„Mocna” i „słaba” interpretacja duchowości a nauki o wychowaniu

Auteurs

DOI :

https://doi.org/10.18778/2450-4491.12.03

Mots-clés :

duchowość, interpretacja, myśl „mocna”, myśl „słaba”, humanistyka, nauki o wychowaniu

Résumé

We współczesnej, zsekularyzowanej kulturze Zachodu coraz częściej mówi się o duchowości jako duchowości bezreligijnej czy nowej duchowości, zwracając uwagę na jej przeżywanie w pierwszej osobie, zazwyczaj w odniesieniu do wartości z obszaru egzystencjalnego. W artykule takie pojmowanie duchowości zostaje skonfrontowane z zaproponowanymi dwoma jej sposobami interpretacji – „mocną” i „słabą”, przy uprzednim określeniu ram samej interpretacji z perspektywy hermeneutycznej. W kontekście tych interpretacji zostało m.in. sformułowane pytanie o obecny status kategorii duchowości w naukach o wychowaniu, które źródłowo są naukami humanistycznymi. Aby jednak móc dotrzeć do duchowości jako „stałej ludzkiego życia” w przenikaniu się jej obecności i nie-obecności, wydaje się być koniecznym wywłaszczenie jej ze zwyczajowych konceptualizacji.

Biographie de l'auteur

Anna Walczak, Uniwersytet Łódzki

Walczak Anna – doktor habilitowany, profesor Uniwersytetu Łódzkiego. Pracuje w Katedrze Pedagogiki Społecznej i Resocjalizacji na Wydziale Nauk o Wychowaniu UŁ. Jej zainteresowania naukowe koncentrują się wokół filozofii wychowania i etyki z perspektywy fenomenologiczno-hermeneutycznej i dialogicznej. W swoich pracach dokonuje rekonstrukcji pedagogiki egzystencjalnej, odwołując się także do narratologii i powiązanych z nią ujęć biograficznych (tożsamość narracyjna), heterologii oraz psychologii kultury inspirowanej głównie myślą C. G. Junga. Ostatnio opublikowała (jako współautor) Doświadczenie duchowości. Konteksty filozoficzno-literackie (2019).

Références

Ball M. (2013) Wędrujące pojęcia w naukach humanistycznych. Krótki przewodnik, tłum. M. Bucholc, Warszawa, Narodowe Centrum Kultury.
View in Google Scholar

Baniak J. (red.) (2012) Duchowość religijna jako droga wewnętrznego doskonalenia współczesnego człowieka zachodniego chrześcijaństwa. Konteksty antropologiczne i socjologiczne, Toruń, Wydawnictwo Adam Marszałek.
View in Google Scholar

Barbier J.-M. (2016) Leksykon analizy aktywności. Konceptualizacje zwyczajowych pojęć, tłum. E. Marynowicz-Hetka, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
View in Google Scholar

Bieszczad B. (2013) Pedagogika i język. Perspektywa ponowoczesna, Kraków, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
View in Google Scholar

Bolecki W. (2011) O humanistyce inaczej, „Teksty Drugie”, nr 6, s. 6–12.
View in Google Scholar

Cioran E. (2015) Zarys rozkładu, tłum. M. Kowalska, Warszawa, Wydawnictwo Aletheia.
View in Google Scholar

Depraz N. (2010) Zrozumieć fenomenologię. Konkretna praktyka, tłum. A. Czarnacka, Warszawa, Oficyna Wydawnicza.
View in Google Scholar

Derrida J. (2015) O duchu. Heidegger i pytanie, tłum. B. Brzezicka, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
View in Google Scholar

Dybel P. (2012) Oblicza hermeneutyki, Kraków, Universitas.
View in Google Scholar

Ferraris M. (2015) Hermeneutyka w: Myśl mocna, myśl słaba. Hermeneutyka włoska od połowy XX wieku. Antologia tekstów, M. Surma-Gawłowska, A. Zawadzki (red.). Kraków, Księgarnia Akademicka, s. 209–225.
View in Google Scholar

Gadamer H.-G. (1993) Prawda i metoda. Zarys hermeneutyki filozoficznej, tłum. B. Baran, Kraków, inter esse.
View in Google Scholar

Geertz C. (2003) Zastane światło. Antropologiczne refleksje na tematy filozoficzne, tłum. i wstęp Z. Pucek, Kraków, Universitas.
View in Google Scholar

Grzegorczyk A., Sójka J., Koschany R. (red.) (2006) Fenomen duchowości, Poznań, Wydawnictwo UAM.
View in Google Scholar

Dybel P. (2012) Oblicza hermeneutyki, Kraków, Universitas.
View in Google Scholar

