Agencies and influence of the Associaton of the Polish Youth „Zet” (Związek Młodzieży Polskiej „Zet”) during the period of the Partitions of Poland (1886–1914)
DOI:
https://doi.org/10.18778/1644-857X.16.01.03Keywords:
history of Poland 19th–20th century, social and political movements on the Polish lands, Association of the Polish Youth „Zet”Abstract
In 1886, at the University of Warsaw was established a secret Association of the Polish Youth „Zet” (APY). In the three decades it has become well organised and operating structure, with its outposts in the academic centres, where they studied the Poles – in Polish lands all three partitions, in Russia and in Western Europe. The program of APY called for young people to fight for an independent, united, democratic, self-governing, socially equitable and tolerant republic. The members of APY, in order to affect young Poles, ran on an activity involving the creation and inspiration of the academic unions and the associations of students, youth workers and peasants. They try to penetrate the existing structure of the „adult” society. Among these organizations were: „Red Rose”, „X”, „Pet”, National Groups, the National Youth Organization, „Eleuzis”, Union of Polish Societies in Germany „Unitas”, the Union of Societies of the Polish Youth Abroad, Union of Youth Craft, National Union of Workers, the National Union of Peasants, People Education League, National Education Association and the team Bartosz’s Troops. They expanded the influence of APY.
Downloads
References
Biblioteka Narodowa w Warszawie: Rękopisy, akc. 16272, S. Szwedowski, „Materiały do Zetu (listy Ignacego Nowaka do S. Szwedowskiego)”. Rękopisy, akc. 16270, S. Szwedowski, „Pisma Organizacji Młodzieży Narodowej przed pierwszą wojną światową do 1914 oraz zbiór odezw tejże organizacji (od 1910 r.)”.
Google Scholar
Biblioteka Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu: Rękopisy, sygn. 15951 II, S. Szwedowski, „Początki pamiętnika po raz IV-ty”.
Google Scholar
Bielak J., Z odległości lat. Wspomnienia i sylwetki, Kraków 1979.
Google Scholar
Drużyny Bartoszowe 1908–1914, Lwów 1939.
Google Scholar
Drużyny Bartoszowe. Przykazania Drużyniaka, [b.m. i d.w.] [I i II].
Google Scholar
Kostrzewski J., Z mego życia. Pamiętnik, Wrocław 1970.
Google Scholar
Kułakowski M., Roman Dmowski w świetle listów i wspomnień, Dębogóra 2014.
Google Scholar
Kwiatek J., Nieznana korespondencja „ Eleuzis” na Górnym Śląsku, „Kwartalnik Opolski”,1988, nr 3–4, s. 89–123.
Google Scholar
Młynarski F., Wspomnienia, Warszawa 1971.
Google Scholar
Rose K., Wspomnienia berlińskie, Warszawa 1932.
Google Scholar
Statut Towarzystwa Drużyny Bartoszowe we Lwowie, Lwów 1908.
Google Scholar
Stebelski A., Zarzewie 1909–1915, [w:] Nasza walka o szkołę polską 1901–1917, red. B. Nawroczyński, t. I, Warszawa 1932, s. 187–201.
Google Scholar
Studnicki W., Z przeżyć i walk, Warszawa 1928.
Google Scholar
„Zarzewie” [jednodniówka z okazji zjazdu w 25-lecie „Zarzewia”, polskich drużyn strzeleckich i skautingu 1909–1934], red. I. Płażewski, Warszawa 1934.
Google Scholar
Zarzewie 1909–1920. Wspomnienia i materiały, oprac. A. Garlicka, Warszawa 1973.
Google Scholar
Aksamitek S., Generał Józef Haller. Zarys biografii politycznej, Katowice 1989.
Google Scholar
Bagiński H., U podstaw organizacji Wojska Polskiego 1908–1914, Warszawa 1935
Google Scholar
Baliński W., Człowiek w cieniu. Tadeusz Pełczyński. Zarys biografii, Kraków 1994.
Google Scholar
Biegański S., Idea państwowa w ruchu niepodległościowym w latach 1908–1914, „Niepodległość”, Londyn 1955, t. V, s. 84–93.
Google Scholar
Borkiewicz-Celińska A., Początki skautingu na ziemiach polskich, „Więź” 1978, nr 10, s. 81–90.
Google Scholar
Bujalski M., Związek im. Jana Kilińskiego (Narodowa Młodzież Robotnicza) 1901–1906, [Warszawa] 1930.
