Rzecz o kształceniu dorosłych. Lifelong learning w Polsce, w perspektywie Unii Europejskiej

Jolanta Grotowska-Leder

doi:10.18778/0208-600X.50.07

Authors

Jolanta Grotowska-Leder Uniwersytet Łódzki, Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny, Katedra Socjologii Stosowanej i Pracy Socjalnej, Instytut Socjologii

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-600X.50.07

Keywords:

adult education, lifelong learning, knowledge-based society, Poland

Abstract

In the era of development of the knowledge-based society and the difficult situation on the labor market, in particular of the adult young people, increasingly important issue is becoming the supplement development of the knowledge and skills by persons who have completed stage of formal education. The subject of discussion in the article is the phenomenon of lifelong learning and the problem of remaining units outside the education system during adulthood, his understanding, scale and characteristics in Poland in perspective of the EU. The basis of the empirical analysis are data from Polish Central Statistical Office (CSO), in particular from its study on the basis of The Adult Education Survey, and The Social Diagnosis. Objective and Subjective Quality of Life in Poland on the conditions and quality of life of the Poles, and Eurostat.

References

Aleksander T. (red.) (2010), Edukacja dorosłych jako czynnik rozwoju społecznego, [w:] Materiały I Ogólnopolskiego Zjazdu. Andragogicznego, Kraków 23–24.06.2009, t. II, Komitet Nauk Pedagogicznych PAN, Instytut Pedagogiki UJ, Kraków‒Warszawa‒Radom. s. 215–224.
Google Scholar

Beck U. (2002), Społeczeństwo ryzyka ‒ w drodze do innej nowoczesności, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa.
Google Scholar

Bednarczyk H., Shklyar A. (red.) (2006), Jakość ustawicznej edukacji zawodowej, ITeE – PIB, Radom.
Google Scholar

Biała Księga Komisji Europejskiej. Nowe impulsy dla młodzieży europejskiej (2001), COM(2001) yyy ostat., Komisja Wspólnot Europejskich, Bruksela, http://www.mlodziezowarada.org.pl/files/bank_wiedzy/04.pdf, 15.08.2014.
Google Scholar

Budzyńska M. (2003), Koncepcja kształcenia ustawicznego w Unii Europejskiej jako jeden ze sposobów realizacji Strategii Lizbońskiej, ze szczególnym uwzględnieniem Polski (na podstawie wybranych dokumentów Komisji Europejskiej oraz Ministerstwa Edukacji Narodowej i Sportu), Urząd Komitetu Integracji Europejskiej, Departament Analiz Ekonomicznych i Społecznych, http://www.lifelong-learning.pl/unia/9.pdf, 15.08.2014.
Google Scholar

Communication from the Commission of 21 November 2001 on making a European area of lifelong learning a reality [COM(2001) 678 final – Not published in the Official Journal] (Komunikat Komisji z dnia 21 listopada 2001 r. w sprawie urzeczywistniania europejskiego obszaru uczenia się przez całe życie [COM(2001) 678 wersja ostateczna – nieopublikowany w Dzienniku Urzędowym]) (2001), [w:] Europa. Streszczenie prawodawstwa UE, http://europa.eu/legislation_summaries/education_training_youth/lifelong_learning/c11054_pl.html, 22.10.2014.
Google Scholar

Czerniawska O. (1997), Uczenie się jako styl życia, [w:] idem, Przygotowanie do starości. Łódź, (materiały z konferencji gerontologicznej), s. 17–28.
Google Scholar

Czerwińska E. (2004), Strategia Lizbońska, http://biurose.sejm.gov.pl/teksty_pdf_04/i-1111.pdf, 15.09.2014.
Google Scholar

Declaration of the European Ministers of Vocational Education and Training, and the European Commission, convened in Copenhagen on 29 and 30 November 2002, on enhanced European cooperation in vocational education and training „The Copenhagen Declaration” (2002), http://ec.europa.eu/education/policy/vocational-policy/doc/copenhagen-declaration_en.pdf, 15.08.2014.
Google Scholar

Deklaracja Bolońska. Szkolnictwo wyższe w Europie (1999), http://www.ond.vlaanderen.be/hogeronderwijs/bologna/links/language/Deklaracja_Bolonska.pdf, 15.09.2014.
Google Scholar

Diagnoza Społeczna. Warunki i jakość życia Polaków. Raport (2013), J. Czapiński, T. Panek (red.), http://www.diagnoza.com/index.html, 1.07.2014.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.5709/ce.1897-9254.o295

Drucker P. F. (1969), The age of discontinuity: Guidelines to our changing society, Harper & Row, New York (NY).
Google Scholar

Drucker P. F. (1999), Społeczeństwo pokapitalistyczne, [The Post-Capitalist Society], Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar

Drucker P. F. (2001), The Next Society. A Survey of The Near Future, „The Economist”, November, s. 79–91.
Google Scholar

Europa 2020. Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu. Komunikat Komisji (2010), KOM(2010) 2020, Komisja Europejska, Bruksela, 3.03.2010, wersja ostateczna, maszynopis powielony.
Google Scholar

Eurostat. European Commission (2014), http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page/portal/education/data/database, 20.07.2014.
Google Scholar

Gerlach R. (2007), Ustawiczne kształcenie się w kontekście społeczeństwa wiedzy, [w:] Z. Wiatrowski, K. Ciżkowicz (red.), Pedagogika pracy i andragogika z myślą o dorastaniu, dorosłości i starości człowieka w XXI wieku, t. I, WSHE – WTN, Włocławek, s. 54–76.
Google Scholar

