Changes in the Affordability of Housing for Sale in Regional Capitals in Poland

Maciej Koszel

doi:10.18778/1733-3180.36.01

Autor

Maciej Koszel Poznan University of Economics and Business, Institute of Management, Department of Investment and Real Estate https://orcid.org/0000-0003-1613-2334

DOI:

https://doi.org/10.18778/1733-3180.36.01

Słowa kluczowe:

rynek mieszkaniowy, dostępność mieszkaniowa

Abstrakt

W artykule omówiono kwestię dostępności mieszkań przeznaczonych na własność. Głównym celem artykułu jest ocena zmian wartości złożonego wskaźnika dostępności mieszkań. Badaniem objęto okres od 2010 do 2023 roku, co było podyktowane dostępnością danych źródłowych – w momencie tworzenia bazy kompletne dane za rok 2024 nie były jeszcze dostępne, zaś alternatywne źródła informacji znacząco różniły się sposobem przetwarzania danych i istotnie zaburzały wyniki badań. Zakres przestrzenny badania obejmował 18 miast – stolic regionów (miast wojewódzkich).

Struktura artykułu jest następująca: w pierwszej części zwięźle przedstawiono sytuację mieszkaniową w Polsce, następnie dokonano przeglądu literatury dotyczącej metodyki badań nad dostępnością mieszkań, a w ostatniej części przedstawiono i omówiono wyniki przeprowadzonych badań. W opracowaniu wskazano również na wybrane czynniki i determinanty, które miały istotny wpływ na zmiany dostępności mieszkaniowej. Odniesiono się także do istotnych ograniczeń zastosowanego podejścia, w tym przede wszystkim charakteru danych wykorzystanych w obliczeniach. Zwrócono m.in. uwagę, że interwencjonizm państwa w zakresie polityki mieszkaniowej, w szczególności programy wspierające gospodarstwa domowe i mające na celu poprawę zdolności kredytowej, skutkują nadmierną stymulacją popytu na mieszkania, co w warunkach sztywnej podaży mieszkań skutkuje szybkim wzrostem ich cen. Biorąc pod uwagę niższe tempo zmian wynagrodzeń i rosnące koszty utrzymania gospodarstw domowych, przystępność cenowa mieszkań pogarsza się.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Bibliografia

Alshubiri F., Al Ani M.K., 2024, Housing affordability indicators and the sustainability paradigm in OECD countries, Cities, vol. 104904. https://doi.org/10.1016/j.cities.2024.104904
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/j.cities.2024.104904

Biuro Informacji Kredytowej, Analizy rynkowe – kredyty mieszkaniowe, https://media.bik.pl/analizy-rynkowe (accessed: 21.10.2024).
Google Scholar

Bramley G., 1994, An affordability crisis in British housing: Dimensions, causes and policy impact, “Housing Studies”, 9(1): 103–124. https://doi.org/10.1080/02673039408720777
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1080/02673039408720777

Brauers W., Zavadskas E., 2010, Project management by MULTIMOORA as an instrument for transition economies, “Technological and Economic Development of Economy”, 16(1): 5–24. https://doi.org/10.3846/tede.2010.01
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.3846/tede.2010.01

Bryx M., 2021, Mieszkanie dostępne w zrównoważonym mieście, CeDeWu, Warszawa.
Google Scholar

Chasco C., Gallo J.L., 2013, Spatial Multilevel Modeling in Madrid, “Economic Geography”, 89: 127–148. https://doi.org/10.1111/j.1944-8287.2012.01172.x
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1111/j.1944-8287.2012.01172.x

Cox W., 2024, Demographia International Housing Affordability, Chapman University, Orange.
Google Scholar

Cyran R., 2013, Zintegrowana polityka mieszkaniowa jako instrument rozwoju lokalnego, “Studia Ekonomiczne, Zeszyty Naukowe Wydziałowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach”, 144: 217–226.
Google Scholar

Cyran R., 2017, Luka podażowa i czynszowa na rynku mieszkaniowym a polityka mieszkaniowa państwa, “Studia Ekonomiczne, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach”, 316: 29–44.
Google Scholar

