Refleksyjno-egzystencjalny wymiar tanatopedagogiki obszarem wspierającym rozwój człowieka

Justyna Sztobryn-Bochomulska

doi:10.18778/2450-4491.12.09

Authors

Justyna Sztobryn-Bochomulska Uniwersytet Łódzki https://orcid.org/0000-0002-8088-9625

DOI:

https://doi.org/10.18778/2450-4491.12.09

Keywords:

pedagogy, philosophy of education, thanatopedagogy, fear of death

Abstract

The article presents the issue of thanatopedagogy as a relatively new area of pedagogical research. The main emphasis of the discussion is placed on its philosophical character and the possibilities of supporting contemporary man in overcoming the existential fear of death. Its presence in pedagogy seems to be increasingly necessary because of its lifelong character, the need to confront the fear of death hidden by pop culture, and, above all, the possibility of a spiritual transformation that can take place in the process of education.

Author Biography

Justyna Sztobryn-Bochomulska, Uniwersytet Łódzki

Sztobryn-Bochomulska, Justyna – PhD, assistant professor at the Department of Andragogy and Social Gerontology at the Faculty of Educational Sciences at the University of Lodz. Her research interests are focused on general pedagogy, philosophy of education, as well as thanatology and thanatopedagogy. Recently, she published Tanatos w literaturze dziecięcej i jego pedagogiczny wymiar (Thanatos in Children's Literature and its Pedagogical Dimension) (2020).

References

Ariès Ph. (1989) Człowiek i śmierć, tłum. E. Bąkowska, Warszawa, Państwowy Instytut Wydawniczy.
Google Scholar

Ariès Ph. (2007) Rozważania o historii śmierci, tłum. K. Marczewska, Warszawa, Oficyna Naukowa.
Google Scholar

Binnebesel J. (2013) Tanatopedagogika w doświadczeniu wielowymiarowości człowieka i śmierci, Toruń, Wydawnictwo Adam Marszałek.
Google Scholar

Binnebesel J. (2014) Rozmowa z dzieckiem o śmierci. Kontekst pedagogiczno-terapeutyczny w: Porozmawiajmy o śmierci…, B. Antoszewska, J. Binnebesel (red.), Olsztyn, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
Google Scholar

Binnebesel J. (2017) Percepcja lęku przed śmiercią w kontekście Tanatopedagogicznej Relacyjnej Terapii Zastępczej, Toruń, Wydawnictwo Naukowe UMK.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.12775/RA.2017.017

García Cantero M. F. (2013) La educación para la muerte. Un reto formativo para la sociedad actual, En Psicogente, 16 (30), s. 424–438.
Google Scholar

Doka Kenneth J. (2015) Hannelore Wass: Death Education – An Enduring Legacy, Death Studies, 39, s. 545–548.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1080/07481187.2015.1079452

Fabiś A. (2011) Śmierć w całożyciowym procesie uczenia się, „Rocznik Andragogiczny”, Warszawa–Toruń 2011, s. 131–144.
Google Scholar

Fabiś A., Fabiś A. (2014) Śmierć jako wyzwanie dla opiekunów i osób wspierających ludzi starszych w: A. A. Zych, Starość darem, zadaniem i wyzwaniem, Sosnowiec–Dąbrowa Górnicza, Wydawnictwo Stowarzyszenie Przyjaciół Domu Pomocy Społecznej „Pod Dębem”.
Google Scholar

Grzybowski P. (2009) Praktyczne cele i aspekty kształcenia tanatologicznego pedagogów i nauczycieli w: Jak rozmawiać z uczniami o końcu życia i wolontariacie hospicyjnym, J. Binnebesel, A. Janowicz, P. Krakowiak (red.), Gdańsk, Fundacja Hospicyjna „Via Medica”.
Google Scholar

Heidegger M. (1996) Przyczynki do filozofii, tłum. B. Baran, J. Mizera, Kraków, Wydawnictwo Baran i Suszczyński.
Google Scholar

Jankélévitch V. (2005) To, co nieuchronne. Rozmowy o śmierci, tłum. M. Kwaterko, Warszawa, Państwowy Instytut Wydawniczy.
Google Scholar

Kolbuszewski J. (1997) Problemy współczesnej tanatologii, Wrocław, Wydawnictwo WTN.
Google Scholar

