Czy wykształcenie jest wartością? Dylematy moralne

Urszula Swadźba

doi:10.18778/0208-600X.40.11

Authors

Urszula Swadźba Uniwersytet Śląski

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-600X.40.11

Abstract

The paper raises the issue of education as a value. In the theoretical part, education has been placed as part of socio-cultural capital. In addition, the theoretical model of the analysis of education as a value on macro-structural, local and micro-structural levels was constructed. On the first level, the trends of growth of education in Poland are shown, especially in Silesia. An excessive increase in the number of people with higher education is not always a positive value due to the lack of adequate jobs. Similar dilemmas, but with even greater force, occur at the local level. Active individuals are leaving small local societies, in order to learn. Finally, the growth of educational aspirations among young people can be observed on the micro-social level. The problem is to find employment adequate to education, where the individual could realize him/herself. In the conclusion, synthetic pros and cons of promoting higher education are indicated.

References

Bartoszek Adam, Gruszczyński Leszek, 1996, Województwo katowickie ’96. Obraz Życia i jego warunków w świadomości mieszkańców, Wyd. Ośrodek Badań Społeczno-Kulturowych Towarzystwa Zachęty Kultury, Katowice.
Google Scholar

Bartoszek Adam, 2000, Analizy kapitału społeczno-kulturowego w teorii zmiany i mobilności społeczne, [w:] M. Szczepański (red.), Kapitał społeczno-kulturowy a rozwój lokalny i regionalny, Wyd. Wyższej Szkoły Zarządzania i Nauk Społecznych, Tychy.
Google Scholar

Bartoszek Adam, 2008, Konwersja kapitałów społeczno-kulturowych na kapitał obywatelski – rzecz o wytwarzaniu otwartych społeczności, [w:] M. Szczepański K. Bierwiaczonek, T. Nawrocki (red.), Kapitały ludzkie i społeczne a konkurencyjność regionów, Wyd. Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Google Scholar

Bartoszek Adam, 2009, Praca poza wyuczonym zawodem – aktywizacja czy degradacja kapitału ludzkiego na lokalnych rynkach pracy?, „Humanizacja Pracy”, nr 6(252).
Google Scholar

Becker Gary, 1964, Human Capital. A Theoretical and Empirical Analysis with Special References to Education, New York.
Google Scholar

Bourdieu Pierre, Passeron Jean-Claude, 2006, Reprodukcja. Elementy teorii systemu nauczania, Wyd. PWN, Warszawa.
Google Scholar

Burian Jadwiga, 2007, Szkolnictwo zawodowe wobec rynku pracy, [w:] R. Gerlach (red.), Edukacja zawodowa w aspekcie przemian społeczno-gospodarczych, Wyd. Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz.
Google Scholar

Burzyński Jan,1999, Aspiracje edukacyjne–międzygeneracyjne podobieństwa i różnice, [w:] E. Budzyńska, J. Burzyński, S. Niesporek, W. Świątkiewicz (red.), Rodzina wobec wartości. Socjologiczne studium rodzin wielkomiejskich. Na przykładzie Katowic, Wyd. Instytut Górnośląski, Katowice.
Google Scholar

Cudowska Agata, 2004, Kształtowanie twórczych orientacji Życiowych w procesie edukacji, Wyd. Trans Humana, Białystok.
Google Scholar

Fukuyama Francis, 1997, Zaufanie społeczne a droga do dobrobytu, Wyd. PWN, Warszawa–Wrocław.
Google Scholar

Giza-Poleszczuk Anna i inni, 2002, Strategie i system. Polacy w obliczu zmiany systemowej, Wyd. IFiS PAN, Warszawa.
Google Scholar

Jeruszka Urszula, 2007, Analiza funkcjonowania kwalifikacji zawodowych w kontekście zmiennych wymogów rynku pracy, [w:] R. Gerlach (red.), Edukacja zawodowa w aspekcie przemian społeczno-gospodarczych, Wyd. Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz.
Google Scholar

Lipski Aleksander, 2004, O niektórych problemach edukacji w województwie śląskim, [w:] L. Frąckiewicz (red.), Społeczny obraz Śląska na przełomie wieków, Wyd. Akademii Ekonomicznej, Katowice.
Google Scholar

Mariański Janusz, 1989, Wprowadzenie do socjologii moralności, Wyd. KUL, Lublin.
Google Scholar

Michalczyk Tadeusz, Musioł Sebastian, 2008, Kapitał ludzki i społeczny a rozwój społeczno-ekonomiczny, [w:] M. Szczepański, K. Bierwiaczonek, T. Nawrocki (red.), Kapitały ludzkie i społeczne a konkurencyjność regionów, Wyd. Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Google Scholar

Nawrocki Tomasz, 2001, Pomiędzy rodziną, szkołą a uniwersytetem. Refleksje socjologa o barierach edukacyjnych na Górnym Śląsku, [w:] W. Jacher (red.), Eseje socjologiczne, Wyd. Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Google Scholar

Rocznik Statystyczny Województwa Katowickiego 1989, 1990, Wojewódzki Urząd Statystyczny, Katowice.
Google Scholar

Rocznik Statystyczny Województwa Śląskiego 2008, 2009, Urząd Statystyczny w Katowicach, Katowice.
Google Scholar

