Rekultywacja wodna na zdewastowanych obszarach pogórniczych Wschodniej Wielkopolski jako element ich zagospodarowania

Piotr Stachowski

doi:10.18778/1733-3180.35.05

Autor

Piotr Stachowski Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Katedra Melioracji, Kształtowania Środowiska i Gospodarki Przestrzennej https://orcid.org/0000-0002-1367-0551

DOI:

https://doi.org/10.18778/1733-3180.35.05

Słowa kluczowe:

tereny zdewastowane wschodniej Wielkopolski, rekultywacja wodna, zasoby wodne, zwiększenie retencji

Abstrakt

Wschodnia Wielkopolska to obszar poddany silnej antropopresji, m.in. przez rozwiniętą sieć melioracyjną, regulacje koryt rzecznych czy odwodnienia górnicze. Plan transformacji Wielkopolski Wschodniej zakłada, że do 2030 r. zaprzestanie się eksploatacji węgla brunatnego. W celu przeciwdziałania dalszej degradacji ilościowej zasobów wód podziemnych i powierzchniowych rozpoczęto na dużą skalę realizację wodnego kierunku rekultywacji i zagospodarowania. Program działań naprawczych obejmuje również: przekierowanie wód z odwodnienia funkcjonujących odkrywek w stronę zalewanych wyrobisk pokopalnianych, budowę rurociągów i kanałów przerzutowych wraz z systemem przepompowni, służących do poprawy stosunków wodnych w strefie oddziaływania zamykanych odkrywek oraz szybszego ich zalewania, odbudowę zastawek i progów na wypływach z jezior, mających na celu stabilizację ich poziomów wody. Godząc wymogi przyrodnicze z rekreacyjnymi, tworzy się wielofunkcyjne zbiorniki wodne, wzmagające bądź wręcz inicjujące ruch turystyczny, prowadzące do ożywienia gospodarczego terenu. Wraz z budową zbiorników wodnych wzrasta lokalny poziom retencji, zwiększa się uwilgocenie gleb, korzystnej zmianie ulega mikroklimat przylegających obszarów. Taki kierunek prac staje się obecnie najbardziej pożądany przez jednostki samorządu terytorialnego, spełniając rosnące wymagania społeczne, po dominujących w poprzednich latach kierunkach rekultywacji leśnym i rolnym, odtwarzających warunki poprzedzające eksploatację górniczą.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Bibliografia

Babiasz R., 2024, Analiza zapisów programu: „Zwiększenie retencji i odbudowa zasobów wodnych terenów pogórniczych na obszarze Wielkopolski wschodniej” w kontekście zapisów dotyczących oddziaływań na środowisko, CEE Bankwatch Network, Polska Zielona Sieć.
Google Scholar

Dubicki A., Adynkiewicz-Piragas M., Zdralewicz I., 2010, Monitoring stosunków wodnych w przekształconym krajobrazie strefy przygranicznej, „Problemy Ekologii Krajobrazu”, XXVI: 161–169.
Google Scholar

Fagiewicz K., 2009, Górnictwo odkrywkowe jako czynnik kształtowania stosunków wodnych (na przykładzie Kopalni Węgla Brunatnego „Adamów”), [w:] A.T. Jankowski (red.), Przeobrażenia stosunków wodnych zmieniającego się środowiska, Uniwersytet Śląski, Polskie Towarzystwo Geograficzne, Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej Gliwice, Sosnowiec.
Google Scholar

Fagiewicz K., Szulc M., 2014, Wpływ eksploatacji węgla brunatnego na strukturę przestrzenną i funkcjonowanie systemów krajobrazowych na przykładzie odkrywki Władysławów, „Przegląd Górniczy”, 7: 140–157.
Google Scholar

Gilewska M., Otremba K., 2015, Funkcje obiektów hydrologicznych na terenach poeksploatacyjnych odkrywki „Władysławów”, „Inżynieria Ekologiczna. Ecological Engineering”, 44: 104–108. https://doi.org/10.12912/23920629/60032
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.12912/23920629/60032

GUS, 2020, Rocznik statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Zakład Wydawnictw Statystycznych, Warszawa.
Google Scholar

