Ruch wsparcia dla "Solidarności" i Polski w latach 80. jako ruch społeczny

Marcin Frybes

doi:10.18778/0208-600X.47.04

Authors

Marcin Frybes School for Advanced Studies in the Social Sciences

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-600X.47.04

Keywords:

Poland, Solidarity, Western World, Communism, Trade Unions, social movement, Touraine, France, United States

Abstract

The beginnings of “Solidarity” in 1980 were accompanied by emotions and great interest throughout the world. In the 15 months of its legal existence, “Solidarity” became a symbol of freedom and the struggle for recognizing human subjectivity without resorting to violence. Various circles in the West had high hopes and much diversified expectations connected with “Solidarity”. The imposition of martial law in Poland met with universal condemnation. In the place of a few thousand interned leaders of the “Solidarity” movement, who in the eyes of the authorities of the Polish People’s Republic constituted a mortal danger for the communist system, in various countries of the world, there appeared at least an equal number of very determined “friends of Solidarity” (union activists, journalists, intellectuals, lecturers, students, and Polish émigrés of different generations, including dissidents and activists of Polish democratic resistance and the “Solidarity Trade Union” members who were at the time abroad). The actions undertaken by them throughout the 1980s composed a transnational movement of support and unity with Poland and “Solidarity”. When analyzing it in the category of a social movement, in the meaning attributed to such a phenomenon by the French sociologist Alain Touraine, the most important dimension of it was its influence on what Touraine defines as “cultural model”, which in turn influences directly the sphere of politics. The support movement for “Solidarity” in particular contributed to the eventual delegitimizing of the communist project, to creating a new language capable of describing social phenomena in the countries of the former Soviet bloc, as well as to authenticating Polish (and not only Polish) dissident movements as a possible and definitely real democratic alternative to the communist apparatchiks governing the state. The movement has brought very definitive results not only in the sphere of culture but also in politics and, partially, also geopolitics.

References

Ash Garton T. (1987), Polska rewolucja: Solidarność, Wydawnictwo Polonia, Londyn.
Google Scholar

Brzeziński J. (1984), “Ouest-France” au secour de la Pologne (ou sur les origines, les dimensions et les raisons d’une grande action de Solidarité, Memoire de Maitrise, Paris‒Rennes.
Google Scholar

Cantril H. (1941), The Psychology of Social Movements, Transaction Publishers, Washington.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1037/13593-000

Chenoweth E. (2013), AFL-CIO Support for Solidarity: Political, Moral, Financial, Palgrave Macmillan Press, New York.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1057/9781137360229_7

Chwalba A. (1997), Czasy „Solidarności”. Francuscy związkowcy i NSZZ „Solidarność” 1980– 1990, Księgarnia Akademicka, Kraków.
Google Scholar

Domber G. (2008), Supporting the Revolution: America, Democracy, and the End of the Cold War in Poland, 1980‒1989, Pro Quest ‒ George Washington University, Washington.
Google Scholar

Domber G. (2009), Émigré Networks, the National Endowment for Democracy and American Support to Solidarność, University of North Florida, Miami.
Google Scholar

Friszke A. (2006), Solidarność Podziemna 1981‒1989, ISP PAN, Stowarzyszenie „Archiwum Solidarności”, Warszawa.
Google Scholar

Frybes M. (2008), French Enthousiasm for Solidarność, „European Review”, Vol. 16, No. 1, s. 65‒74.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1017/S1062798708000070

Frybes M. (2010a), Janka Strzeleckiego fascynacje Solidarnością… i ich francuskie kontynuacje, [w:] E. Morawska (red.), Aktualność idei Jana Strzeleckiego – niepokoje i kontynuacje, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa, s. 112‒124.
Google Scholar

Frybes M. (2010b), Społeczne reakcje Zachodu na fenomen „Solidarności” i rola emigracyjnych struktur związku 1980–1989, [w:] Ł. Kamiński, G. Waligóra, NSZZ „Solidarność” 1980–1989, t. 2, Ruch społeczny, Wydawnictwo IPN, Warszawa 2010, s. 505–574.
Google Scholar

Frybes M., Michel P. (2000), Po komunizmie, o mitach w Polsce współczesnej, Krupski i S-ka, Warszawa.
Google Scholar

Goddeeris I. (2010), The Transnational Scope of Western Labour’s Solidarity with Solidarność, „Labour History Review”, April, Vol. 75, No. 1, s. 60‒75.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1179/096156510X12568148663926

Goddeeris I. (ed.) (2010), Solidarity with Solidarity – Western Trade Unions and the Polish Crisis, 1980‒1982, Lexington Books, London.
Google Scholar

Hamon H., Rotman P. (1984), La deuxième gauche, Éditions Ramsay, Paris.
Google Scholar

Hart G. (1995), For Our Freedom and Yours. Za naszą i waszą wolność. A History of the Polish Solidarity Campaign of Great Britain 1980–1994, Polish Solidarity Campaign, London.
Google Scholar