Google Scholar
Demel C., Z genezy Związku Młodej Polski w Wielkopolsce, „Studia i Materiały do Dziejów Wielkopolski i Pomorza” 1977, t. XII, z. 24, s. 158–163.
Google Scholar
Florczak I., Jędrzej Moraczewski. Socjalista, poseł, legionista. Z autonomicznej Galicji do niepodległej Polski, Łódź 2009.
Google Scholar
Gaj J., Główne nurty ideowe w ZHP w latach 1928–1939, Warszawa 1966.
Google Scholar
Garlicki A., Dylematy polityka, [w:] E. Kwiatkowski, Dysproporcje. Rzecz o Polsce przeszłej i obecnej, oprac. A. Garlicki, Warszawa 1989, s. 5–10.
Google Scholar
Garlicki A., Geneza Legionów. Zarys dziejów Komisji Tymczasowej Skonfederowanych Stronnictw Niepodległościowych, Warszawa 1964.
Google Scholar
Garlicki A., Od maja do Brześcia, Warszawa 1985.
Google Scholar
Halczak B., Towarzystwo Tomasza Zana w latach 1899–1914, Zielona Góra 1996.
Google Scholar
Hillebrandt B., Polskie organizacje młodzieżowe XIX i XX wieku. Zarys historii, Warszawa 1986.
Google Scholar
Holzer J., Naprawiacze, zetowcy i Związek Patriotyczny, „Acta Universitatis Wratislaviensis” 1981, Historia 36, nr 543, s. 195–203.
Google Scholar
Jaruzelski J., Stanisław Cat-Mackiewicz 1896–1966. Wilno–Londyn–Warszawa, Warszawa 1994.
Google Scholar
Kalabiński S., Tych F., Czwarte powstanie czy pierwsza rewolucja. Lata 1905–1907 na ziemiach polskich, Warszawa 1969.
Google Scholar
Katelbach T., Zet, „Zeszyty Historyczne” [Paryż] 1968, z. 13, s. 3–54.
Google Scholar
Kiepurska H., Warszawa w rewolucji 1905–1907, Warszawa 1974.
Google Scholar
Kozłowski E., Wrzosek M., Dzieje oręża polskiego 1794–1938, Warszawa 1973.
Google Scholar
Lewandowski J., Polacy w Szwajcarii, [w:] Polacy w świecie. Polonia jako zjawisko społeczno-polityczne, cz. 2, red. A. Koprukowniak, W. Kucharski, Lublin 1986, s. 213–236.
Google Scholar
Markwicz A., 100 lat historii TTZ, Londyn 1975, s. 99.
Google Scholar
Massalski A., Generał Józef Haller wobec ruchu harcerskiego, [w:] Generał Józef Haller – patriota, żołnierz, wychowawca młodzieży, społecznik, Warszawa 2014, s. 22–35.
Google Scholar
Mikos S., Polacy na politechnice w Gdańsku w latach 1904–1939, Warszawa 1987.
Google Scholar
Monasterska, Narodowy Związek Robotniczy 1905–1920, Warszawa 1973.
Google Scholar
Nałęcz T., Eugeniusz Kwiatkowski, [w:] KSAP XX lat, red. H. Samsonowicz, Warszawa 2010, s. 125–144.
Google Scholar
Nowacki T.W., Szkic do dziejów Zetu, [w:] Zet w walce o niepodległość i budowę państwa. Szkice i wspomnienia, red. T.W. Nowacki, Warszawa 1996, s. 21–292.
Google Scholar
Nowacki T.W., Zet – ideowy kręgosłup ZPMD, [w:] Związek Polskiej Młodzieży Demokratycznej podczas II Rzeczypospolitej i II wojny światowej, red. J. Pietrusza, Kraków 1998, s. 30–38.
Google Scholar
Nowacki T.W., Zwycięska walka młodzieży o szkołę polską 1901–1917, „Niepodległość i Pamięć” 2007, nr 2, s. 37–91.
Google Scholar
Pauluk D., Program wychowania narodowego „młodych do młodych” na łamach czasopisma „Zarzewie” (1909–1914), „Polska Myśl Pedagogiczna” 2015, nr 1, s. 186–188.
Google Scholar
Potkański W., Ruch narodowo-niepodległościowy w Galicji przed 1914 rokiem, Warszawa 2002.
