The Sense of Smell in Logopaedic Theory and Practice
DOI:
https://doi.org/10.18778/2544-7238.05.08Keywords:
smell, olfactory disorders, diagnosis and speech therapy of sensory disorders (smell)Abstract
Olfactory disorders concern many diseases of laryngological, neurological, oncological and gerontological origins, and sometimes are one of the diagnostic symptoms of a serious illness. The aim of this article is to describe the sense of smell (anatomy, physiology, functions, etiology and characteristics of disorders) and, in particular, to present this sense in the context of logopedic theory and practice. Speech therapists may inter alia assess the functioning of the sense of smell on the basis of an interview with the patient or caregiver, make a general evaluation of the functioning of the sense of smell, using different olfactory samples. As part of speech therapy, speech therapists may include stimulation of the sense of smell through various exercises, e.g. odour differentiation exercises, exercises in guessing and naming different odours, exercises in differentiating odour intensity, exercises in searching the source of smell.
Downloads
References
Altin F., Cingi C., Uzun T., Bal C., 2020, Olfactory and gustatory abnormalities in COVID-19 cases, “European Archives of Oto-Rhino-Laryngology”, vol. 277, no. 10, pp. 2775-2781.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1007/s00405-020-06155-9
Ayres J., 2015, Dziecko a integracja sensoryczna, Gdańsk: Harmonia.
Google Scholar
Belzyt J. I., 2016, Wykorzystanie wiedzy o umyśle dla funkcjonowania osób z zaburzeniami/niepełnosprawnością zmysłu wzroku, “Niepełnosprawność. Dyskursy Pedagogiki Specjalnej”, vol. 21, pp. 47–57.
Google Scholar
Białaczewski L., 2005, Nagroda Nobla za rok 2004: odkrycie genów receptorów węchowych, “Otorynolaryngologia”, vol. 4, no. 4, pp. 163–168.
Google Scholar
Biel L., 2015, Integracja sensoryczna. Skuteczne strategie w terapii dzieci i nastolatków, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar
Borkowska M., Wagh K., 2010, Integracja sensoryczna na co dzień, Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich PZWL.
Google Scholar
Boscolo-Rizzo P., Boresetto D., Spinato G., Fabbris C., Menegaldo A., Gaudioso P., Nicolai P., Tirelli G., Da Mosto M. C., Rigoli R., Polesel J., Hopkins C., 2020, New onset of loss of smell or taste in household contacts of home-isolated SARS-CoV-2-positive subjects, “European Archives of Oto-Rhino-Laryngology”, vol. 277, no. 9, pp. 2637-2640.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1007/s00405-020-06066-9
Czerniawska E., Czy psychologia powinna mieć węch w nosie?, “Chowanna”, special volume, pp. 89–107.
Google Scholar
Dżaman K., Pleskacz W. A., Wałkanis A., Rapiejko P., Jurkiewicz D., 2007, Ocena zmysłu smaku i węchu u pacjentów z polipami nosa, “Otolaryngologia Polska”, vol. LXI, no. 5, pp. 831–837.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1016/S0030-6657(07)70537-1
Encyklopedia logopedii, Nosowanie zamknięte, https://www.komlogo.pl/index.php/encyklopedia/128-a/1046-nosowanie-zamkniete (accessed: 22.10.2020).
Google Scholar
Gałkowski T., Radziszewska-Konopka M. (eds.), 2011, Wspomaganie rozwoju małego dziecka z wadą słuchu, Warszawa: Polski Komitet Audiofonologii.
Google Scholar
Gudej S., Błaszczyk K., Gromadzka-Ostrowska J., 2014, Związane z wiekiem zmiany węchu i smaku, “Geriatria”, no. 8, pp. 109–116.
Google Scholar
Gunia G., 2006, Terapia logopedyczna dzieci z zaburzeniami słuchu i mowy. Wybrane problemy teorii i praktyki surdologopedycznej, Kraków: Oficyna Wydawnicza “Impuls”.
