Młodzież europejska wobec aksjonormatywnych wyborów. Perspektywa międzygeneracyjna

Abstrakt

Sfera aksjonormatywna w społeczeństwach zachodnich ulega dość szybkim przemianom, wpisującym się w paradygmat teorii R. Ingleharta odnoszącej się do przejścia od wartości materialistycznych do postmaterialistycznych, od wartości tradycyjnych do liberalnych. Procesy przemian w systemach wartości uzależnione są od wielu czynników, w tym od procesów socjalizacji pierwotnej w rodzinie. Badania, jakie podjęto nad aksjonormatywnymi wyborami młodzieży studiującej na uniwersytetach w Nitrze oraz w Katowicach, pokazały z jednej strony ‒ stopień podobieństwa pomiędzy pokoleniem rodziców i dzieci w zakresie hierarchii wartości (np. wartości edukacyjno-stabilizacyjnych), a z drugiej strony ‒ stopień międzygeneracyjnego zróżnicowania aksjologicznych wyborów (np. spędzanie wolnego czasu, zainteresowania zawodowe). Badana młodzież wiele wartości zawdzięcza nie tylko rodzicom, ale także dziadkom (wartości moralne i cechy charakteru, historyczną wiedzę, praktyczne umiejętności, a przede wszystkim poczucie bycia kochanymi). Młodzież słowacka charakteryzuje się wyższym poziomem spójności rodzinnej niż młodzież polska (szczególnie w zakresie poziomu zaufania i udzielania pomocy członkom rodziny). Wyniki badań wskazują na większe znaczenie u polskiej i słowackiej młodzieży wartości tradycyjnych i materialistycznych niż liberalnych i postmaterialistycznych.