Zarządzanie wartością przedsiębiorstwa jako zagadnienie badawcze w ramach nauk o zarządzaniu i jakości

Andrzej Jaki

doi:10.18778/0208-6018.365.02

Autor

Andrzej Jaki Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Kolegium Nauk o Zarządzaniu i Jakości, Kraków, Polska https://orcid.org/0000-0002-4799-4343

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-6018.365.02

Słowa kluczowe:

nauki o zarządzaniu i jakości, subdyscypliny, zarządzanie wartością przedsiębiorstwa

Abstrakt

Zmiana obowiązującej w Polsce klasyfikacji dziedzin nauki i dyscyplin naukowych oraz dyscyplin artystycznych wprowadzona w 2018 roku poszerzyła zakres badawczy dotychczasowych nauk o zarządzaniu o szeroki kontekst jakościowych uwarunkowań zarządzania, wprowadzając dyscyplinę nauki o zarządzaniu i jakości. Biorąc pod uwagę klasyfikację OECD, odpowiednikiem tej dyscypliny jest ekonomia i biznes (Economics and Business) w zakresie biznesu i zarządzania (Business and Management). W obrębie dyscypliny nauki o zarządzaniu i jakości wyróżniono 18 subdyscyplin, co wywołało konieczność podjęcia pogłębionych studiów odnoszących się do obszarów i zagadnień badawczych w ramach wyróżnionych subdyscyplin. Niniejszy artykuł, koncentrujący się na subdyscyplinie zarządzanie finansami i rachunkowość menedżerska, przyjmuje za swój podstawowy cel identyfikację oraz systematyzację zakresów i problemów badawczych podejmowanych w ramach zarządzania wartością przedsiębiorstwa, które jest wskazywane jako jedno z zagadnień badawczych w wymienionej subdyscyplinie. Pomocniczym celem jest wykazanie spójności zakresów badań realizowanych w jego obrębie z perspektywami badawczymi nauk o zarządzaniu i jakości. Potrzeby wynikające z dążenia do realizacji wymienionych celów wytyczyły dobór metod badawczych. W pierwszej kolejności odnosi się to do analizy i krytycznej oceny literatury podejmującej zagadnienia klasyfikacji nauk o zarządzaniu i jakości (w tym wyodrębnienia nurtów i perspektyw badawczych oraz związanych z nimi subdyscyplin, a także zróżnicowanych obszarów i zagadnień badawczych), jak również ukazującej różne zakresy i problemy badawcze podejmowane w publikacjach naukowych wpisujących się w wymienioną dyscyplinę. Zastosowanie zarówno indukcyjnego, jak i dedukcyjnego sposobu rozumowania umożliwiło łączenie wyników szczegółowych badań. W artykule wyróżniono pięć zakresów badań prowadzonych w ramach zarządzania wartością przedsiębiorstwa, wskazując w ich obrębie listę szczegółowych problemów badawczych. Przedstawiona propozycja identyfikacji i systematyzacji zakresów badań oraz problemów badawczych podejmowanych w ramach zarządzania wartością przedsiębiorstwa ma także na celu integrację środowiska badawczego skupionego wokół wymienionego zagadnienia badawczego oraz zainicjowanie dyskusji na temat jego ewolucyjności i adaptacyjności.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Bibliografia

Bełz G., Cyfert Sz., Czakon W., Dyduch W., Latusek Jurczak D., Niemczyk J., Sopińska A., Szpitter A., Urbaniak M., Wiktor J. (2019), Subdyscypliny w naukach o zarządzaniu i jakości 2.0, Komitet Nauk Organizacji i Zarządzania PAN, Warszawa, http://www.knoiz.pan.pl/images/stories/pliki/pdf/Subdyscypliny_nauk_o_zarzadzaniu_i_jakosci.pdf [dostęp: 20.05.2023].
Google Scholar

Black A.P., Wright P., Bachman J.E. (1998), In Search of Shareholder Value: Managing the Drives of Performance, Pitman Publishing, London.
Google Scholar

Blatz M., Kraus K. J., Haghani S. (red.) (2006), Corporate Restructuring. Finance in Times of Crisis, Springer Verlag, Berlin–Heidelberg.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1007/3-540-33075-5

Brohawn D.K., Hardiman S.F., Kurland N., Simon T.J. (2010), Justice Based Management: A Framework for Equity and Efficiency in the Workplace https://www.cesj.org/wp-content/uploads/2014/01/jbm cwp.pdf [dostęp: 20.05.2023].
Google Scholar

Copeland T., Koller T., Murrin J. (1990), Valuation: Measuring and Managing the Value of Companies, John Wiley & Sons Inc., New York.
Google Scholar

Cornell B. (1993), Corporation Valuation. Tools for Effective Appraisal and Decision Making, Business One IRWIN, Inc., Homewood.
Google Scholar

Cwynar A., Cwynar W. (2002), Zarządzanie wartością spółki kapitałowej. Koncepcje – systemy – narzędzia, Fundacja Rozwoju Rachunkowości w Polsce, Warszawa.
Google Scholar