GUS, 2021, Ochrona środowiska 2021, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa.
Google Scholar

Kasztelewicz Z., Kaczorowski J., 2009, Rekultywacja i rewitalizacja kopalń węgla brunatnego na przykładzie Kopalni „Bełchatów”, „Górnictwo i Geoinżynieria”, 33(2): 187–212.
Google Scholar

Kasztelewicz Z., Kaczorowski J., Mazurek S., Orlikowski D., Żuk S., 2009, Stan obecny i strategia rozwoju branży węgla brunatnego w I połowie XXI wieku w Polsce, „Górnictwo i Geoinżynieria”, 33(2): 213–231.
Google Scholar

Limanówka J., 2006, Rekultywacja terenów pogórniczych w BOT KWB Bełchatów Spółka Akcyjna, „Węgiel Brunatny”, 1/54: 517–525.
Google Scholar

Marszelewski W., 2023, Nowo powstające zbiorniki pokopalniane w centralnej Polsce oraz uwarunkowania ich funkcjonowania w okresie ocieplenia klimatu, „Studia BAS”, 2(74): 217–231. https://doi.org/10.31268/StudiaBAS.2023.19
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.31268/StudiaBAS.2023.19

Michalski A., 2004, Zagospodarowanie terenów pogórniczych kopalń węgla brunatnego „Adamów” S.A. w Turku i „Konin” S.A. w Kleczewie, „Roczniki Gleboznawcze”, LV(2): 281–291.
Google Scholar

Mocek-Płóciniak A., 2014, Biologiczna rekultywacja terenów zdegradowanych po eksploatacji węgla brunatnego i rud miedzi, „Nauka–Przyroda–Technologie”, 8(3): 1–9.
Google Scholar

Orlikowski D., Szwed L., 2009, Wodny kierunek rekultywacji w KWB „Adamów” SA – inwestycją w przyszłość regionu, „Górnictwo i Geoinżynieria”, 33(2): 351–361.
Google Scholar

Pietrzyk-Sokulska E., 2010, Zbiorniki wodne w wyrobiskach pogórniczych – nowy element atrakcyjności krajobrazu miasta, „Krajobraz a turystyka. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego PTG”, 14: 264–272.
Google Scholar

Przybyłek J., 2018, Aktualne problemy odwadniania złóż węgla brunatnego w Wielkopolsce, „Górnictwo Odkrywkowe”, 2: 5–14.
Google Scholar

Różkowski K., Polak K., Cała M., 2010, Wybrane problemy związane z rekultywacją w kierunku wodnym, „Górnictwo i Geoinżynieria”, 34(4): 517–518.
Google Scholar

Stachowski P., 2010, Ocena suszy meteorologicznej na terenach pogórniczych w rejonie Konina, „Annual Set The Environment Protection – Rocznik Ochrona Środowiska”, 12: 587–606.
Google Scholar

Stachowski P., Liberacki D., Kraczkowska K., 2018, Zagospodarowanie zbiornika wodnego wraz z otoczeniem na terenie zdewastowanym, „Acta Scientiarum Polonorum Administratio Locorum”, 17(1): 75–85.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.31648/aspal.476

Stachowski P., Oliskiewicz-Krzywicka A., Kozaczyk P., 2013, Ocena warunków meteorologicznych na terenach pogórniczych Konińskiego Zagłębia Węgla Brunatnego, „Annual Set The Environment Protection – Rocznik Ochrona Środowiska”, 15: 1834–1861.
Google Scholar

Stasiński J., 2021, Konińska rekultywacja – dziesięciolecia doświadczeń, „Węgiel Brunatny”, 3(116): 25–34.
Google Scholar

Szwed L., 2008, Budowa zbiornika „Janiszew” w KWB „Adamów” SA, „Węgiel Brunatny”, 3(64): 10–13.
Google Scholar

Uberman R., Kaczarewski T., 2005, Analiza możliwości rekultywacji i zagospodarowania terenów pogórniczych w KWB „Turów” SA, „Węgiel Brunatny”, 1/50: 33–39.
Google Scholar