Miejsce słowotwórstwa w nauczaniu języka polskiego jako obcego – głos w dyskusji

Mateusz Gaze

doi:10.18778/0860-6587.29.16

Autor

Mateusz Gaze Uniwersytet Łódzki, Wydział Filologiczny, Zakład Lingwistyki Stosowanej i Kulturowej, Instytut Filologii Polskiej i Logopedii, ul. Pomorska 171/173, 90-236 Łódź https://orcid.org/0000-0003-3560-7251

DOI:

https://doi.org/10.18778/0860-6587.29.16

Słowa kluczowe:

słowotwórstwo, podsystemy językowe, kategorialność, nauczanie języka polskiego jako obcego

Abstrakt

Artykuł stanowi głos w dyskusji poświęconej nauczaniu słowotwórstwa języka polskiego jako obcego. Autor zauważa, że w glottodydaktyce polonistycznej daje się zauważyć dwa stanowiska dotyczące nauczania derywacji: systemowe i leksykalne (semantyczne). Autor, wychodząc z założenia, że słowotwórstwo jest zarazem systemem regularnym i nieregularnym, pokazuje, że oba te stanowiska można połączyć w nauczaniu języka polskiego jako obcego. Ponadto sugeruje się, by pamiętać o powiązaniach między podsystemami językowymi, tj. między słowotwórstwem a fonetyką, grafią, fleksją, składnią, a nawet tekstologią.

Bibliografia

Biernacka M., 2016, Znajdź z polskim wspólny język. Fonetyka w nauczaniu języka polskiego jako obcego. Poradnik metodyczny, Łódź.
Google Scholar

Cieślak M., Czarnecka J., Jackowska A., Sikorski L., 2002, ABC ekonomii dla cudzoziemców. Podręcznik dwupoziomowy, Łódź.
Google Scholar

Dembińska K., Fastyn-Pleger K., Małyska A., Ułańska M., 2017, Gramatyka dla praktyka. Fleksja i słowotwórstwo, Potsdam.
Google Scholar

Dembińska K., Fastyn-Pleger K., Małyska A., Ułańska M., 2021, Gramatyka dla praktyka. Czasownik, Potsdam.
Google Scholar

Dembińska K., Fastyn-Pleger K., Małyska A., Ułańska M., 2022, Gramatyka dla praktyka. Składnia, Potsdam.
Google Scholar

Gaze M., 2013, Związki między słowotwórstwem a grafią w nauczaniu języka polskiego jako obcego, w: O. Majchrzak (red.), PLEJ_2 czyli PsychoLingwistyczne Eksploracje Językowe, Łódź, s. 231–247.
Google Scholar

Gaze M., 2014, Słowotwórstwo w wybranych gramatykach do nauczania języka polskiego jako obcego, w: O. Majchrzak (red.), PLEJ_3 czyli PsychoLingwistyczne Eksploracje Językowe, Łódź, s. 259–273.
Google Scholar

Gaze M., 2015, Słowotwórstwo w wybranych pomocach do nauczania leksyki języka polskiego jako obcego, w: M. Gaze, P. Góralczyk-Mowczan (red.), Bogactwo językowe i kulturowe Europy w oczach Polaków i cudzoziemców 3, Łódź, s. 56–65.
Google Scholar

Gaze M., 2016a, Rola słowotwórstwa w przyswajaniu innych podsystemów języka, w: D. Gonigroszek, A. Stanecka (red.), Interdyscyplinarność i wielowymiarowość nauk filologicznych. Philological Studies: Interdisciplinary and Multidimensional Approaches, Piotrków Trybunalski, s. 173–186.
Google Scholar

Gaze M., 2016b, Słowotwórstwo w serii podręczników do nauczania języka polskiego jako obcego „Hurra!!! Po polsku”, w: I. Czwenar, D. Gonigroszek, A. Stanecka (red.), Języki obce i kultura: współczesne konteksty. Foreign languages and cultures: Contemporary Contexts, Piotrków Trybunalski, s. 193–208.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/8088-034-4.06

Gębka-Wolak M., 2021, Słowotwórstwo a składnia w nauczaniu języka polskiego jako obcego. Część 1. Wprowadzenie teoretyczne, „Roczniki Humanistyczne”, t. LXIX/10, s. 23–39. DOI: https://doi.org/10.18290/rh216910-2
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18290/rh216910-2

Gołąb Z., Heinz A., Polański K., 1968, Słownik terminologii językoznawczej, Warszawa.
Google Scholar