Google Scholar
Hamerlińska A., 2019a, Applying nasal airflow – inducing maneuvers with patients with hyposmia after total laryngectomy, “Współczesna Onkologia”, vol. 23, no. 3, pp. 141–145.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.5114/wo.2019.86688
Hamerlińska A., 2019b, Mowa przełykowa. Studium onkologopedyczne, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Google Scholar
Hamerlińska A., 2019c, Węch i jego zaburzenia przedmiotem badań (również) logopedii, “Logopedia”, vol. 48, no. 1, pp. 187–201.
Google Scholar
“Integracja Sensoryczna. Kwartalnik Polskiego Stowarzyszenia Terapeutów Integracji Sensorycznej SI” 2018, vol. 3.
Google Scholar
Izquierdo-Domínguez A., Rojas-Lechuga M. J., Chiesa-Estomba C., Calvo-Henríquez C., Ninchritz- Becerra E., Soriano-Reixach M., Poletti-Serafini D., Maria Villarreal I., Maza-Solano J. M., Moreno-Luna R., Villarroel P. P., Mateos-Serrano B., Agudelo D., Valcarcel F., Cuvillo A. del, Santamaría A., Mariño-Sánchez F., Aguilar J., Vergés P., Inciarte A., Soriano A., Mullol J., Alobid I., 2020a, Smell and Taste Dysfunction in COVID-19 is Associated with Younger Age in Ambulatory Settings: A Multicenter Cross-Sectional Study, “Journal Investigation Allergology and Clinical Immunology”, vol. 30(5), pp. 346–357.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.18176/jiaci.0595
Izquierdo-Domínguez A., Rojas-Lechuga M. J., Mullol J., Alobid I., 2020b, Olfactory Dysfunction in the COVID-19 Outbreak, “Journal Investigation Allergology and Clinical Immunology”, vol. 30(5), pp. 317–326.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.18176/jiaci.0567
Jabłońska-Trypuć A., Farbiszewski R., 2006, Zmysł węchu u ludzi i zwierząt, “Polish Journal of Cosmetology”, vol. 9, pp. 87–91.
Google Scholar
Jadczak M., Rapiejko P., Jurkiewicz D., 2005, Metody olfaktometryczne w diagnostyce laryngologicznej, “Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Lublin – Polonia”, vol. LX, suppl. XVI, no. 152, Section D, pp. 189–192.
Google Scholar
Janczewski G., 2007, Węch i jego zaburzenia, [in:] G. Janczewski (ed.), Otorynolaryngologia praktyczna. Podręcznik dla studentów i lekarzy, vol. 1, Gdańsk: Via Medica, pp. 225–232.
Google Scholar
Kielin J. (ed.), 2020, Rozwój daje radość. Terapia dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu głębokim, Sopot: GWP.
Google Scholar
Konopski L., Koberda M., 2003, Feromony człowieka. Środki komunikacji chemicznej między ludźmi, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Google Scholar
Korendo M., 2017, Zmysły w komunikacji – znaczenie rozwoju percepcji wzrokowej, słuchowej oraz poznania wielozmysłowego dla prawidłowego budowania systemu językowego, [in:] J. Wojciechowska, B. Kazek (eds.), Zmysły w komunikacji. Mowa i jej uwarunkowania, Gdańsk: Harmonia, pp. 93–112.
Google Scholar
Krzeski A., 2007, Zapalenie zatok przynosowych, [in:] G. Janczewski (ed.), Otorynolaryngologia praktyczna. Podręcznik dla studentów i lekarzy, vol. 1, Gdańsk: Via Medica, pp. 307–321.
Google Scholar
Kucharczyk I., 2015, Funkcjonowanie emocjonalne dzieci z niepełnosprawnością wzroku, “Niepełnosprawność. Dyskursy Pedagogiki Specjalnej”, vol. 17, pp. 91–102.