Cyfert Sz., Dyduch W., Latusek Jurczak D., Sopińska A. (2014), Subdyscypliny w naukach o zarządzaniu – logika wyodrębnienia, identyfikacja modelu koncepcyjnego oraz zawartość tematyczna, „Organizacja i Kierowanie”, nr 1(161), s. 37–49.
Google Scholar

Czakon W. (2019), Tożsamość nauk o zarządzaniu – rozwój, legitymizacja, wyróżniki, [w:] M. Gorynia (red.), Ewolucja nauk ekonomicznych. Jedność a różnorodność, relacje do innych nauk, problemy klasyfikacyjne, Komitet Nauk Ekonomicznych PAN, Warszawa, s. 111–126.
Google Scholar

Czapla T., Walińska E. (2021), Rachunkowość z perspektywy nauk o zarządzaniu i jakości – głos w dyskusji, „Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości”, t. 45, nr 3, s. 29–50.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0015.2343

Doyle P. (2003), Marketing wartości, Wydawnictwo Felberg SJA, Warszawa.
Google Scholar

Drucker P. (1954), Practice of Management, HarperCollins Publishers, New York.
Google Scholar

Ehrbar A. (1998), EVA – The Real Key to Creating Wealth, John Wiley & Sons Inc., New York.
Google Scholar

Gulski B. (2017), Zjawisko zawłaszczania wartości a zachowania obronne przedsiębiorstw, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej, Lublin.
Google Scholar

Jabłoński M. (2013), Kształtowanie modeli biznesu w procesie kreacji wartości przedsiębiorstwa, Wydawnictwo Difin, Warszawa.
Google Scholar

Jaki A. (2008), Wycena i kształtowanie wartości przedsiębiorstwa, Wolters Kluwer Polska, Kraków.
Google Scholar

Jaki A. (2012), Mechanizmy procesu zarządzania wartością przedsiębiorstwa, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków.
Google Scholar

Jaki A. (2014), Mechanizmy rozwoju paradygmatów zarządzania, „Przegląd Organizacji”, nr 2(889), s. 8–13.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.33141/po.2014.02.01

Jaki A., Kruk S. (2022), Analiza rentowności w badaniu efektywności przedsiębiorstwa, Wydawnictwo CeDeWu, Warszawa.
Google Scholar

Jaki A., Siuta Tokarska B. (2019), New Imperative of Corporate Value Creation in Face of the Challenges of Sustainable Development, „Entrepreneurial Business and Economics Review”, vol. 7(2), https://doi.org/10.15678/EBER.2019.070204
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.15678/EBER.2019.070204

Jaki A., Ćwięk W., Rojek T. (2021), Kształtowanie wartości w zarządzaniu przedsiębiorstwem. Aspekt teoretyczno aplikacyjny, Wydawnictwo CeDeWu, Warszawa.
Google Scholar

Jensen M., Meckling W. (1976), Theory of the Firm: Managerial Behavior, Agency Cost and Ownership Structure, „Journal of Financial Economics”, no. 3(4), s. 305–360.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/0304-405X(76)90026-X

Knight J.A. (1998), Value Based Management: Developing a Systematic Approach to Creating Shareholder Value, McGraw Hill, New York.
Google Scholar

Kołodko G.W. (2014), Nowy Pragmatyzm, czyli ekonomia i polityka przyszłości, „Ekonomista”, nr 3, s. 161–180.
Google Scholar

Krysiak Z. (2011), Wartość ryzyka, „Kwartalnik Nauk o Przedsiębiorstwie” nr 19(2), s. 32–40.
Google Scholar

Lichtarski J. (2008), O współczesnych orientacjach w teorii i praktyce zarządzania przedsiębiorstwem, [w:] J. Lichtarski (red.), Kierunki i dylematy rozwoju nauki o przedsiębiorstwie, „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu”, nr 34, s. 52–55.
Google Scholar

Maćkowiak E. (2009), Ekonomiczna wartość dodana, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.
Google Scholar

Marshall A. (1890), Principles of Economics, MacMillan & Co., New York.
Google Scholar

Martin J.D., Petty J.W., Wallace J.S. (2009), Value Based Management with Corporate Social Responsibility, Oxford University Press, New York.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1093/acprof:oso/9780195340389.001.0001

McTaggart J.M., Kontes P.W., Mankis M.C. (1994), The Value Imperative. Managing for Superior Shareholder Returns, The Free Press, New York
Google Scholar

Micherda B. (2003), Rachunkowość w kreowaniu wiarygodnego obrazu działalności gospodarczej dla menedżera, [w:] B. Micherda (red.), Sprawozdawczość i rewizja finansowa w procesie podnoszenia kwalifikacji kadry menedżerskiej, AE DTP, Kraków, s. 464–478.
Google Scholar