Giddens A. (1990), The Consequences of Modernity, Polity Press, Cambridge.
Google Scholar

Giddens A. (1991), Modernity and Self-identity: Self and Society in the Late Modern Age, Polity Press, Cambridge.
Google Scholar

Grotowska-Leder J. (2011), Wykluczenie z edukacji – rozumienie, skala i współczesne czynniki sprawcze zjawiska, [w:] K. Szafraniec (red.), Młodzież jako problem i jako wyzwanie ponowoczesności. Z prac Sekcji Socjologii Edukacji i Młodzieży PTS, t. II, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń, s. 151‒183.
Google Scholar

Grotowska-Leder J., Faliszek K. (red.) (2005), Ekskluzja i inkluzja społeczna. Diagnoza ‒ Uwarunkowania ‒ Kierunki działań, Wydawnictwo Naukowe AKAPIT, Toruń.
Google Scholar

Kohli M. (1986), The world we forgot: An historical review of the life course, [w:] V. W. Marshall (ed.), Later Life: The Social Psychology of Aging, Sage, Bevery Hills. s. 272–303.
Google Scholar

Kształcenie dorosłych (2012), GUS, Warszawa.
Google Scholar

Kształcenie ustawiczne i jego rola w rozwoju człowieka (2011), Wojewódzki Urząd Pracy, Kielce.
Google Scholar

Kukliński A. (2001), Gospodarka oparta na wiedzy. Wyzwania dla Polski XXI wieku, Rewasz, Warszawa.
Google Scholar

Lindeman E. C. (1925), The meaning of adult education, New Republic, New York.
Google Scholar

Lindeman E. C. (1961), The meaning of adult education, Harvest House, Irvine (CA).
Google Scholar

Lindeman E. C. (1945), The sociology of adult education, „Education Sociology”, No. 19, s. 4–13.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.2307/2263073

Nonaka I., Takeuchi H. (2000), Kreowanie wiedzy w organizacji, ser. „Euromanagement”, Polska Fundacja Promocji Kadr ‒ Poltext, Warszawa.
Google Scholar

Nowak A., Wysocka E. (2001), Problemy i zagrożenia społeczne we współczesnym świecie. Elementy patologii społecznej i kryminologii, Śląsk, Katowice.
Google Scholar

Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 19 listopada 2004 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o systemie oświaty (2004), DzU, nr 256, poz. 2572, z późn. zm.
Google Scholar

Okoń W. (1992), Słownik pedagogiczny, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar

Osiecka-Chojnacka J. (2003), Kształcenie dorosłych w wybranych krajach UE, Kancelaria Sejmu. Biuro Studiów i Ekspertyz, Warszawa, (informacja nr 980).
Google Scholar

Paradowska B. (red.) (2014), Samotne rodzicielstwo a zagrożenie wykluczeniem społecznym, IPiSS, Warszawa.
Google Scholar

Rozporządzenie Komisji (UE) NR 823/2010 z dnia 17 września 2010 r. w sprawie wykonania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 452/2008 dotyczącego tworzenia i rozwoju statystyk z dziedziny edukacji i uczenia się przez całe życie, w odniesieniu do statystyk dotyczących udziału dorosłych w procesie uczenia się przez całe życie. (Tekst mający znaczenie dla EOG) (2010), DzU UE, L 246, 18.9.2010, s. 33‒72.
Google Scholar

Rubington E., Weinberg M. (2003), The Study of Social Problems: Seven Perspectives, 7th Ed., Oxford University Press, Oxford.
Google Scholar

Suchodolski B. (2003), Edukacja permanentna – rozdroża i nadzieje, Towarzystwo Wolnej Wszechnicy Polskiej, Warszawa.
Google Scholar

Symela K. (1997), Zasady wdrażania i oceny modułowych programów szkoleniowych dorosłych, MPiPS, Warszawa.
Google Scholar

Tarkowska E. (red.) (2013), Dyskursy ubóstwa i wykluczenia społecznego, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa.
Google Scholar

Toffler A., Toffler H. (1996), Budowa nowej cywilizacji. Polityka trzeciej fali, Zysk i S-ka, Poznań.
Google Scholar

Uczenie się przez całe życie: rola systemów edukacji w państwach członkowskich Unii Europejskiej. Przegląd sytuacji w poszczególnych krajach (2002), Europejskie Biuro Eurydice, Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji, Warszawa.
Google Scholar

Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (1991), DzU, nr 95, poz. 425, z późn. zm.
Google Scholar

Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (2004), DzU, nr 99, poz. 1001.
Google Scholar

Ustawa z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (2005), DzU, nr 164, poz. 1365.
Google Scholar

Vallima J., Hoffman D. (2008), Knowledge society discourse and higher education, „Higher Education”, Vol. 56, No. 3, s. 265‒285.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1007/s10734-008-9123-7

Wain K. (2005), The Learning Society in a Postmodern world: An Educational Crisis, Peter Lang, New York.
Google Scholar

Wiatrowski Z. (2005), Podstawy pedagogiki pracy, WSP-AB, Bydgoszcz.
Google Scholar

Wiatrowski Z. (2012), Edukacja ustawiczna – nadal nieokreślona, „Edukacja Ustawiczna Dorosłych”, vol. 76, nr 1, s. 40–43.
Google Scholar

Wołoszyn S. (1964), Dzieje wychowania i myśli pedagogicznej w zarysie, PWN, Warszawa.
Google Scholar

Zdrowe starzenie się. Biała Księga (2013), Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa.
Google Scholar