Jung C. G. (2020) Psychologia a religia Zachodu i Wschodu, tłum. R. Reszke, Warszawa, Wydawnictwo KR.
View in Google Scholar

Leszczyńska K., Pasek Z. (red.) (2008) Nowa duchowość w społeczeństwach monokulturowych i pluralistycznych, Kraków, NOMOS.
View in Google Scholar

Maldijeva V. (2019) Językowe szaty duchowości, Toruń, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu ,Mikołaja Kopernika w Toruniu.
View in Google Scholar

Marynowicz-Hetka E. (2019) Pedagogika społeczna. Pojmowanie aktywności w polu praktyki, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
View in Google Scholar

Meillassoux Q. (2015) Po skończoności. Esej o koniecznej przygodności, tłum. P. Herbich, Warszawa, Fundacja Augusta Hrabiego Cieszkowskiego.
View in Google Scholar

Merleau-Ponty M. (1996) Widzialne i niewidzialne, tłum. M. Kowalska, J. Migasiński, R. Lis, I. Lorenc, Warszawa, Fundacja Aletheia.
View in Google Scholar

Nycz R. (2017) Kultura jako czasownik. Sondowanie nowej humanistyki, Warszawa, Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich PAN.
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.4000/books.iblpan.1656

Pareyson L. (2015) Konieczność zwrotu ku mitowi. Sztuka i religia w: Myśl mocna, myśl słaba. Hermeneutyka włoska od połowy XX wieku. Antologia tekstów, M. Surma-Gawłowska, A. Zawadzki (red.), Kraków, Księgarnia Akademicka, s. 101–110.
View in Google Scholar

Ricoeur P. (1989) Język, tekst, interpretacja. Wybór pism, tłum. P. Graff, K. Rosner, Warszawa, Państwowy Instytut Wydawniczy.
View in Google Scholar

Ricoeur P. (2004), Drogi rozpoznania. Wykłady Instytutu Nauk o Człowieku w Wiedniu, tłum. J. Migasiński, Kraków, Wydawnictwo Znak.
View in Google Scholar

Ricoeur P. (2008) Czas i opowieść. Czas opowiadany, t. III, Kraków, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
View in Google Scholar

Rorty R. (2008) Przygodność, ironia i solidarność, tłum. W. J. Popowski, Warszawa, W.A.B.
View in Google Scholar

Socha P. (2014) Przemiana. W stronę teorii duchowości, Kraków, NOMOS.
View in Google Scholar

Straś-Romanowska M., Bartosz B., Żurko M. (red.) (2010) Psychologia małych i wielkich narracji, Warszawa, Eneteia.
View in Google Scholar

Surma-Gawłowska M., Zawadzki A. (red.) (2015) Myśl mocna, myśl słaba. Hermeneutyka włoska od połowy XX wieku. Antologia tekstów, Kraków, Księgarnia Akademicka.
View in Google Scholar

Szahaj A. (2012) Siła i słabość hermeneutyki, „Teksty Drugie”, nr 1–2, s. 87–94.
View in Google Scholar

Szajnert D. (2006) Intencja versus inwencja. Dylemat etyczny?, „Teksty Drugie”, nr 1–2, s. 58–86.
View in Google Scholar

Tischner J. (2011) Myślenie z wnętrza metafory w: J. Tischner, Myślenie według wartości, Kraków, Wydawnictwo Znak, s. 510–526.
View in Google Scholar

Vattimo G. (2011) Poza interpretacją. Znaczenie hermeneutyki dla filozofii, tłum. K. Kasia, Kraków, Universitas.
View in Google Scholar

Vattimo G. (2015) Dialektyka, różnica, myśl słaba w: Myśl mocna, myśl słaba. Hermeneutyka włoska od połowy XX wieku. Antologia tekstów, M. Surma-Gawłowska, A. Zawadzki (red.), Kraków, Księgarnia Akademicka, s. 133–148.
View in Google Scholar

Walczak A., Jocz. A. (2019) Doświadczenie duchowości. Konteksty filozoficzno-literackie, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
View in Google Scholar

Wittgenstein L. (2012) Dociekania filozoficzne, tłum. B. Wolniewicz, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
View in Google Scholar

Wojtysiak J. (2005), O słowie BYĆ. Z teorii wyrażeń egzystencjalnych i ich filozoficznego zastosowania, Lublin, Towarzystwo Naukowe KUL.
View in Google Scholar

Zawadzki A. (2010) Literatura a myśl słaba, Kraków, Universitas.
View in Google Scholar

Téléchargements

Publiée

2021-06-14

Comment citer

Walczak, A. (2021). „Mocna” i „słaba” interpretacja duchowości a nauki o wychowaniu. Nauki O Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne, 12(1), 20–39. https://doi.org/10.18778/2450-4491.12.03