Nogalski B., Szpitter A.A., Niewiadomski P. (2017), Problematyka badań w postępowaniach habilitacyjnych w dyscyplinie nauki o zarządzaniu podejmowanych w latach 2007–2016, [w:] Cz. Zając (red.), Nauki ekonomiczne w XXI wieku – dylematy, wyzwania, perspektywy, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław, s. 225–240.
Google Scholar

OECD (2007), Revised Field of Science and Technology (FOS) Classification in the Frascati Manual, https://unstats.un.org/wiki/display/EC/Revised+Field+of+Science+and+Technology+%28FOS%29+classification+in+the+Frascati+Manual [dostęp: 17.01.2024].
Google Scholar

Porter M.E. (2006), Przewaga konkurencyjna. Osiąganie i utrzymanie lepszych wyników, Wydawnictwo Helion, Gliwice.
Google Scholar

Porter M.E., Kramer M.R. (2011), The Big Idea: Creating Shared Value. How to Reinvent Capitalism – and Unleash a Wave of Innovation and Growth, „Harvard Business Review”, vol. 89(1–2), s. 62–77.
Google Scholar

Rappaport A. (1986), Creating Shareholder Value. The New Standard for Business Performance, The Free Press, New York.
Google Scholar

Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 8 sierpnia 2011 r. w sprawie obszarów wiedzy, dziedzin nauki i sztuki oraz dyscyplin naukowych i artystycznych (Dz.U. z 2011 r. Nr 179, poz. 1065).
Google Scholar

Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 20 września 2018 r. w sprawie dziedzin nauki i dyscyplin naukowych oraz dyscyplin artystycznych (Dz.U. z 2018 r., poz. 1818).
Google Scholar

Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 11 października 2022 r. w sprawie dziedzin nauki i dyscyplin naukowych oraz dyscyplin artystycznych (Dz.U. z 2022 r., poz. 2202).
Google Scholar

Rudny W. (2017), Finansjalizacja we współczesnej gospodarce, [w:] K. Jędralska, W. Dyduch (red.), Nauki o zarządzaniu. Dokonania, trendy, wyzwania, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, Katowice, s. 313–325.
Google Scholar

Salerno Kochan R., Popek S., Halagarda M., Krzywonos M. (2020), Nauki o jakości jako subdyscyplina w naukach o zarządzaniu i jakości. Identyfikacja obszarów badawczych, „Przegląd Organizacji”, nr 8, s. 3–12.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.33141/po.2020.08.01

Schierenbeck H., Lister M. (2002), Value Controlling. Grundlagen Wertorientierter Unternehmensführung, R. Oldenbourg Verlag, München.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1524/9783486700633

Schultze W., Hirsch C. (2005), Unternehmenswertsteigerung durch wertorientiertes Controlling. Goodwill Bilanzierung in der Unternehmenssteuerung, Verlag Vahlen, München.
Google Scholar

Siuta Tokarska B. (2017), Nauki o zarządzaniu – podstawowe zagadnienia, [w:] K. Jędralska, W. Dyduch (red.), Nauki o zarządzaniu. Dokonania, trendy, wyzwania, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, Katowice, s. 95–105.
Google Scholar

Slywotzky A.J. (1996), Value Migration, Harvard Business School Press, Boston.
Google Scholar

Steward III G.B. (1991), The Quest for Value. A Guide for Senior Managers, Harper Business, New York.
Google Scholar

Sudoł S. (2012), Nauki o zarządzaniu, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.
Google Scholar

Sudoł S. (2016), Zarządzanie jako dyscyplina naukowa, „Przegląd Organizacji”, nr 4(915), s. 4–11.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.33141/po.2016.04.01

Sudoł S. (2017), O kilku ważnych problemach nauk o zarządzaniu, [w:] K. Jędralska, W. Dyduch (red.), Nauki o zarządzaniu. Dokonania, trendy, wyzwania, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, Katowice, s. 84–94.
Google Scholar

Swacha J. (2022), Ewolucja tematyki badań z zakresu nauk o zarządzaniu w Polsce w latach 1990–2021 na podstawie publikacji „Przeglądu Organizacji”, „Organizacja i Kierowanie”, nr 2(191), s. 13–28.
Google Scholar

Szablewski A. (2009), Migracja kapitału w globalnej gospodarce, Wydawnictwo Difin, Warszawa.
Google Scholar

Szablewski A., Pniewski K., Bartoszewicz B. (red.) (2008), Value Based Management. Koncepcje, narzędzia, przykłady, Wydawnictwo Poltext, Warszawa.
Google Scholar

Szczepankowski P. (2007), Wycena i zarządzanie wartością przedsiębiorstwa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar

Urbanek P. (2006), Wynagrodzenia zarządu w spółkach kapitałowych, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.
Google Scholar

Woźniak Sobczak B. (red.) (2011), Strategiczny controlling wartości przedsiębiorstwa, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, Katowice.
Google Scholar

Zarzecki D. (2013), Współczesne wyzwania wyceny przedsiębiorstw, Zarzecki, Lasota i Wspólnicy, Szczecin.
Google Scholar