Hassner P. (1995), Les révolutions ne sont plus ce qu’elles étaient, [w:] J. Semelin (ed.), Quand les dictatures se fissurent – résistances civiles à l’Est et au Sud, Desclée de Brouwer, Paris, s. 241‒252.
Google Scholar

Hassner P. et al. (réd.) (1984), Totalitarismes, Economica, Paris.
Google Scholar

Heruday-Kiełczewska M. (2012), Reakcja Francji na wprowadzenie stanu wojennego w Polsce: grudzień 1981 – styczeń 1982, IPN, Warszawa.
Google Scholar

Jawłowska A. (1987), Więcej niż teatr, PIW, Warszawa.
Google Scholar

Kijowski A. (1982), W Kongres Kultury Polskiej, „Almanach Stanu Wojennego”, nr 1, (Wydawnictwo Krąg, Warszawa), s. 15‒19.
Google Scholar

Krzemiński I. (2013), Solidarność. Niespełniony projekt polskiej demokracji, Europejskie Centrum Solidarności, Gdańsk.
Google Scholar

Kuczyński P., Frybes M. i in. (1994), W poszukiwaniu ruchu społecznego – wokół socjologii Alaina Touraine’a, Oficyna Naukowa, Warszawa.
Google Scholar

Kula M. (1995), Niespodziewani Przyjaciele, czyli rzecz o zwykłej ludzkiej solidarności, Wydawnictwo TRIO, Warszawa.
Google Scholar

Kundera M. (1984), Zachód porwany – czyli tragedia Europy Środkowej, „Zeszyty Literackie”, nr 5, s. 23‒38.
Google Scholar

Kunicki-Goldfinger M. (2014), Stowarzyszenie Solidarité France-Pologne i jego pomoc dla Polski w latach osiemdziesiątych XX wieku, [w:] A. Piekaraka (red.), Świat a Solidarność, IPN, Warszawa, s. 145‒180.
Google Scholar

Lefort C. (1976), Un homme en trop, Le Seuil, Paris.
Google Scholar

MacEachin D. J. (2000), US Inteligence and the Polish Crisis 1980‒1981, Center for the Study of Intelligence, Washington.
Google Scholar

Michnik A. (1983), Penser la Pologne – Morale et politique de la résistance, La Découverte, Paris.
Google Scholar

Paczkowski A. (2010), Dyplomacja czasów kryzysu (1980‒1989). Zarys wstępny, [w:] W. Materski, W. Michowicz (red.), Historia dyplomacji polskiej, t. VI, PISM, Warszawa, s. 821‒855.
Google Scholar

Paczkowski A., Byrne M., Domber G. F., Klotzbach M. (2007), From Solidarity to Martial Law: The Polish Crisis of 1980‒1981: A Documentary History, Central European University Press, Budapest.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1515/9786155211157

Panné J.-L., Wallon E. (1987), L’Entreprise sociale, le pari autogestionnaire de Solidarność, L’Harmattan, Paris.
Google Scholar

Pleskot P. (2013), Kłopotliwa panna „S”. Postawy polityczne Zachodu wobec „Solidarności” na tle stosunków z PRL (1980–1989), IPN, Warszawa.
Google Scholar

Riechers A (2006), Pomoc dla „Solidarności”. Przykłady pomocy zachodnioniemieckiego społeczeństwa i państwa w latach 1980‒1989, Fundacja F. Ebbert, Warszawa.
Google Scholar

Sjursen H. (2003), The United States, Western Europe and the Polish Crisis. International Relations in the Second Cold War, Palgrave Macmillan, London.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1057/9781403990297

Strękowski J. (2005), Bohaterowie Europy; Norwegia – Polsce 1976‒1989, Wydawnictwo Test, Warszawa.
Google Scholar

Touraine A. (1978), La voix et le regard, Le Seuil, Paris.
Google Scholar

Touraine A. (1989), Solidarność. Analiza ruchu społecznego 1980‒1981, Wydawnictwo Spacja, Warszawa.
Google Scholar

Touraine A. (2006), Rola podmiotu w społeczeństwach nowoczesnych, [w:] A. Jasińska-Kania, L. Nijakowski, J. Szacki, M. Ziółkowski (red.), Współczesne teorie socjologiczne, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa, s. 769‒788.
Google Scholar

Touraine A. (2010), Samotworzenie się społeczeństwa, Nomos, Kraków.
Google Scholar

Touraine A. (2012), Po kryzysie, Oficyna Naukowa, Warszawa.
Google Scholar

Wałęsa L. (1989), Droga nadziei, Wydawnictwo Znak, Kraków.
Google Scholar

Weydenthal J. B., Porter B. D., Devlin K. (1991), Polski dramat 1980‒1982, Oficyna Wydawnicza Rytm, Warszawa.
Google Scholar

Wieviorka M. (1987), L’effet Pologne in Clevenot M (dir.), L’état des religions dans le monde, La Découverte/CERF, Paris.
Google Scholar

Wróbel J. (2012), Polonia chicagowska w dobie „Solidarności”, IPN, Łódź.
Google Scholar