Między ideami a pragmatyzmem Józef Tejchma wobec powstania Związku Młodzieży Wiejskiej

Jakub Kuliś

doi:10.18778/1506-6541.31.17

Authors

Jakub Kuliś Uniwersytet Łódzki, Wydział Filozoficzno-Historyczny, Katedra Historii Polski i Świata po 1945 r. https://orcid.org/0000-0003-3849-0781

DOI:

https://doi.org/10.18778/1506-6541.31.17

Keywords:

Union of Rural Youth, Year 1956, Związek Młodzieży Polskiej, Związek Młodzieży Wiejskiej RP „Wici”, Józef Tejchma

Abstract

The article focuses on the origins of the Union of Rural Youth established in 1957. Its aim is to illustrate the dilemmas faced by one of the founders and the first chairman of the organization, a former member of the agrarian Związek Młodzieży Wiejskiej RP „Wici” and the communist Związek Młodzieży Polskiej. The text outlines the decisions made by Józef Tejchma in the context of the spontaneous events of 1956 and details how he consciously chose to be one of the builders of the new reality under Gomułka.

Downloads

Download data is not yet available.

References

Archiwum Akt Nowych w Warszawie. Archiwum Szkół Partyjnych w Akademii Nauk Społecznych w Warszawie.
Google Scholar

Archiwum Akt Nowych w Warszawie. Polska Zjednoczona Partia Robotnicza. Komitet Centralny w Warszawie.
Google Scholar

Archiwum Akt Nowych w Warszawie. Związek Młodzieży Polskiej. Zarząd Główny w Warszawie.
Google Scholar

Archiwum Akt Nowych w Warszawie. Związek Socjalistycznej Młodzieży Wiejskiej. Zarząd Główny.
Google Scholar

Archiwum Państwowe w Rzeszowie. Zarząd Wojewódzki Związku Młodzieży Wiejskiej „Wici” w Rzeszowie.
Google Scholar

Centrum władzy. Protokoły posiedzeń kierownictwa PZPR. Wybór z lat 1949–1970, oprac. A. Dudek, A. Kochański, K. Persak, Warszawa 2000.
Google Scholar

Dokumenty centralnych władz Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej marzec-listopad ’56, oprac., wybór i przygotowanie do druku M. Jabłonowski i in., Warszawa 2009.
Google Scholar

Materiały z Krajowej Narady Związku Młodzieży Wiejskiej. Warszawa 10–11 lutego 1957 r., Warszawa 1957.
Google Scholar

„My z Zetempe…”. Upadek i likwidacja Związku Młodzieży Polskiej (1955–1957), oprac. M. Wierzbicki, Warszawa 2004.
Google Scholar

Na powitanie ZMW 1980. Publicystyka z lat 1956–1957, wybór i oprac. S. Jarecka-Kimlowska, Warszawa 1982.
Google Scholar

„Po Prostu” 1956
Google Scholar

Poznań 1956 – grudzień 1970, Paryż 1971.
Google Scholar

Prandota W., „Wici” w płomieniach. Wspomnienia z lat 1944–1972, Warszawa 2007.
Google Scholar

„Sztandar Młodych” 1956
Google Scholar

Tejchma J., Bunt przeciw starości, Pułtusk–Warszawa 2017.
Google Scholar

„Zielony Sztandar” 1956
Google Scholar

Związek Młodzieży Wiejskiej RP „Wici” w walce o postęp i sprawiedliwość społeczną. Wybór dokumentów 1928–1948, przedm. D. Gałaj; wstęp i oprac. E. Gołębiowski i S. Jarecka-Kimlowska, Warszawa 1978.
Google Scholar

Źródła i materiały Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej dotyczące „socjalistycznej przebudowy wsi” w okresie stalinizmu (1948–1956), t. 1, wstęp, wybór i oprac. źródeł R. Turkowski, wprowadzenie do problematyki kolektywizacji wsi J. Gmitruk, W. Ważniewski, Warszawa–Kielce 2024.
Google Scholar

Źródła i materiały Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej i Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego dotyczące „socjalistycznej przebudowy wsi” w okresie „małej stabilizacji” (1956–1970/1973), t. 2, wstęp, wybór i oprac. źródeł R. Turkowski, wprowadzenie do problematyki rolnej władz PRL wobec wsi w latach 1956–1989 J. Gmitruk, Warszawa–Kielce 2025.
Google Scholar

Andrykiewicz J., Związek Młodzieży Wiejskiej w latach 1957–1976, Warszawa 2002.
Google Scholar

Choniawko A., Związek Młodzieży Wiejskiej w Wielkopolsce 1957–1976. Podstawowe fakty i dane statystyczne, Poznań 1984.
Google Scholar

Czajkowski J.E., Związek Młodzieży Wiejskiej w latach 1956–1976, [w:] Przed „Wiciami” i po „Wiciach”. Zarys dziejów ruchu młodowiejskiego, praca zbiorowa pod red. K. Przybysza, Warszawa 1986.
Google Scholar