Google Scholar
Kurkowski Z. M., 2013, Audiogenne uwarunkowania zaburzeń komunikacji językowej, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Google Scholar
Kurkowski Z. M., 2016, Dorobek i perspektywy polskiej surdologopedii, “Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska”, Sectio N, vol. 1, pp. 123–140.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.17951/en.2016.1.123
Kwiatkowska A., 2014, Terapia logopedyczna osób w stanie minimalnej świadomości i zespole zamknięcia, [in:] A. Hamerlińska-Latecka, M. Karwowska (eds.), Interdyscyplinarność w logopedii, Gliwice: Komlogo Piotr Gruba, pp. 85–101.
Google Scholar
Lechien J. R., Chiesa-Estomba C., De Siati D. R., Horoi M., Le Bon S., Rodriguez A., Dequanter D., Blecic S., El Afia F., Distinguin L., Chekkoury-Idrissi Y., Hans S., Lopez Delgado I., Calvo- Henriquez Ch., Lavigne P., Falanga Ch., Barillari M. R., Cammaroto G., Khalife M., Leich P., Souchay Ch., Rossi C., Journe F., Hsieh J., Edjlali M., Carlier R., Laurence Ris L., Lovato A., De Filippis C., Coppee F., Fakhry N., Ayad T., Saussez S., 2020, Olfactory and gustatory dysfunctions as a clinical presentation of mild-to-moderate forms of the coronavirus disease (COVID-19): a multicenter European study, “European Archives of Oto-Rhino-Laryngology”, vol. 277, no. 8, pp. 2251-2261.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1007/s00405-020-05965-1
Muzyka-Furtak E. (eds.), 2015, Surdologopedia. Teoria i praktyka, Gdańsk: Harmonia.
Google Scholar
Obrębowski A., Świdziński T., Świdziński P., 2004, Wstępne badania kliniczne węchowych potencjałów wywołanych, “Otolaryngologia Polska”, vol. 58, pp. 253–258.
Google Scholar
Okła S., 2007, Chirurgiczna rehabilitacja głosu po całkowitej laryngektomii, Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich PZWL.
Google Scholar
Paczkowska A., Szmalec J., 2014, Nieprawidłowe przetwarzanie wzrokowe a zaburzenia integracji sensorycznej u dzieci w wieku 7–11 lat z problemami szkolnymi, “Hygeia Public Health”, vol. 49(4), pp. 650–654.
Google Scholar
Paplińska M., 2010, Konsekwencje wynikające z braku wzroku, [in:] M. Bielska-Łach (ed.), Norweska praca socjalna, Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, pp. 129–135.
Google Scholar
Potargowicz E., 2008, Węch – niedoceniany zmysł człowieka, “Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej”, vol. 62, pp. 87–93.
Google Scholar
Pruszewicz A., Durska-Zakrzewska A., Rydzewski B., 1984, Zachowanie się powonienia i smaku u chorych na twardziel leczonych swoiście oraz na ocenę leczonych operacyjnie, “Otolaryngologia Polska”, vol. 38(4), pp. 291–295.
Google Scholar
Przyrowski Z., 2002, Terapia integracji sensorycznej, [in:] M. Przybysz-Piwko (compilation), Metody wspomagające rozwój mowy w różnych jego opóźnieniach, Warszawa: DiG, pp. 204–213.
Google Scholar
Przyrowski Z., 2012, Integracja sensoryczna: wprowadzenie do teorii, diagnozy i terapii, Warszawa: Empis.
Google Scholar
Przyrowski Z., 2019, Integracja sensoryczna: teoria, diagnoza, terapia, Warszawa: Empis.
Google Scholar
Rapiejko P., 2006, Zmysł węchu, “Alergoprofil”, vol. 2, no. 4(7), pp. 4–10.
