenowa (wybór, red. nauk. i wstęp), Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, s. 5–39.
Google Scholar

Michalik M., 2015, Transdyscyplinarność logopedii – między metodologiczną koniecznością a teoretyczną utopią, [w:] S. Milewski, K. Kaczorowska‑Bray (red.), Metodologia badań logopedycznych z perspektywy teorii i praktyki, Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia Universalis, s. 32–46.
Google Scholar

Mierzejewska H., Emiluta‑Rozya D., 1997, Projekt zestawienia form zaburzeń mowy, „Audiofonologia”, t. 10, s. 37–48.
Google Scholar

Ostapiuk B., 1997, Zaburzenia dźwiękowej realizacji fonemów języka polskiego – propozycja terminów i klasyfikacji, „Audiofonologia”, t. 10, s. 117–136.
Google Scholar

Ostapiuk B., 2005, Logopedyczna ocena ruchomości języka, [w:] M. Młynarska, T. Smereka (red.), Logopedia. Teoria i praktyka, Wrocław: Podyplomowe Studium Logopedyczne Uniwersytetu Wrocławskiego, Agencja Wydawnicza a linea, s. 299–306.
Google Scholar

Ostapiuk B., 2013a, Dyslalia. O badaniu jakości wymowy w logopedii, Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.
Google Scholar

Ostapiuk B., 2013b, Dyslalia ankyloglosyjna. O krótkim wędzidełku języka, wadliwej wymowie i skuteczności terapii, Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.
Google Scholar

Ostapiuk B., 2015, Postępowanie logopedyczne u osób z dyslalią i ankyloglosją, [w:] S. Grabias, J. Panasiuk, T. Woźniak (red.), Logopedia. Standardy postępowania logopedycznego. Podręcznik akademicki, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie‑Skłodowskiej w Lublinie, s. 655–685.
Google Scholar

Ostapiuk B., Pluta‑Wojciechowska D., Grabias S., Woźniak T., 2018, Dyskusja po dyskusji na konferencji w Chorzowie, czyli o niektórych problemach logopedii w Polsce, „Logopedia”, t. 1, nr 47, s. 369–398.
Google Scholar

Ostaszewska D., Tambor J., 1997, Podstawowe wiadomości z fonetyki i fonologii współczesnego języka polskiego, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Google Scholar

Ostaszewska D., Tambor J., 2012, Fonetyka i fonologia współczesnego języka polskiego, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Pluta‑Wojciechowska D., 2008a, Zaburzenia mowy u dzieci z rozszczepem podniebienia. Badania – teoria – praktyka, wyd. 2 poprawione i poszerzone, Bytom: Wydawnictwo Ergo‑Sum.
Google Scholar

Pluta‑Wojciechowska D., 2008b, Standard postępowania logopedycznego w przypadku osób z rozszczepem wargi i podniebienia, „Logopedia”, nr 37, s. 175–205.
Google Scholar

Pluta‑Wojciechowska D., 2010, Podstawy patofonetyki mowy rozszczepowej. Dyslokacje, Bytom: Wydawnictwo Ergo‑Sum.
Google Scholar

Pluta‑Wojciechowska D., 2011, Mowa dzieci z rozszczepem wargi i podniebienia, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego.
Google Scholar

Pluta‑Wojciechowska D., 2013a, Strategiczna metoda usprawniania realizacji fonemów. Motywacja i główne założenia, „Logopedia”, nr 42, s. 45–60.
Google Scholar

Pluta‑Wojciechowska D., 2013b, Zaburzenia czynności prymarnych i artykulacji. Podstawy postępowania logopedycznego, Bytom: Wydawnictwo Ergo‑Sum.
Google Scholar

Pluta‑Wojciechowska D, 2015a, Standard postępowania logopedycznego w przypadku rozszczepu wargi i podniebienia, [w:] S. Grabias, J. Panasiuk, T. Woźniak (red.), Logopedia. Standardy postępowania logopedycznego. Podręcznik akademicki, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie‑Skłodowskiej w Lublinie, s. 727–780.
Google Scholar

Pluta‑Wojciechowska D., 2015b, Analityczno‑fonetyczna ocena realizacji fonemów w logopedii, [w:] M. Kurkowska, E. Wolańska (red.), Metody i narzędzia diagnostyczne w logopedii, Warszawa: Dom Wydawniczy Elipsa.
Google Scholar

Pluta‑Wojciechowska D., 2016, Dyslalia obwodowa jako przedmiot kształcenia logopedycznego. Rekonesans zagadnień, „Annales Universitatis Mariae Curie‑Skłodowska”, Vol. 1, s. 195–209.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.17951/en.2016.1.195

Pluta‑Wojciechowska D., 2017, Dyslalia obwodowa. Diagnoza i terapia logopedyczna wybranych form zaburzeń, Bytom: Wydawnictwo Ergo‑Sum.
Google Scholar

Pluta‑Wojciechowska D., 2019a, Dyslalia obwodowa. Diagnoza i terapia logopedyczna wybranych form zaburzeń, wyd. II poprawione i poszerzone, Bytom: Wydawnictwo Ergo‑Sum.
Google Scholar

Pluta‑Wojciechowska D., 2019b, Efektywność terapii dyslalii. Logopedyczno‑lingwistyczna analiza wyników badań, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Google Scholar

