Amunicja krążąca w świetle międzynarodowego prawa humanitarnego
DOI:
https://doi.org/10.18778/2956-3747.7.14Słowa kluczowe:
amunicja krążąca, międzynarodowe prawo humanitarne, sztuczna inteligencja, drony, autonomiczne systemy broni śmiercionośnejAbstrakt
Artykuł porusza problematykę rosnącego znaczenia amunicji krążącej we współczesnych konfliktach zbrojnych w świetle międzynarodowego prawa humanitarnego. Przeprowadzona analiza przedstawia warunki techniczne funkcjonowania amunicji krążącej i wskazuje na rosnącą integrację z systemami sztucznej inteligencji, prowadzącą do wzrostu stopnia jej autonomiczności. Użycie amunicji krążącej zostaje następnie poddane analizie prawnej z perspektywy fundamentalnych zasad międzynarodowego prawa humanitarnego: rozróżniania i proporcjonalności. Konieczność tej analizy wynika z braku dedykowanych rozwiązań traktatowych regulujących użycie amunicji krążącej w konfliktach zbrojnych, skutkujące jej nieproporcjonalnym i niekontrolowanym użyciem. Artykuł stanowi cenny wkład do dyskusji nad legalnością i prawidłowym sposobem użycia amunicji krążącej jako wysoce zaawansowanego i przyszłościowego środka walki.
Bibliografia
Andersen K.P., A Blast from the Past: Armed Drones, International Humanitarian Law, and Imperial Violence, Toronto 2022.
Zobacz w Google Scholar
Bode I., Watts T.F.A., Loitering Munitions and Unpredictability: Autonomy in Weapon Systems and Challenges to Human Control, Odense 2023.
Zobacz w Google Scholar
Bwana R., Kicking Man Out of the Loop: The Case of Loitering Munitions and Implications for International Humanitarian Law, pp. 1–9. https://doi.org/10.2139/ssrn.4383978
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.2139/ssrn.4383978
Gettinger D., Michel A.H., Loitering Munitions in Focus, Center for the Study of the Drone, 10.02.2017, https://dronecenter.bard.edu/files/2017/02/CSD-Loitering-Munitions.pdf (accessed: 03.02.2025).
Zobacz w Google Scholar
Group of Governmental Experts on Lethal Autonomous Weapons Systems, Background paper on context-appropriate human judgement and control and the critical functions of LAWS, CCW/GGE.1/2025/CRP.1 (20 May 2025).
Zobacz w Google Scholar
Group of Governmental Experts on Lethal Autonomous Weapons Systems, Rolling text, 8 November 2024, https://docs-library.unoda.org/Convention_on_Certain_Conventional_Weapons_-Group_of_Governmental_Experts_on_Lethal_Autonomous_Weapons_Systems_(2024)/Revised_rolling_text_as_of_8_November_2024_final.pdf (accessed: 03.07.2025).
Zobacz w Google Scholar
Heyns C., Akande D., Hill-Cawthorne L., Chengeta T., The International Law Framework Regulating The Use of Armed Drones, „International and Comparative Law Quarterly” 2016, vol. 65(4), pp. 791–827. https://doi.org/10.1017/S0020589316000385
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1017/S0020589316000385
Iguh N.A., Akubuilo F.C., The Position of International Humanitarian Law on The Use of Combat Drones in Armed Conflict, „Unizik Law Journal” 2023, no. 18, pp. 92–102.
Zobacz w Google Scholar
Iguh N.A., Akubuilo F.C., Nnabugwu O.C., Onah C.A., Iguh C.L., The Principle of Military Necessity and Use of Drone in Armed Conflict, „International Journal of Comparative Law and Legal Philosophy” 2023, vol. 5(2), pp. 112–117.
Zobacz w Google Scholar
International Committee of the Red Cross (ICRC), International Committee of the Red Cross (ICRC) Position on Autonomous Weapon Systems: ICRC Position and Background Paper, „International Review of the Red Cross” 2020, vol. 102(915), pp. 1335–1349. https://doi.org/10.1017/S1816383121000564
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1017/S1816383121000564
International Committee of the Red Cross (ICRC), International Humanitarian Law and the Challenges of Contemporary Armed Conflicts, Geneva 2007.