Google Scholar
Rapiejko P., 2016, Zaburzenia zmysłu węchu, Warszawa: Medical Education.
Google Scholar
Repetowski M., Kuśmierczyk K., Mazurek A., Michalska J., Olszewski J., 2010, Podstawy anatomii i fizjologii drogi węchowej oraz możliwości topodiagnostyki jej uszkodzeń z użyciem węchowych potencjałów wywołanych, “Aktualności Neurologiczne”, vol. 10(2), pp. 85–88.
Google Scholar
Resler K., 2019, Ocena wpływu zaburzeń zmysłu węchu na jakość życia pacjentów z przewlekłym zapaleniem zatok przynosowych, unpublished doctoral dissertation written under the supervision of Prof. Tomasz Kręcicki at the Medical University of Wrocław.
Google Scholar
Samoliński B., 2007, Nieżyty nosa – klasyfikacja i postępowanie, [in:] G. Janczewski (ed.), Otorynolaryngologia praktyczna. Podręcznik dla studentów i lekarzy, vol. 1, Gdańsk: Via Medica, pp. 274–288.
Google Scholar
Sekula A., Pruszewicz A., 2019, Nosowanie, [in:] A. Pruszewicz, A. Obrębowski (eds.), Zarys foniatrii klinicznej, Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, pp. 232–237.
Google Scholar
Sienkiewicz-Jarosz H., 2012, Zmysł węchu – fizjologia i patologia, “Neurologia po Dyplomie”, vol. 7, no. 4, pp. 6–10.
Google Scholar
Siudak A., 2019, Fizjologiczne i patologiczne aspekty inwolucji zmysłów – część II: dotyk, smak, powonienie, [in:] B. Kazek, J. Wojciechowska (eds.), Zmysły w procesie starzenia, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, pp. 185–208.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323538578.pp.185-208
Skibska J., 2014, Dziecko z wadą słuchu oraz Centralnymi Zaburzeniami Przetwarzania Słuchowego (CAPD). Wybrane zagadnienia, Kraków: Libron – Filip Lohner.
Google Scholar
Składzień J., Tomik J., Gawlik J., Wiatr M., Hartwich P., 2012, Zmiany w narządach laryngologicznych i ich schorzenia wynikające ze starzenia się organizmu, [in:] A. Marchewka, Z. Dąbrowski, J. A. Żołądź (eds.), Fizjologia starzenia się. Profilaktyka i rehabilitacja, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, pp. 157–165.
Google Scholar
Smith A., 1983, Ciało, trans. H. Wasylkiewicz, Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich PZWL.
Google Scholar
Styczek I., 1979, Logopedia, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar
Szmaj M., 2013, Ustna sprawność ruchowa w karmieniu i żywieniu dziecka, training materials, Kutno.
Google Scholar
Tęgowska E., Wosińska A., 2011, Rola nauk biologicznych w rozumieniu genezy i nowego podejścia terapeutycznego do choroby Alzheimera, “Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej”, vol. 65, pp. 73–92.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.5604/17322693.933430
Tomaszewska M., Krzeski A., 2018, Przewlekłe zapalenie zatok przynosowych – klasyfikacja, etiopatogeneza i leczenie, “Magazyn Otorynolaryngologiczny”, vol. XVII (3), no. 67, pp. 75–91.
Google Scholar
Wróblewska A., 2019, Język osób z niepełnosprawnością wzroku: leksyka i metaforyka środowiskowa, “Poradnik Językowy”, vol. 3, pp. 81–92.
Google Scholar
Zimmer-Nowicka J., Błaszczyk T., Kaczmarczyk D., Morawiec-Sztandera A., 2008, Wpływ ćwiczeń wymuszających przepływ powietrza przez jamę nosową na funkcję zmysłu węchu u chorych po całkowitym usunięciu krtani, “Otorynolaryngologia”, vol. 7, no. 3, pp. 133–138.
Google Scholar
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