Pluta‑Wojciechowska D., 2019c, Orofacjologopedia, „Logopedia”, nr 49, s. 137–158.
Google Scholar

Pluta‑Wojciechowska D, 2020a, Terapia strategiczna dyslalii obwodowej. Inspiracje do ćwiczeń warg i języka dla dzieci oraz dorosłych, Bytom: Wydawnictwo Ergo‑Sum.
Google Scholar

Pluta‑Wojciechowska D., 2020b, Logopaedics as an Interdisciplinary Science in the Eyes of Speech Therapists. Preliminary Research Results, „Logopaedica Lodziensia”, nr 4, s. 141–155.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/2544-7238.04.10

Pluta‑Wojciechowska D., 2021, Przygotowanie logopedy do pracy z dzieckiem z rozszczepem wargi i/lub podniebienia. Projekt modelu kształcenia, „Logopaedica Lodziensia”, nr 5, s. 171–183.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/2544-7238.05.11

Pluta‑Wojciechowska D., 2022a, Tak zwane seplenienie boczne. O objawie i mechanizmie zaburzeń, „Logopedia”, Vol. 51(1), s. 205-224.
Google Scholar

Pluta‑Wojciechowska D., 2022b, Zaburzenia czynności prymarnych i artykulacji. Podstawy postępowania logopedycznego, wyd. IV poszerzone i poprawione, Bytom: Wydawnictwo Ergo‑Sum.
Google Scholar

Pluta‑Wojciechowska D., Sambor B., 2018, O popularnych, lecz dyskusyjnych ćwiczeniach języka w przypadku obwodowych zaburzeń artykulacji, „Logopedia”, t. 1, nr 47, s. 265–278.
Google Scholar

Porayski‑Pomsta J., 2015, O rozwoju mowy dziecka dwa studia, Warszawa: Dom Wydawniczy Elipsa.
Google Scholar

Ramanarayanan V., Tilsenc S., Proctord M., Töger J., Goldsteinf L., Nayakf K.S., Narayanan S., 2018, Analysis of speech production real‑time MRI, „Computer Speech & Language”, No. 52, s. 1–22.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/j.csl.2018.04.002

Rocławski B., 2001, Podstawy wiedzy o języku polskim dla glottodydaktyków, pedagogów, psychologów i logopedów, Gdańsk: Wydawnictwo Glottispol.
Google Scholar

Rocławski B., 2005, Słuch fonemowy i fonetyczny. Teoria i praktyka, Gdańsk: Wydawnictwo Glottispol.
Google Scholar

Rodak H., 1992, Terapia dziecka z wadą wymowy, Warszawa: Wydawnictwo Polskiej Fundacji Zaburzeń Mowy.
Google Scholar

Sambor B., 2015, Zaburzone wzorce połykania i pozycji spoczynkowej języka a budowa artykulacyjna głoskowych realizacji fonemów u osób dorosłych, „Logopedia”, nr 43, s. 149–188.
Google Scholar

Sambor B., 2017, Skaza dykcyjna czy wada wymowy? Analiza badań realizacji fonemów spółgłoskowych u młodych adeptów sztuki teatralnej, niepublikowana rozprawa doktorska napisana pod kierunkiem dr hab. prof. UŚ Danuty Pluty‑Wojciechowskiej, Katowice: Uniwersytet Śląski.
Google Scholar

Sambor B., 2021, Wymowa młodych aktorów. Analiza wyników badań realizacji fonemów spółgłoskowych, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Google Scholar

Słownik języka polskiego PWN, b.d., https://sjp.pwn.pl/ (dostęp: 25.05.2022).
Google Scholar

Sołtys‑Chmielowicz A., 2008, Zaburzenia artykulacji. Teoria i praktyka, Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Google Scholar

Stasiak J., 2015, Postępowanie logopedyczne w przypadku dyslalii, [w:] S. Grabias, J. Panasiuk, T. Woźniak (red.), Logopedia. Standardy postępowania logopedycznego. Podręcznik akademicki, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie‑Skłodowskiej w Lublinie, s. 227–236.
Google Scholar

Stecewicz M., Halczy‑Kowalik L., 2015, Postępowanie logopedyczne u osób po wycięciu nowotworu jamy ustnej, [w:] S. Grabias, J. Panasiuk, T. Woźniak (red.), Logopedia. Standardy postępowania logopedycznego, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie‑Skłodowskiej w Lublinie, s. 687–725.
Google Scholar

Styczek I., 1981, Logopedia, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Szpyra‑Kozłowska J., 2002, Wprowadzenie do współczesnej fonologii, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie‑Skłodowskiej.
Google Scholar

Van Riper Ch., Irwin J.V., 1970, Artikulationsstörungen. Diagnose und Behandlung, Berlin–Charlottenburg: Carl Marhold Verlagsbuchhandlung.
Google Scholar

Zarębina M., 1994, Język polski w rozwoju jednostki, Gdańsk: Wydawnictwo Glottispol.
Google Scholar

Pobrania

Opublikowane

2022-12-30

Jak cytować

Pluta-Wojciechowska, D. (2022). O kształceniu logopedów w zakresie dyslalii. Nowe wyzwania. Logopaedica Lodziensia, (6), 209–229. https://doi.org/10.18778/2544-7238.06.14