Zobacz w Google Scholar
Israeli Weapons, Harpy, https://israeli-weapons.com/weapons/aircraft/uav/harpy/HARPY.html (accessed 03.02.2025).
Zobacz w Google Scholar
Jain A.G., Autonomous Weapon Systems, Errors and Breaches of International Humanitarian Law, „Journal of International Criminal Justice” 2023, vol. 21(5), 1005–1032. https://doi.org/10.1093/jicj/mqad043
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1093/jicj/mqad043
Jasiuk E., Chochowska A., Chochowski K., Legal Dilemmas of Drone Development in Poland, „Journal of Intelligent & Robotic Systems” 2024, vol. 110(2), pp. 1–8. https://doi.org/10.1007/s10846-024-02068-5
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1007/s10846-024-02068-5
Kopeć R., Wasiuta O., Wójtowicz T., Wojna dronów. Militarne wykorzystanie bezzałogowych statków powietrznych, Kraków 2021.
Zobacz w Google Scholar
Kottasová I., Kamikaze drones are the latest threat for Ukraine. Here’s what we know, CNN, 17.10.2022, https://edition.cnn.com/2022/10/17/europe/kamikaze-drones-explained-update-intl/index.html (accessed: 03.02.2025).
Zobacz w Google Scholar
Kowalczewska K., Sztuczna inteligencja na wojnie, Warszawa 2021.
Zobacz w Google Scholar
Lake J., Weapons That Watch and Wait, Armada International, 25.09.2024, https://www.armadainternational.com/2024/09/weapons-that-watch-and-wait/ (accessed: 03.02.2025)
Zobacz w Google Scholar
Marcinko M., Do Autonomous Weapon Systems Need Specific Rules of Engagement?, [in:] International Humanitarian Law, ed. D. R. Bugajski, vol. XIV, Gdynia 2023.
Zobacz w Google Scholar
Marcinko M., Some Legal Comments On “Transnational” Armed Conflicts, [in:] International Humanitarian Law, ed. D. R. Bugajski, vol. XII, Gdynia 2021.
Zobacz w Google Scholar
Martin C., Autonomous Weapons Systems and Proportionality: The Need for Regulation, “Case Western Reserve Journal of International Law” 2025, vol. 57(1), pp. 255–300, https://scholarlycommons.law.case.edu/jil/vol57/iss1/21
Zobacz w Google Scholar
McCusker E., General Kenneth F. McKenzie Jr. AEI Transcript, U.S. Central Command, 29.04.2021, https://www.centcom.mil/MEDIA/Transcripts/Article/2589847/general-kenneth-f-mckenzie-jr-aei-transcript-april-28th-2021/ (accessed: 03.02.2025).
Zobacz w Google Scholar
Michel A.H., The Black Box, Unlocked: Predictability and Understandability in Military AI, United Nations Institute for Disarmament Research, Geneva 2020.
Zobacz w Google Scholar
Nehaluddin A., Faizah R., Nurulqayyimah A., Can International Humanitarian Law Regulate Recent Drone Strikes?: A Case Study, „Journal of East Asia & International Law” 2024, vol. 17(1), pp. 159–180. https://doi.org/10.14330/jeail.2024.17.1.09.
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.14330/jeail.2024.17.1.09
The New Voice of Ukraine, Russian Lancet drone kills two, injures 10 in Chernihiv Oblast, 23.06.2025, https://english.nv.ua/nation/russian-loitering-munition-kills-civilians-in-village-attack-kids-among-10-wounded-50524197.html (accessed: 02.07.2025).
Zobacz w Google Scholar
Perrin B., Lethal Autonomous Weapons Systems & International Law: Growing Momentum Towards a New International Treaty, „ASIL Insights” 2025, vol. 29(1), pp. 1–8. https://doi.org/10.2139/ssrn.5113555
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.2139/ssrn.5113555
Piątkowski M., Co oznacza wypowiedzenie przez Federację Rosyjską Protokołu dodatkowego do Konwencji genewskich, dotyczącego ochrony ofiar międzynarodowych konfliktów zbrojnych?, Obserwator Międzynarodowy, 22.10.2019, https://obserwatormiedzynarodowy.pl/2019/10/22/co-oznacza-wypowiedzenie-przez-federacje-rosyjska-protokolu-dodatkowego-do-konwencji-genewskich-dotyczacego-ochrony-ofiar-miedzynarodowych-konfliktow-zbrojnych-komentarz-piatkowski/ (accessed: 3.07.2025).