Grzegorczykowa R., 2007, Wstęp do językoznawstwa, Warszawa.
Google Scholar

Grzegorczykowa R., Laskowski R., Wróbel H. (red.), 1984, Gramatyka współczesnego języka polskiego. Morfologia, Warszawa.
Google Scholar

Grzegorczykowa R., Puzynina J., 1984, Problemy ogólne słowotwórstwa, w: R. Grzegorczykowa, R. Laskowski, H. Wróbel (red.), Gramatyka współczesnego języka polskiego. Morfologia, Warszawa, s. 307–331.
Google Scholar

Heinz A., 1961, Fleksja a derywacja, „Język Polski”, nr XLI, z. 5, s. 343–354.
Google Scholar

Janowska B., 1989, Wyzyskanie metody gniazd słowotwórczych w nauczaniu języka polskiego jako obcego, „Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców”, nr 2, s. 59–68.
Google Scholar

Kleszczowa K., 2001, O historycznej ciągłości kompetencji językowej, w: Z. Krążyńska, Z. Zagórski (red.), Poznańskie spotkania językoznawcze, t. VI, Poznań, s. 17–29.
Google Scholar

Kobos Z., 2011, Mów do mnie kotku...czyli o uczuciach po polsku i słoweńsku, „Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców”, nr 18, s. 261–267.
Google Scholar

Lechowicz J., Podsiadły J., 2004, Chcę studiować medycynę, Łódź.
Google Scholar

Lipińska E., Dąmbska E.G., 2022, Kiedyś wrócisz tu..., cz. I i cz. II, Kraków.
Google Scholar

Lisowski T., 2004, Ideografizacja polskiego pisma a interpretacja historycznojęzykowa, czyli co wiemy o dawnym systemie graficznym, „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego” Z. LX, s. 17–27.
Google Scholar

Maciołek M., 2021, Słowotwórstwo w nauczaniu języka polskiego jako obcego – ograniczenia i możliwości, „Roczniki Humanistyczne”, t. 69, z. 10,, s. 57–72. DOI:10.18290/rh216910-4
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18290/rh216910-4

Mańczak W., 2008, O akcentuacji polskiej, „Poradnik Językowy”, z. 3, s. 6–11.
Google Scholar

Ostromęcka-Frączak B., Czasowniki polskie z formantem rozdzielonym, Łódź.
Google Scholar

Pančiková M., 2010, Tłumaczenie tekstów specjalistycznych, „Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców”, nr 17, s. 449 – 455.
Google Scholar

Pastuch M., 2004, Formacja słowotwórcza jako leksem. O nauczaniu słowotwórstwa polskiego, w: A. Dąbrowska (red.), Wrocławska dyskusja o języku polskim jako obcym, Wrocław, 185–189.
Google Scholar

Pyzik J., 2003, Przygoda z gramatyką. Fleksja i słowotwórstwo imion. Ćwiczenia funkcjonalno-gramatyczne dla cudzoziemców (B2, C1), Kraków.
Google Scholar

Seretny A., 2021, O semantyczny wymiar słowotwórstwa, „Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców”, nr 28, s. 221–238. DOI: https://doi.org/10.18778/0860-6587.28.15
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/0860-6587.28.15

Seretny A., Stefańczyk W., 2015, Między gramatyką a słownikiem – słowotwórstwo w perspektywie glottodydaktycznej, „Postscriptum Polonistyczne”, nr 2, s. 45–61.
Google Scholar

Stefańczyk W.T., 2010, Kilka uwag o słowotwórstwie polskiego przysłówka, „Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców”, nr 17, s. 223–227.
Google Scholar

Szafraniec K., 2011, Internacjonalizmy i inne zapożyczenia w nauczaniu języka polskiego jako obcego, „Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców”, nr 18, s. 229–234.
Google Scholar

Śmiech W., 1986, Derywacja prefiksalna czasowników polskich, Wrocław.
Google Scholar

Walkiewicz A., 2021, Słowotwórstwo a składnia w nauczaniu języka polskiego jako obcego. Część 2. Rozwiązania dydaktyczne, „Roczniki Humanistyczne”, t. LXIX/10, s. 41–56. DOI: https://doi.org/10.18290/rh216910-3
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18290/rh216910-3

Zgółkowa H., 1998, Gniazdowe rozszerzenia podstawowego słownika języka polskiego, „Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców”, nr 10, Łódź, s. 423–427.
Google Scholar