Dittman I., 2012, Lokalne rynki mieszkaniowe w Polsce – podobieństwo pod względem zmian cen transakcyjnych oraz dostępności mieszkań, “Studia i Materiały Towarzystwa Naukowego Nieruchomości”, 20: 71–89.
Google Scholar

Eurostat, Housing in Europe – 2023 edition, https://ec.europa.eu/eurostat/web/interactivepublications/housing-2023 (accessed: 3.10.2024).
Google Scholar

Gan Q., Hill R.J., 2009, Measuring housing affordability: Looking beyond the median, “Journal of Housing Economics”, 18(2): 115–125. https://doi.org/10.1016/j.jhe.2009.04.003
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/j.jhe.2009.04.003

Gorzeń-Mitka I., 2022, Dostępność i jakość zasobów mieszkaniowych – porównanie wielokryterialne gmin miejskich województwa wielkopolskiego metodą MULTIMOORA, “Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna”, 62: 183–197. https://doi.org/10.14746/rrpr.2022.62.11
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.14746/rrpr.2022.62.11

Grinstein-Weiss M.A.N., Chowa G., Casalotti A.M., 2009, Individual Development Accounts for Housing Policy: Analysis of Individual and Program Characteristics, “Housing Studies”, 25(1): 63–82. https://doi.org/10.1080/02673030903362035
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1080/02673030903362035

GUS, 2023, Warunki mieszkaniowe w Polsce w świetle wyników Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2021, Urząd Statystyczny w Lublinie, Lublin, https://stat.gov.pl/spisy-powszechne/nsp-2021/nsp-2021-wyniki-ostateczne/warunki-mieszkaniowe-w-polsce-w-swietle-wynikow-narodowego-spisu-powszechnego-ludnosci-i-mieszkan-2021,5,2.html (accessed: 20.10.2024).
Google Scholar

GUS, 2024, Gospodarka mieszkaniowa w 2023 r., Urząd Statystyczny w Lublinie, Lublin, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/infrastruktura-komunalna-nieruchomosci/nieruchomosci-budynki-infrastruktura-komunalna/gospodarka-mieszkaniowa-w-2023-roku,14,7.html (accessed: 25.10.2024).
Google Scholar

Hill R.J., Pfeifer N., Steurer M., Trojanek R., 2024, Warning: Some transaction prices can be detrimental to your house price index, “Review of Income and Wealth”, 70: 320–344. https://doi.org/10.1111/roiw.12652
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1111/roiw.12652

Koszel M., Mazurczak A., Strączkowski Ł., Dochody gospodarstw domowych jako przesłanka gminnej pomocy mieszkaniowej, artykuł w publikacji.
Google Scholar

Lynch C., Singh A., Zhang Y., 2023, Towards a More Nuanced Approach to Measuring Housing Affordability. Evidence from Pakistan, “Policy Research Working Paper”, no. 10450, World Bank Group.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1596/1813-9450-10450

Marona B., Tomasik K., 2023, Problem dostępności mieszkań w Polsce w kontekście realizowanych programów polityki mieszkaniowej w latach 2016–2022, “Studia BAS”, 4(76): 27–53. https://doi.org/10.31268/StudiaBAS.2023.29
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.31268/StudiaBAS.2023.29

Matel A., Marcinkiewicz J., 2017, Analiza dostępności mieszkań w miastach wojewódzkich Polski z wykorzystaniem metody TOPSIS, “Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu”, 170–182.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.15611/pn.2017.475.15

Mazáček D., 2024, Affordable Housing: Concept and Affordability Measurements, “Socio-Economic and Humanities Studies”, 19(1). https://doi.org/10.61357/sehs.v19i1.20
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.61357/sehs.v19i1.20

Mulliner E., Maliene V. (2015), An Analysis of Professional Perceptions of Criteria Contributing to Sustainable Housing Affordability, “Sustainability”, 7(1): 248–270. https://doi.org/10.3390/su7010248
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.3390/su7010248

Mulliner E., Smallbone K., Maliene V. (2013), An assessment of sustainable housing affordability using a multiple criteria decision making method, “Omega”, 41(2): 270–279. https://doi.org/10.1016/j.omega.2012.05.002
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/j.omega.2012.05.002

NBP, 2024, Informacja o cenach mieszkań i sytuacji na rynku nieruchomości mieszkaniowych i komercyjnych w Polsce w II kwartale 2024 r., Departament Stabilności Finansowej NBP, Warszawa.
Google Scholar