Zobacz w Google Scholar
Piątkowski M., Wojna powietrzna a międzynarodowe prawo humanitarne, Łódź 2021. https://doi.org/10.18778/8142-942-9
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.18778/8142-942-9
Sotoudehfar, S., Sarkin, J.J., Drones on the Frontline: Charting the Use of Drones in the Russo-Ukrainian Conflict and How Their Use May Be Violating International Humanitarian Law, „International and Comparative Law Review” 2023, vol. 23(2), pp. 129–169. https://doi.org/10.2478/iclr-2023-0018
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.2478/iclr-2023-0018
Taddeo M., Blanchard A., A Comparative Analysis of the Definitions of Autonomous Weapons Systems, „Science and Engineering Ethics” 2022, vol. 28(5). https://doi.org/10.1007/s11948-022-00392-3
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1007/s11948-022-00392-3
UK Ministry of Defence, Joint Doctrine Publication 0-30. UK Air Power, https://assets.publishing.service.gov.uk/media/636baad0d3bf7f1649c4e36d/UK_Air_Power_JDP_0_30.pdf (accessed: 02.07.2025).
Zobacz w Google Scholar
Watts T.F.A., Bode I., Automation and Autonomy in Loitering Munitions Catalogue (v.1). https://doi.org/10.5281/zenodo.7860762
Zobacz w Google Scholar
Zhugan O., Degtyarev M., Version of loitering munitions classification based on the state-of-the-art and trends analysis, „Space Science and Technology” 2024, vol. 30(3), pp. 31–39. https://doi.org/10.15407/knit2024.03.031
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.15407/knit2024.03.031
Zimmermann B., [in:] Commentary on the Additional Protocols to the Geneva Conventions of 8 June 1977 to the Geneva Conventions of 12 August 1949, eds. Y. Sandoz, C. Swinarski, B. Zimmermann, Geneva 1987.
Zobacz w Google Scholar
Zurek T., Kwik J., van Engers T., Model of a military autonomous device following International Humanitarian Law, “Ethics and Information Technology” 2023, vol. 25(15). https://doi.org/10.1007/s10676-023-09682-1
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1007/s10676-023-09682-1
The Convention on Prohibitions or Restrictions on the Use of Certain Conventional Weapons Which May Be Deemed to Be Excessively Injurious or to Have Indiscriminate Effects, Text with amendments and protocols adopted through 28 November 2003.
Zobacz w Google Scholar
Geneva Convention for the Amelioration of the Condition of the Wounded and Sick in Armed Forces in the Field, of 12 August 1949.
Zobacz w Google Scholar
Geneva Convention for the Amelioration of the Condition of Wounded, Sick and Shipwrecked Members of Armed Forces at Sea, of 12 August 1949.
Zobacz w Google Scholar
Geneva Convention relative to the Protection of Civilian Persons in Time of War, of 12 August 1949.
Zobacz w Google Scholar
Geneva Convention relative to the Treatment of Prisoners of War, of 12 August 1949.
Zobacz w Google Scholar
Protocol Additional to the Geneva Conventions of 12 August 1949, and relating to the Protection of Victims of International Armed Conflicts (Protocol I), of 8 June 1977.
Zobacz w Google Scholar
UN General Assembly, Resolution 79/62, Lethal Autonomous Weapons Systems, A/RES/79/62 (December 2, 2024).
Zobacz w Google Scholar
Legality of the threat or use of nuclear weapons, Advisory Opinion, I.C.J. Reports 1996.
Zobacz w Google Scholar
Military and Paramilitary Activities (Nicaragua. v. United States of America), Judgement, I.C.J Reports 1986.
Zobacz w Google Scholar
Prosecutor v. Kordic and Cerkez, Decision on the Joint Defence Motion to Dismiss the Amended Indictment for Lack of Jurisdiction Based on the Limited Jurisdictional Reach of Articles 2 and 3, ICTY, no. IT-95-14/2-PT, 02.03.1999.
Zobacz w Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
