Refleksyjno-egzystencjalny wymiar tanatopedagogiki obszarem wspierającym rozwój człowieka

Justyna Sztobryn-Bochomulska

doi:10.18778/2450-4491.12.09

Auteurs

Justyna Sztobryn-Bochomulska Uniwersytet Łódzki https://orcid.org/0000-0002-8088-9625

DOI :

https://doi.org/10.18778/2450-4491.12.09

Mots-clés :

pedagogika, filozofia wychowania, tanatopedagogika, lęk przed śmiercią

Résumé

Artykuł przedstawia problematykę tanatopedagogiki jako względnie nowego obszaru badań pedagogicznych. Główny akcent rozważań został położony na jej filozoficzny charakter i możliwości wsparcia współczesnego człowieka w przezwyciężaniu lęku egzystencjalnego związanego ze śmiercią. Jej obecność w pedagogice wydaje się coraz bardziej konieczna ze względu na jej całożyciowy charakter, konieczność przeciwstawienia się lękowi przed śmiercią tuszowanemu przez popkulturę, a przede wszystkim ze względu na możliwość przemiany duchowej, która może dokonać się w procesie wychowania.

Biographie de l'auteur

Justyna Sztobryn-Bochomulska, Uniwersytet Łódzki

Sztobryn-Bochomulska Justyna – doktor, adiunkt w Katedrze Andragogiki i Gerontologii Społecznej na Wydziale Nauk o Wychowaniu Uniwersytetu Łódzkiego. Jej zainteresowania naukowe skupiają się wokół pedagogiki ogólnej, filozofii wychowania oraz tanatologii i tanatopedagogiki. Ostatnio opublikowała Tanatos w literaturze dziecięcej i jego pedagogiczny wymiar (2020).

Références

Ariès Ph. (1989) Człowiek i śmierć, tłum. E. Bąkowska, Warszawa, Państwowy Instytut Wydawniczy.
View in Google Scholar

Ariès Ph. (2007) Rozważania o historii śmierci, tłum. K. Marczewska, Warszawa, Oficyna Naukowa.
View in Google Scholar

Binnebesel J. (2013) Tanatopedagogika w doświadczeniu wielowymiarowości człowieka i śmierci, Toruń, Wydawnictwo Adam Marszałek.
View in Google Scholar

Binnebesel J. (2014) Rozmowa z dzieckiem o śmierci. Kontekst pedagogiczno-terapeutyczny w: Porozmawiajmy o śmierci…, B. Antoszewska, J. Binnebesel (red.), Olsztyn, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
View in Google Scholar

Binnebesel J. (2017) Percepcja lęku przed śmiercią w kontekście Tanatopedagogicznej Relacyjnej Terapii Zastępczej, Toruń, Wydawnictwo Naukowe UMK.
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.12775/RA.2017.017

García Cantero M. F. (2013) La educación para la muerte. Un reto formativo para la sociedad actual, En Psicogente, 16 (30), s. 424–438.
View in Google Scholar

Doka Kenneth J. (2015) Hannelore Wass: Death Education – An Enduring Legacy, Death Studies, 39, s. 545–548.
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1080/07481187.2015.1079452

Fabiś A. (2011) Śmierć w całożyciowym procesie uczenia się, „Rocznik Andragogiczny”, Warszawa–Toruń 2011, s. 131–144.
View in Google Scholar

Fabiś A., Fabiś A. (2014) Śmierć jako wyzwanie dla opiekunów i osób wspierających ludzi starszych w: A. A. Zych, Starość darem, zadaniem i wyzwaniem, Sosnowiec–Dąbrowa Górnicza, Wydawnictwo Stowarzyszenie Przyjaciół Domu Pomocy Społecznej „Pod Dębem”.
View in Google Scholar

Grzybowski P. (2009) Praktyczne cele i aspekty kształcenia tanatologicznego pedagogów i nauczycieli w: Jak rozmawiać z uczniami o końcu życia i wolontariacie hospicyjnym, J. Binnebesel, A. Janowicz, P. Krakowiak (red.), Gdańsk, Fundacja Hospicyjna „Via Medica”.
View in Google Scholar

Heidegger M. (1996) Przyczynki do filozofii, tłum. B. Baran, J. Mizera, Kraków, Wydawnictwo Baran i Suszczyński.
View in Google Scholar

Jankélévitch V. (2005) To, co nieuchronne. Rozmowy o śmierci, tłum. M. Kwaterko, Warszawa, Państwowy Instytut Wydawniczy.
View in Google Scholar

Kolbuszewski J. (1997) Problemy współczesnej tanatologii, Wrocław, Wydawnictwo WTN.
View in Google Scholar