Krakowiak P. (2009) Podstawy kształcenia tanatologicznego wolontariuszy hospicyjnych w szkole w: Jak rozmawiać z uczniami o końcu życia i wolontariacie hospicyjnym, J. Binnebesel, A. Janowicz, P. Krakowiak (red.), Gdańsk, Fundacja Hospicyjna „Via Medica”, s. 54–62.
Google Scholar

Łukaszewski W. (2011) Udręka życia, Sopot, Wydawnictwo Smak Słowa.
Google Scholar

Makselon J. (1986) Psychologiczne aspekty lęku przed śmiercią, „Anatlecta Cracoviensia”, XVIII, s. 145–163.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.15633/acr.3196

Makselon J. (1988) Lęk wobec śmierci, Kraków, Polskie Towarzystwo Teologiczne.
Google Scholar

Makselon J. (2009) Teoretyczne podstawy edukacji tanatologicznej i kształtowania postaw wolontariackich w szkole w: Jak rozmawiać z uczniami o końcu życia i wolontariacie hospicyjnym, J. Binnebesel, A. Janowicz, P. Krakowiak (red.), Gdańsk, Fundacja Hospicyjna „Via Medica”, s. 1–6.
Google Scholar

Ostrowska A. (2016) Przemiany postaw wobec śmierci, „Medycyna Paliatywna w Praktyce”, nr 10, 2, s. 41–47.
Google Scholar

Pobojewska A. (2019) Edukacja do samodzielności. Warsztaty z dociekań filozoficznych. Teoria i metodyka, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar

Sękowski M. (2019) Postawa wobec śmierci w cyklu życia człowieka, Kraków, Universitas.
Google Scholar

Socha P. M. (2014) Przemiana duchowa jako kluczowe pojęcie psychologii rozwoju człowieka, „Psychologia Rozwojowa”, t. 19, nr 3, s. 9–22.
Google Scholar

Stochmiałek J. (2015) Kryzysy życiowe osób dorosłych. Refleksje andragogiczne i edukacyjne, Warszawa, Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego.
Google Scholar

Sztobryn-Bochomulska J. (2020) Tanatos w literaturze dziecięcej i jego pedagogiczny wymiar, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar

Vovelle M. (2002) Historia ludzi w zwierciadle śmierci w: Wymiary śmierci, wybór S. Rosiek, tłum. M. L. Kalinowski, M. Ochab, T. Swoboda, Gdańsk, Słowo/obraz terytoria.
Google Scholar

Zamarian A. (2015) Edukacja ku dojrzałej recepcji fenomenu śmierci. Humanistyczny wymiar edukacji tanatologicznej, „Studia z Teorii Wychowania”, t. VI, nr 4 (13), s. 69–80.
Google Scholar

Zamarian A. (2017) Inwentarz Wzorca Śmierci Odwróconej – założenia teoretyczne i właściwości psychometryczne, „Kultura i Edukacja”, nr 1 (115), s. 133–150.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.15804/kie.2017.01.09

Ziemiński I. (2014), Filozofia jako preparatio mortis w: A. A. Zych, Starość darem, zadaniem i wyzwaniem, Sosnowiec–Dąbrowa Górnicza, Wydawnictwo Stowarzyszenie Przyjaciół Domu Pomocy Społecznej „Pod Dębem”.
Google Scholar

Sztobryn-Bochomulska J. (2016) Koncepcja egzystencji Karla Jaspersa jako przyczynek do refleksji nad codziennością wychowania, „Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne”, nr 1 (2), http://www.czasopismo.naukiowychowaniu.uni.lodz.pl/api/files/view/60517.pdf [dostęp: 20.11.2020].
Google Scholar

Szudra-Barszcz A. (2019) Filozofia wychowania Wojciecha Chudego, „Kultura i Wychowanie”, nr 15, https://pedagogika.pl/wp-content/uploads/2019/06/KiW15_SZUDRA-BARSZCZ.pdf [dostęp: 20.11.2020].
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.25312/2083-2923.15/2019_14asb

Testoni I., Palazzo L., Vincenzo de C. (2020) Wieser M.A., Enhancing Existential Thinking through Death Education: A Qualitative Study among High School Students, „Behavioral Sciences”, Vol. 10, Issue 7, https://www.mdpi.com/2076-328X/10/7/113/htm [dostęp: 20.11.2020].
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.3390/bs10070113

Walczak A. (2006) W sprawie filozofii wychowania, „Pedagogika Filozoficzna on-line”, nr 1, http://pedagogika-filozoficzna.eu/wp-content/uploads/2017/12/3-Walczak-10-25-pf_06.pdf [dostęp: 20.11.2020].
Google Scholar