Google Scholar
Potkański W., Spór o oblicze ideowe polskiego skautingu przed pierwszą wojną światową, „Przegląd Historyczny” 2003, z. 4, s. 398–410.
Google Scholar
Potkański W., Zawiązanie, działalność oraz wystąpienie Związku Młodzieży Polskiej z Narodowej Demokracji w 1909 r. i utworzenie „niezależnego Zetu”, „Dzieje Najnowsze” 1998, nr 4, s. 3–20.
Google Scholar
Rakowski J., Zetowcy i piłsudczycy (1), „Zeszyty Historyczne” [Paryż] 1981, z. 54, s. 3–39.
Google Scholar
Ratajska K., Dziedzice filomatyzmu, Wrocław 1987.
Google Scholar
Roszkowski S., Komisja Robotnicza „Zetu”, „Niepodległość”, Warszawa 1933, t. VII, z. 3, s. 361–480.
Google Scholar
Samuś P., Walery Sławek. Droga do niepodległej Polski, Płock 2000, s. 356–357.
Google Scholar
Samuś P., Wasza kartka wyborcza jest silniejsza niż karabin, niż armata…. Z dziejów kultury politycznej na ziemiach polskich pod zaborami, Łódź 2013.
Google Scholar
Socha J., Czasopisma Związku Towarzystw Tomasza Zana, „Rocznik Historii Prasy Polskiej” 2002, z. 1, s. 59–68.
Google Scholar
Szews J., Filomaci pomorscy. Tajne związki młodzieży polskiej na Pomorzu Gdańskim w latach 1830–1920, Warszawa 1992.
Google Scholar
Szymiczek F., Stowarzyszenia akademickie polskiej młodzieży górnośląskiej we Wrocławiu 1863–1918, Wrocław–Warszawa–Kraków 1963.
Google Scholar
Ślaski K., Toruński proces filomatów pomorskich w 1901 roku, [w:] Filomaci pomorscy. Księga pamiątkowa Sesji Naukowej oraz Zjazdu Filomatów w Wejherowie w dniu 20 maja 1972 roku, oprac. J. Szews, Gdańsk 1975, s. 6–12.
Google Scholar
Tomasiewicz J., Rewolucja narodowa. Nacjonalistyczne koncepcje rewolucji społecznej w Drugiej Rzeczypospolitej, Warszawa 2012.
Google Scholar
Tusiński P.A., Narodowa Demokracja w guberni radomskiej w latach 1893–1907, [w:] Dziedzictwo rewolucji 1905–1907, red. A. Żarnowska i in., Warszawa–Radom 2007, s. 301–327.
Google Scholar
Tych F., Związek Robotników Polskich 1889–1892. Anatomia wczesnej organizacji robotniczej, Warszawa 1974.
Google Scholar
Walak M., Niepodległością naznaczeni. Z dziejów powstania i walk III Brygady Legionów Polskich 1915–1917, Bełchatów 2010.
Google Scholar
Wapiński R., Pokolenia Drugiej Rzeczypospolitej, Wrocław 1991.
Google Scholar
Wapiński R., Roman Dmowski, Lublin 1988.
Google Scholar
Wierusz A., Ruch niepodległościowy kształcącej się młodzieży b. zaboru pruskiego, [w:] Pamiętnik I Zjazdu Niepodległościowców byłej dzielnicy pruskiej w Poznaniu w dniu 14 I 1934 roku, Poznań 1935, s. 48–54.
Google Scholar
Wolna H., Komendant „Rakoczy”, Warszawa 1985.
Google Scholar
Wolsza T., Stowarzyszenie „Łączność” (1888–1893): u źródeł Ligi Narodowej, „Dzieje Najnowsze” 1987, nr 2, s. 3–35.
Google Scholar
Wołos M., „Ojczyźnie służy”. Damian Stanisław Wandycz (1892–1974), Bełchatów–Kraków–Warszawa 2015.
Google Scholar
Zackiewicz G., Syndykalizm w polskiej refleksji i rzeczywistości politycznej I połowy XX wieku, Kraków 2013.
Google Scholar
Zarys dziejów wojskowości polskiej w latach 1864–1939, red. P. Stawecki, Warszawa 1990.
Google Scholar
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2017 © Copyright by Authors, Łódź 2017; © Copyright for this edition by Uniwersytet Łódzki, Łódź 2017
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