NBP, 2024, Raport o sytuacji na rynku nieruchomości mieszkaniowych i komercyjnych w Polsce w 2023 r., Departament Stabilności Finansowej NBP, Warszawa.
Google Scholar

NIK, 2022, Działania gmin na rzecz poprawy stanu technicznego budynków z mieszkaniami o warunkach substandardowych, Informacja o wynikach kontroli LRZ.430.3.2022, Delagatura NIK w Rzeszowie, Warszawa, https://www.nik.gov.pl/kontrole/P/22/078/ (accessed: 10.10.2024).
Google Scholar

Nwuba C.C., Kalu I.U., 2018, Measuring Housing Affordability: The Two Approaches, “ATBU Journal of Environmental Technology”, 11(1). https://www.ajol.info/index.php/atbu/article/view/177577
Google Scholar

OECD, 2024, Indicator HC1.1. Housing-related expenditure of households, OECD Affordable Housing Dataset 2024, https://www.oecd.org/content/oecd/en/data/datasets/oecd-affordable-housing-database.html
Google Scholar

Sikora-Fernandez D. 2021, Rola władz lokalnych w zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych mieszkańców wspólnoty samorządowej – wybrane aspekty na przykładzie miasta Łodzi, “Studia BAS”, 2(66): 129–146. https://doi.org/10.31268/StudiaBAS.2021.20.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.31268/StudiaBAS.2021.20

Stephen Ezennia I., Hoskara S.O., 2019, Methodological weaknesses in the measurement approaches and concept of housing affordability used in housing research: A qualitative study. “PLOS ONE”, 14(8): e0221246. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0221246
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1371/journal.pone.0221246

Stone M.E., 2006, What is housing affordability? The case for the residual income approach, “Housing Policy Debate”, 17(1): 151–184. https://doi.org/10.1080/10511482.2006.9521564
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1080/10511482.2006.9521564

Strączkowski, Ł., 2021, Preferencje nabywców mieszkań na lokalnym rynku nieruchomości, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, Poznań.
Google Scholar

Strączkowski Ł., Koszel M., 2021, Rynek mieszkaniowy i polityka mieszkaniowa w dużym polskim mieście – studium przypadku Poznania, “Studia BAS”, 2(66): 147–172. https://doi.org/10.31268/StudiaBAS.2021.21
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.31268/StudiaBAS.2021.21

Strączkowski Ł., Mazurczak A., 2015, Dostępność mieszkań na poznańskim lokalnym rynku mieszkaniowym, “Biuletyn Stowarzyszenia Rzeczoznawców Majątkowych Województwa Wielkopolskiego”, 2(44): 18–23.
Google Scholar

Trojanek R., 2014, Dostępność mieszkaniowa w wybranych miastach w Polsce w latach 1997–2012, “Biuletyn Stowarzyszenia Rzeczoznawców Majątkowych Województwa Wielkopolskiego”, 1–2(39–40): 5–7.
Google Scholar

Wilczek M., 2014, Zaspokajanie potrzeb mieszkaniowych w województwie śląskim na tle Polski w okresie między Narodowymi Spisami Powszechnymi 2001 i 2011, “Studia Ekonomiczne”, 177: 125–132.
Google Scholar

Wood G., Ong R., Dockery A.M., 2009, The Long-run Decline in Employment Participation for Australian Public Housing Tenants: An Investigation, “Housing Studies”, 24(1): 103–126. https://doi.org/10.1080/02673030802547421
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1080/02673030802547421

World Bank, 2014, Access to Affordable and Low-Income Housing in East Asia and the Pacific, Sustainable Development Department – East Asia and Pacific Region.
Google Scholar

World Bank, 2015, Vietnam Affordable Housing. A Way Forward, World Bank.
Google Scholar

Załącznik do uchwały nr 23/2022 Rady Ministrów z dnia 9 lutego 2022 r. Długoterminowa strategia renowacji budynków. Wspieranie renowacji krajowego zasobu budowlanego, https://www.gov.pl/web/rozwoj-technologia/Dlugoterminowa-strategia-renowacji-budynkow (accessed: 12.10.2024).
Google Scholar