Friszke A., Opozycja polityczna w PRL 1945–1980, Londyn 1994.
Google Scholar

Gmitruk J., Od reformy rolnej do kolektywizacji rolnictwa w latach 1944–1956, [w:] Źródła i materiały Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej dotyczące „socjalistycznej przebudowy wsi” w okresie stalinizmu (1948–1956), t. 1, wstęp, wybór i oprac. źródeł R. Turkowski, wprowadzenie do problematyki kolektywizacji wsi J. Gmitruk, W. Ważniewski, Warszawa–Kielce 2024.
Google Scholar

Gmitruk J., 50. rocznica powstania Związku Młodzieży Wiejskiej 1957–2007, [w:] Polskę pięknić i uładzać… W 50. rocznicę powstania Związku Młodzieży Wiejskiej, Warszawa 2007.
Google Scholar

Gmitruk J., Z dziejów polskiego ruchu młodzieży wiejskiej, Warszawa 2018.
Google Scholar

Historia Związku Młodzieży Wiejskiej w południowej Wielkopolsce, pod. red. M. Łapy, [Kępno, ok. 2015].
Google Scholar

Kwiek J., Rok 1956 w Krakowie i województwie (wybrane problemy), Kraków 1999.
Google Scholar

Lewandowski S., Formy dyskryminacji i metody ograniczenia aktywności chłopów przez komunistów w latach 1956–1990, [w:] Represje wobec wsi i ruchu ludowego, t. 2: 1956–1989. Materiały z konferencji naukowej, 27–28 listopada 2003 r. w Rzeszowie pt. „Wieś i ruch ludowy a władza w PRL w latach 1956–1989”, pod red. nauk. J. Gmitruka, Z. Nawrockiego, Warszawa 2004.
Google Scholar

Machcewicz P., Polski rok 1956, Warszawa 1993.
Google Scholar

Malinowski L., Związek Młodzieży Wiejskiej 1957–1976. Studium historyczno-socjologiczne, Warszawa 1989.
Google Scholar

Niezapomniane wczoraj 1957–1976, pod red. W. Borsuka, Warszawa 2009.
Google Scholar

Nowak E., Związek Młodzieży Wiejskiej 1957–1973. Organizacja, jej funkcje i formy pracy. (Na przykładzie województwa łódzkiego), Warszawa 1984.
Google Scholar

Piotrowski K.M., Związek Młodzieży Wiejskiej na Białostocczyźnie 1957–1976, Białystok 1988.
Google Scholar

Polskę pięknić i uładzać… W 50. rocznicę powstania Związku Młodzieży Wiejskiej, Warszawa 2007.
Google Scholar

Przed „Wiciami” i po „Wiciach”. Zarys dziejów ruchu młodowiejskiego, praca zbiorowa pod red. K. Przybysza, Warszawa 1986.
Google Scholar

Reczek R., Máthé Á., Jankowiak S., Kościański R., Miasta wolności. Poznań–Budapeszt 1956, Poznań–Warszawa 2021.
Google Scholar

Rzepka J., Związek Młodzieży Wiejskiej. Quo vadis?, Warszawa 2004.
Google Scholar

Seklecki S., Dzieje Związku Młodzieży Wiejskiej na Pomorzu i Kujawach w latach 1957–1976, Bydgoszcz 1987.
Google Scholar

Szumiło M., Elita PPR i PZPR w latach 1944–1970 – próba zdefiniowania, [w:] Elity komunistyczne w Polsce, red. M. Szumiło, M. Żukowski, Warszawa–Lublin 2015.
Google Scholar

Szumiło M., Roman Zambrowski 1909–1977. Studium z dziejów elity komunistycznej w Polsce, Warszawa 2014.
Google Scholar

Tejchma J., Dialog z przeszłością otwartą na przyszłość, Warszawa 2014.
Google Scholar

Tomaszewski E., Związek Młodzieży Wiejskiej 1957–1976, Warszawa 1985.
Google Scholar

Turkowski R., Działalność wiejskich organizacji młodzieżowych w PRL (1944–1989), [w:] „Jesteście naszą wielką szansą”. Młodzież na rozstajach komunizmu 1944–1989, pod red. P. Ceranki i S. Stępnia, Warszawa 2009.
Google Scholar

Uporczywe pragnienie wspólnoty. Związek Młodzieży Wiejskiej na Uniwersytecie Warszawskim, red. J.G., Borowski, T. Gąsiorowski, J. Gmitruk, T. Wiśniewski, Warszawa 2020.
Google Scholar

Wierzbicki M., Związek Młodzieży Polskiej i jego członkowie. Studium z dziejów funkcjonowania stalinowskiej organizacji młodzieżowej, Warszawa 2006.
Google Scholar

Nieautoryzowana relacja Stanisława Kruszniewskiego z 12 lipca 2024 r. [w zbiorach autora].
Google Scholar

Nieautoryzowana relacja Haliny Krzywdzianki-Wróblewskiej z 4 listopada 2023 r. [w zbiorach autora].
Google Scholar

Relacja Antoniego Tejchmy z 24 lutego 2023 r. [w zbiorach autora].
Google Scholar

Tejchma A., Chałupa nad Krzykopą, cz. 1–2, Warszawa 2010, s. 19 [cyfrowa kopia w zbiorach autora].
Google Scholar