Przykład wtórnego wykorzystania zabytków krzemiennych przez społeczności kultury łużyckiej na podstawie najnowszych badań wykopaliskowych w rejonie ujścia Dobrzynki
DOI:
https://doi.org/10.18778/1506-6541.31.11Słowa kluczowe:
archeologia Pabianic, kultura łużycka, ponowne wykorzystanie krzemienia, zespoły krzemienneAbstrakt
W artykule omówiono niewielki zespół zabytków krzemiennych pozyskanych ze stanowisk osadniczych kultury łużyckiej w Pabianicach. Choć same artefakty nie wykazują jednoznacznych cech diagnostycznych dla kultury łużyckiej, ich kontekst stratygraficzny sugeruje, że mogły być wytworzone przez społeczności tej kultury lub zostać przez nie celowo zebrane, ponownie wykorzystane i zdeponowane. W zbiorze znajdują się m.in. rdzenie mezolityczne, rdzeń z wyraźnymi śladami przekształceń i podwójną patyną, a także narzędzie odłupkowe z krzemienia czekoladowego. Cechy technologiczne mogą wskazywać, że część artefaktów krzemiennych została wykonana w okresach wcześniejszych, takich jak schyłkowy paleolit, mezolit czy wczesna epoka brązu. Narzędzie odłupkowe wykazuje przypuszczalne podobieństwo morfologiczne do form związanych z kulturą mierzanowicką. Otrzymane wyniki mogą świadczyć o istnieniu praktyk wtórnego użytkowania krzemienia w kontekście łużyckim, być może o charakterze zarówno użytkowym, jak i symbolicznym. Wnioski te wpisują się w szerszą dyskusję nad obiegiem i wtórnym wykorzystaniem narzędzi krzemiennych w pradziejowej Europie Środkowej.
Pobrania
Bibliografia
Provincial Heritage Protection Office in Łódź. Biskup M. et al., Opracowanie wyników ratowniczych archeologicznych badań wykopaliskowych, przeprowadzonych na stanowisku nr 23 (AZP 68–51/38) w miejscowości Pabianice, gm. loco, pow.loco, woj. Łódzkie, Pabianice 2025.
Google Scholar
Provincial Heritage Protection Office in Łódź. Biskup M. et al., Opracowanie wyników ratowniczych archeologicznych badań wykopaliskowych, przeprowadzonych na stanowisku nr 52 (AZP 68–51/92) w miejscowości Pabianice, gm. loco, pow. loco, woj. Łódzkie, Pabianice 2025.
Google Scholar
Provincial Heritage Protection Office in Łódź. Błaszczyk K., Lewandowski M., Zawilski P., Ratownicze badania wykopaliskowe w ciągu planowanej obwodnicy Pabianic w rezerwowym korytarzu drogi 14 BIS (łącznik) i S 14 na odcinku Ksawerów–Dobroń, Petrykozy, stan. 12, gm. Pabianice, woj. łódzkie (AZP 68–50/60), Łódź 2010.
Google Scholar
Balcer B., Wytwórczość narzędzi krzemiennych w neolicie ziem Polski, Wrocław 1983.
Google Scholar
Budziszewski J., “Stan badań nad występowaniem i pradziejową eksploatacją krzemieni czekoladowych,” [in:] Krzemień czekoladowy w pradziejach. Materiały z konferencji w Orońsku 8–10 X 2003, eds. W. Borkowski, J. Libera, B. Sałacińska and S. Sałaciński, Warszawa–Lublin 2008.
Google Scholar
Dmochowski P., “Wytwórczość krzemienna,” [in:] Badania archeologiczne na terenie odkrywki Szczerców Kopalni Węgla Brunatnego „Bełchatów” S. A., eds. J. Bednarczyk, M. Ignaczak, vol. 6, Poznań 2009.
Google Scholar
Domańska L., Change and continuity, Traditions of the flint processing from the perspective of Tążyna river valley, Łódź 2016.
Google Scholar
Domańska L., Epoka kamienia na terenie Łodzi, manuscript in the archives of the Institute of Archaeology, University of Łódź, Łódź 2001.
Google Scholar
Domańska L., Geneza krzemieniarstwa kultury pucharów lejkowatych na Kujawach, Łódź 1995.
Google Scholar
Gedl M., “Krzemienne grociki strzał na cmentarzysku kultury łużyckiej w Kietrzu,” [in:] Z badań nad krzemieniarstwem epoki brązu i wczesnej epoki żelaza, eds. J. Lech, D. Piotrowska, Warszawa 1997.
Google Scholar
Ginter B., Kozłowski J.K., Technika obróbki i typologia wyrobów kamiennych paleolitu, mezolitu i neolitu, Warszawa 1990.
Google Scholar
Ignaczak M., Makarowicz P., “Osadnictwo społeczności kultury mierzanowickiej,” [in:] Badania archeologiczne na terenie odkrywki Szczerców Kopalni Węgla Brunatnego „Bełchatów” S. A., eds. J. Bednarczyk, M. Ignaczak, vol. 6, Poznań 2009.
Google Scholar
Kabaciński J., Przemiany wytwórczości krzemieniarskiej społeczności kultur wstęgowych strefy wielkodolinnej Niżu Polskiego, Poznań 2010.
Google Scholar
Kabaciński J., “Wytwórczość krzemienna z okresu późnego neolitu i wczesnej epoki brązu,” [in:] Badania archeologiczne na terenie odkrywki Szczerców Kopalni Węgla Brunatnego „Bełchatów” S. A., ed. M. Chłodnicki, vol. 4, Poznań 2003.
Google Scholar
Kamińska J., Szymczak K., “Patyna powierzchni zabytków krzemiennych jako wyznacznik chronologiczny,” Światowit 1994, no. 39.
Google Scholar
Lech J., Górnictwo krzemienia społeczności wczesnorolniczych na Wyżynie Krakowskiej koniec VI tysiąclecia – 1 połowa IV tysiąclecia p.n.e., Wrocław 1981.
Google Scholar
Malinowski T., “O roli krzemienia u niektórych społeczności epok metali,” Przegląd Archeologiczny 2000, no. 48.
Google Scholar
Pelisiak A., “Czy grupy ludności kultury mierzanowickiej migrowały z Małopolski na Niż? Krzemień czekoladowy w badaniach obozu kulturowego wczesnego okresu epoki brązu,” [in:] Krzemień czekoladowy w pradziejach. Materiały z konferencji w Orońsku 8–10 X 2003, eds. W. Borkowski, J. Libera, B. Sałacińska and S. Sałaciński, Warszawa–Lublin 2008.
Google Scholar
Pelisiak A., “Osada z początków epoki brązu w Sięganowie (stan. 3), woj. Sieradz,” Sprawozdania Archeologiczne 1991, no. 43.
Google Scholar
Pelisiak A., “Początki epoki brązu na terenie województwa sieradzkiego,” Sieradzki Rocznik Muzealny 1992, no. 8.
Google Scholar
Przybyła M., Stefański D., “Materiały krzemienne z osady kultury łużyckiej na Górze Św. Doroty w Będzinie – Grodźcu”, Sprawozdania archeologiczne 2004, no. 56.
Google Scholar
Schild R., Marczak M., Królik H., Późny mezolit. Próba wieloaspektowej analizy otwartych stanowisk piaskowych, Wrocław 1975.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
