Badania krypt kościoła pw. Św. Dominika w Płocku w ramach projektu „At the intersection of faiths and cultures – research on history of St. Dominic’s Church in Płock” – raport
DOI:
https://doi.org/10.18778/0208-6034.38.02Słowa kluczowe:
krypty, Płock, klasztor, ossuarium, dominikanie, protestanci, prawosławniAbstrakt
Podominikański kościół pw. św. Dominika w Płocku to jeden z najstarszych obiektów sakralnych miasta. Wraz z przylegającym do niego klasztorem stanowi świadectwo funkcjonowania na obszarze tzw. „Górek” społeczności trzech wyznań: katolików, protestantów i wiernych prawosławnych. Romański kompleks wzniesiony został najpóźniej w trzeciej dekadzie XIII w. i stanowił istotny punkt na mapie średniowiecznego i nowożytnego Płocka. Sama zabudowa ulegała na przestrzeni wieków niewielkim zmianom, stąd też kościół i klasztor to miejsca o dużym potencjale badawczym. Niestety, dotychczas obiekt nie doczekał się kompleksowych badań archeologicznych, poprzedzonych kwerendą źródłową. Zmiana takiego stanu rzeczy stanowiła główne założenie projektu „At the intersection of faiths and cultures – research on history of St. Dominic’s Church in Płock”, finansowanego z budżetu „Grants4NCUStudents”. W ramach niego zespół badawczy z toruńskiego UMK przeprowadził w 2022 r. wstępne badania archeologiczne krypt pod kościołem św. Dominika. Podczas cyklu wyjazdów terenowych wykonano szereg odwiertów w przestrzeni krypty, a także w piwnicach pod wschodnim skrzydłem klasztornym. Oczyszczono także zasypisko północnego otworu wejściowego. Prace wstępne umożliwiły prowadzenie dalszej eksploracji nawarstwień nienaruszonych podczas prac porządkowych mających miejsce w krypcie w XX w. Podczas trwania badań odkryto łącznie szczątki ok. 120 osób, z czego kości 16 osób zdeponowano w ossuarium wykonanym w drewnianej skrzyni. Pozyskano również zabytki kultury materialnej, które pozwoliły na wydatowanie momentu i kolejności zmian zachodzących w kryptach. Rezultaty prowadzonych badań umożliwiły precyzyjne opracowanie dalszej strategii badawczej dla płockiego kompleksu podominikańskiego.
Pobrania
Bibliografia
Bukowska A. (2011), Relikty architektury wczesnośredniowiecznej – formy i datowanie, [in:] A. Gołembnik (ed.), Płock wczesnośredniowieczny, Wydawnictwo Trio, Warszawa, p. 149–216.
Google Scholar
Cendrowski R. (1992), Sprawozdanie z badań archeologiczno-architektonicznych przeprowadzonych w kamienicy ul. Kościuszki 16a w Płocku, w lipcu 1992 r., Warszawa.
Google Scholar
Dudziński T., Grupa D., Grupa M., Nowak M. (2020), Badania w krypcie pod prezbiterium kościoła pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Piasecznie, gm. Gniew, woj. Pomorskie, “Raport”, 15, p. 243–255.
Google Scholar
Grupa M. (2018), Kultura materialna w świetle badań archeologicznych w sanktuarium w Piasecznie, [in:] W. Pikor (ed.), Kultura materialna i duchowa sanktuarium w Piasecznie, Wydawnictwo “Bernardinum”, Pelplin, p. 33–43.
Google Scholar
Grupa M., Kozłowski T., Jankauskas R., Grupa D., Krajewska M., Krakowska S., Majorek M., Mosiejczyk J., Nowak M., Nowak S., Przymorska-Sztuczka M., Wojciechowska A. (2015), Secrets of the crypt in St. Ann chapel. Tajemnice krypty w kaplicy św. Anny, Stowarzyszenie Centrum Aktywnych Gniew, Gniew.
Google Scholar
Kłoczowski J. (1956), Dominikanie polscy na Śląsku w XIII–XIV w., Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin, p. 291–293.
Google Scholar
Kozłowski T., Grupa M. (2019), Cognitive values of ossuaries from the cemetery and the church of St. Nicholas in Gniew, Poland, “Fasciculi Archaeologiae Historicae”, 32, p. 33–51, https://doi.org/10.23858/FAH32.2019.003
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.23858/FAH32.2019.003
Michalik J., Zamorowska A., Kolaska K. (2020), Badania archeologiczne w krypcie kościoła pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Łukowie, woj. lubelskie – sezon 2019, “Raport”, 15, p. 229–242.
Google Scholar
Pastewka M. (2018), Badania konserwatorskie i architektoniczne w budynkach A, B, C parafii prawosławnej Przemienienia Pańskiego przy ul. Kościuszki 18 w Płocku. Raport 2018, Archive of the City Historic Preservation Officer in Płock.
Google Scholar
Polak Z. (2011), Płock średniowieczny – kontynuacja czy nowa jakość?, [in:] A. Gołembnik (ed.), Płock wczesnośredniowieczny, Wydawnictwo Trio, Warszawa, p. 311–378.
Google Scholar
Skoczyński M. (2019), Contrata Masoviae. Dominikanie na Mazowszu od XIII do XVI wieku, Wydawnictwo Polskiej Prowincji Dominikanów; Wydawnictwo “W drodze”, Poznań.
Google Scholar
Stawski M. (2008), Ze Śląska na Mazowsze. Wokół początków dominikanów w Płocku. Kilka uwag krytycznych, [in:] A. Barciak (ed.), Święty Jacek Odrowąż i dominikanie na Śląsku, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Katowice, p. 198–209.
Google Scholar
Szyma M. (2011), Architektura sakralna Płocka w XIII w. – kolegiata św. Michała i kościół św. Dominika, [in:] A. Gołembnik (ed.), Płock wczesnośredniowieczny, Wydawnictwo Trio, Warszawa, p. 279–310.
Google Scholar
Tomaszewski A. (1968), Podominikański kościół pw. Św. Dominika w Płocku. Wstępne opracowanie konserwatorskie, manuscript in the archive of the branch office of the Masovia Historic Preservation Officer in Płock, Pł/38/1046.
Google Scholar
Wołosz A.F.K. (1998), Romańska architektura kościoła pw. Św. Dominika w Płocku, “Mazowsze”, 11, p. 89–120.
Google Scholar
Zbiór dokumentów i listów miasta Płocka, 1065–1495 (1975), vol. I, Wydawnictwo S.M. Szacherska, Warszawa.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