Sołdra-Gwiżdż Teresa, Szczygielski Kazimierz, 2009, Czego Jaś się nie nauczył, tego Jan nie będzie umiał, [w:] T. Sołdra -Gwiżdż, K. Szczygielski (red.), Praktyka czyni mistrza. Społeczne konteksty szkolnictwa zawodowego, Wyd. Instytutu Śląskiego, Opole.
Google Scholar

Sołdra-Gwiżdż Teresa, Gwiżdż Olgierd, 2007, Aspiracje zawodowe i edukacyjne, plany i dążenia Życiowe młodzieży szkół ponadgimnazjalnych województwa opolskiego, [w:] T. Sołdra-Gwiżdż, K. Szczygielski(red.), Rynek pracy a aspiracje edukacyjne młodzieży województwa opolskiego. Stan i prognoza, Wyd. Instytutu Śląskiego, Opole.
Google Scholar

Swadźba Urszula, 2001, Śląski etos pracy, Wyd. Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Google Scholar

Swadźba Urszula, 2002, Wykształcenie jako wyznacznik zmian w regionie, [w:] S. Swadźba (red.), Edukacja i innowacyjność w rozwoju regionów, Wyd. Wyższej Szkoły Zarządzania i Nauk Społecznych, Tychy.
Google Scholar

Swadźba Urszula, 2007, Obraz Niemców w oczach młodzieży pogranicza kulturowego. Studium dynamiki zmian na przykładzie Głogówka, Wyd. Instytutu Śląski, Opole.
Google Scholar

Swadźba Urszula, 2008a, Praca jako wartość w Życiu Ślązaków, [w:] U. Swadźba (red.), Śląski świat wartości, Wyd. Gnome, Katowice.
Google Scholar

Swadźba Urszula, 2008b, Od rębacza do socjologa. Zmiany struktury społeczno-zawodowej w tradycyjnych społecznościach śląskich, [w:] A. Siwik, L. Haber (red.), Od robotnika do internauty. W kierunku społeczeństwa informacyjnego, Uczelniane Wydawnictwa Naukowo-Dydaktyczne, Kraków.
Google Scholar

Swadźba Urszula, 2010, Aktywność edukacyjna jako wyraz strategii lokalnych i innowacyjności zasobów ludzkich, [w:] A. Bartoszek, U. Swadźba (red.), Aktywizacja i degradacja kapitału ludzkiego w środowisku lokalnym, Raport końcowy z projektu badawczego nr N N116201433, Katowice.
Google Scholar

Świątkiewicz Wojciech, 2000, Wokół socjologicznej koncepcji kapitału społeczno--kulturowego, [w:] M. Szczepański (red.), Kapitał społeczno-kulturowy a rozwój lokalny i regionalny, Wyd. Wyższej Szkoły Zarządzania i Nauk Społecznych, Tychy.
Google Scholar

Tillman Klaus-Jurgen, 1996, Teorie socjalizacji. Społeczność, instytucje, upodmiotowienie, Wyd. PWN, Warszawa.
Google Scholar

Warchała Monika, 2010, Technika wracają do łask wśród absolwentów gimnazjów, „Gazeta Wyborcza”, Dodatek katowicki, 6 lipca 2010.
Google Scholar

Wilk Teresa, 2003, Edukacja, wartości i style Życia reprezentowane przez współczesną młodzież w Polsce w odmiennych regionach gospodarczych, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
Google Scholar

Wilk Teresa, 2002, Możliwości zaspokojenia potrzeb edukacyjnych młodzieży w warunkach zmiany społecznej w Polsce, Wyd. Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Google Scholar

Woźniak -Krakowian Agata, 1999, Uczniowie szkół województwa katowickiego w latach 1990–1997. Dynamika aspiracji i oczekiwań oświatowych, [w:] M. Szczepański, W. Łuszczuk, K. Tausz (red.), Tornister i restrukturyzacja. System oświaty jako czynnik modernizacji województwa katowickiego (i śląskiego), Wyd. GIG, Katowice.
Google Scholar

Zagała Zbigniew, 1995, Edukacyjne i zawodowe aspiracje mieszkańców Katowic, [w:] W. Świątkiewicz (red.), Katowice. Miasto i jego mieszkańcy, Instytut Górnośląski, Katowice.
Google Scholar

Szczepański Marek, Cybula Adrian (red.), 1999, Zbiorowości i społeczności lokalne. Gotowość i adaptacja do zmian, Wyd. Wyższej Szkoły Zarządzania i Nauk Społecznych, Tychy.
Google Scholar

Żegnałek Kazimierz, 2008, Dylematy edukacyjne współczesnego człowieka, a kryzys tradycyjnej normatywności, [w:] B. Sitarska, R. Droba, K. Jankowski (red.), Dylematy edukacyjne współczesnego człowieka a jakość kształcenia w szkole wyższej, Wyd. Akademii Podlaskiej, Siedlce.
Google Scholar

Sęk Arkadiusz, 1999, Plany, dążenia i aspiracje Życiowe młodzieży, Komunikat z badań CBOS, Warszawa, www.cbos.pl, pobrano: 28.08.2010.
Google Scholar

Badora Barbara, 2008, Jak się żyje w województwie śląskim?, Opinie i diagnozy nr 11(12). CBOS, Warszawa, www.cbos.pl, pobrano: 28.08.2010.
Google Scholar

Kowalczuk Katarzyna, 2009, Rola wykształcenia i zmiany w jej społecznym postrzeganiu w latach 1993–2009, Komunikat z badań CBOS, Warszawa, www.cbos.pl, pobrano 23.02.2010.
Google Scholar