Krakowiak P. (2009) Podstawy kształcenia tanatologicznego wolontariuszy hospicyjnych w szkole w: Jak rozmawiać z uczniami o końcu życia i wolontariacie hospicyjnym, J. Binnebesel, A. Janowicz, P. Krakowiak (red.), Gdańsk, Fundacja Hospicyjna „Via Medica”, s. 54–62.
View in Google Scholar

Łukaszewski W. (2011) Udręka życia, Sopot, Wydawnictwo Smak Słowa.
View in Google Scholar

Makselon J. (1986) Psychologiczne aspekty lęku przed śmiercią, „Anatlecta Cracoviensia”, XVIII, s. 145–163.
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.15633/acr.3196

Makselon J. (1988) Lęk wobec śmierci, Kraków, Polskie Towarzystwo Teologiczne.
View in Google Scholar

Makselon J. (2009) Teoretyczne podstawy edukacji tanatologicznej i kształtowania postaw wolontariackich w szkole w: Jak rozmawiać z uczniami o końcu życia i wolontariacie hospicyjnym, J. Binnebesel, A. Janowicz, P. Krakowiak (red.), Gdańsk, Fundacja Hospicyjna „Via Medica”, s. 1–6.
View in Google Scholar

Ostrowska A. (2016) Przemiany postaw wobec śmierci, „Medycyna Paliatywna w Praktyce”, nr 10, 2, s. 41–47.
View in Google Scholar

Pobojewska A. (2019) Edukacja do samodzielności. Warsztaty z dociekań filozoficznych. Teoria i metodyka, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
View in Google Scholar

Sękowski M. (2019) Postawa wobec śmierci w cyklu życia człowieka, Kraków, Universitas.
View in Google Scholar

Socha P. M. (2014) Przemiana duchowa jako kluczowe pojęcie psychologii rozwoju człowieka, „Psychologia Rozwojowa”, t. 19, nr 3, s. 9–22.
View in Google Scholar

Stochmiałek J. (2015) Kryzysy życiowe osób dorosłych. Refleksje andragogiczne i edukacyjne, Warszawa, Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego.
View in Google Scholar

Sztobryn-Bochomulska J. (2020) Tanatos w literaturze dziecięcej i jego pedagogiczny wymiar, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
View in Google Scholar

Vovelle M. (2002) Historia ludzi w zwierciadle śmierci w: Wymiary śmierci, wybór S. Rosiek, tłum. M. L. Kalinowski, M. Ochab, T. Swoboda, Gdańsk, Słowo/obraz terytoria.
View in Google Scholar

Zamarian A. (2015) Edukacja ku dojrzałej recepcji fenomenu śmierci. Humanistyczny wymiar edukacji tanatologicznej, „Studia z Teorii Wychowania”, t. VI, nr 4 (13), s. 69–80.
View in Google Scholar

Zamarian A. (2017) Inwentarz Wzorca Śmierci Odwróconej – założenia teoretyczne i właściwości psychometryczne, „Kultura i Edukacja”, nr 1 (115), s. 133–150.
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.15804/kie.2017.01.09

Ziemiński I. (2014), Filozofia jako preparatio mortis w: A. A. Zych, Starość darem, zadaniem i wyzwaniem, Sosnowiec–Dąbrowa Górnicza, Wydawnictwo Stowarzyszenie Przyjaciół Domu Pomocy Społecznej „Pod Dębem”.
View in Google Scholar

Sztobryn-Bochomulska J. (2016) Koncepcja egzystencji Karla Jaspersa jako przyczynek do refleksji nad codziennością wychowania, „Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne”, nr 1 (2), http://www.czasopismo.naukiowychowaniu.uni.lodz.pl/api/files/view/60517.pdf [dostęp: 20.11.2020].
View in Google Scholar

Szudra-Barszcz A. (2019) Filozofia wychowania Wojciecha Chudego, „Kultura i Wychowanie”, nr 15, https://pedagogika.pl/wp-content/uploads/2019/06/KiW15_SZUDRA-BARSZCZ.pdf [dostęp: 20.11.2020].
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.25312/2083-2923.15/2019_14asb

Testoni I., Palazzo L., Vincenzo de C. (2020) Wieser M.A., Enhancing Existential Thinking through Death Education: A Qualitative Study among High School Students, „Behavioral Sciences”, Vol. 10, Issue 7, https://www.mdpi.com/2076-328X/10/7/113/htm [dostęp: 20.11.2020].
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.3390/bs10070113

Walczak A. (2006) W sprawie filozofii wychowania, „Pedagogika Filozoficzna on-line”, nr 1, http://pedagogika-filozoficzna.eu/wp-content/uploads/2017/12/3-Walczak-10-25-pf_06.pdf [dostęp: 20.11.2020].
View in Google Scholar