Dwukolorowy posąg Sarapisa z Bosry
DOI:
https://doi.org/10.18778/0208-6034.26.07Abstrakt
Artykuł omawia nieopublikowany dotąd posąg dwubarwny, który został odsłonięty w trakcie trwania wykopalisk w roku 1999 przez syryjską ekipę archeologiczną. Znajdował się on w palestrze „Centralnych term” rzymskiej Bosry. Wykonany został z niebiesko-szarego łupka, który najpewniej pochodzi z egipskich kamieniołomów i wskazuje na deltę Nilu jako miejsce produkcji rzeźby.
Autor stwierdza, że siedzące na tronie bóstwo jest repliką słynnego posągu kultowego stworzonego przez greckiego rzeźbiarza Briaksisa w latach 285-282 p.n.e. dla głównego sanktuarium Sarapisa znajdującego się w Rakotis – egipskiej dzielnicy Aleksandrii. Posąg datowano na połowę II w. n.e., kierując się analogią do innych dwubarwnych posągów tego bóstwa, a w szczególności podobieństwem do posągu kultowego z sanktuarium w Leptis Magna. W tym właśnie okresie – dojrzałej fazie epoki panowania Antoninów – znajdujemy na terenie Imperium Romanum wiele przykładów reaktywacji kultu Sarapisa i związane z tym fundacje posągów bóstwa.
Studia posągu z Bosry są więc wsparte studiami wizerunków tego bóstwa z terenów Śródziemnomorza, zachowanych w formie zarówno posągów, jak i statuetek.
Pobrania
Bibliografia
Abdul-Hak 1951 = Selim und Andrée Abdul-Hak, Catalogue illustré du Département des Antiquités Greco-Romaines au Musée de Damas, Damaskus.
Google Scholar
Aurenhammer 1990 = Maria Aurenhammer, Die Skulpturen von Ephesos. Bildwerke aus Stein. Idealplastik I. Forschungen in Ephesos X, 1, Wien.
Google Scholar
Brünnow, von Domaszcwski 1909 = Rudolph Ernst Brünnow, Alfred von Domaszewski, Die Provincia Arabia III, Strassburg.
Google Scholar
Budde, Nicholls 1964 = Ludwig Budde, Richard Nicholls, A Catalogue of the Greek and Roman Sculpture in the Fitzwilliam Museum Cambridge, Cambridge.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.2307/581184
Butler 1914 = Howard Crosby Butler, Bosra. In: Publications of the Princeton University Archaeological Expeditions to Syria. Division II: Ancient Architecture in Syria. Section A: Southern Syria. Part 4, Leiden.
Google Scholar
Dentzer, Blanc, Fournet 2005 = Jean-Marie Dentzer, Pierre-Marie Blanc, Thibaud Fournet, Le programme de construction sévérien dans le centre de la ville de Bosra. In: Urbanistik und städtische Kultur in Westasien und Nordafrika unter den Severern. Beitrage zur Table Ronde in Mainz am 3. und 4. Dezember 2004, Hrsg. Detlev Kreikenbom, Karl-Uwe Mahler, Thomas M. Weber, Worms, s. 187-200.
Google Scholar
Dentzer, Fournet, Mukdad 2005 = Jean-Marie Dentzer, Thibaud Fournet, Anas Mukdad, L'exèdre monumentale du grand carrefour de Bosra. In: Aux pays d’Allat. Mélanges offerts à Michał Gawlikowski, Hrsg. Piotr Bieliński. Warschau 2005, s. 53-75.
Google Scholar
Dentzer-Feydy, Vallerin 2006 = Jacqueline Dentzer-Feydy, Michele Vallertin, Bosra – Aux Portes de l’Arabie. Beirut [im Druck].
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.4000/books.ifpo.666
Donderer 2001 = Michael Donderer, Bildhauer in und aus Alexandria. In: Punica – Libyca – Ptolemaica. Festschrift für W. Hus, Hrsg. Klaus Geus/Klaus Zimmermann, Studia Phoenicia XVI = Orienlalia Lovaniensia Analecta 104. Leuven – Paris – Sterling/Verginia, s. 167-183.
Google Scholar
Fischer 1995 = Jutta Fischer. In: Greifswalder Antiken - Ernst Pervice zum Gedächtnis. Ausst.-Kat. des Instituts für Altertumswissenschaften der Ernst-Moritz-Arndt-Universitt Greifswald 3.11.1995 – 7.01.1996, Greifswald.
Google Scholar
Friedland 2003 = Elise Friedland, The Roman Marble Statues from the North Hall of the East Baths at Cerasa. In: American Journal of Archaeology 107, s. 413-448.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.3764/aja.107.3.413
Gualandi 1975 = Giovanni Gualandi, Una citta carovaniera della Siria meridionale: Bosra romana e la recente esplorazione archeologica nella cattedrale dei Ss. Sergio, Bacco e Leonzio. In: Felix Ravenna 109/110, s. 187-239.
Google Scholar
Hornbostel 1973 = Wilhelm Hornbostel, Sarapis. Études préliminaires aux religions orientales dans ľempire Romain, Leiden.
Google Scholar
Karageorghis 1998 = Vassos Karageorghis, Greek Gods and Heros in Ancient Cyprus.
Google Scholar
Karageorghis, Vassilika, Wilson 1998 = Vassos Karageorghis, Eleni Vassilika, Penelope Wilson, The Art of Ancient Cyprus in the Fitzwilliam Museum, Cambridge, Cambridge – Nikosia.
Google Scholar
Kater-Sibbes 1973 = G. J. F. Kater-Sibbes, Preliminary Catalogue of Sarapis Monuments. Études préliminaires aux religions orientales dans ľempire Romain, Leiden.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1163/9789004295018
Keskil 1963 - S. Keskil, Hatay Hadesi, Türk AD 12 II, s. 88-90.
Google Scholar
Kreikenbom 2005 = Detlev Kreikenbom, Zum Sarapeion in Lepcis Magna. In: Urbanistik und städtische Kultur in Westasien und Nordafrika unter den Severern. Beiträge zur Table Ronde in Mainz am 3. und 4. Dezember 2004, Hrsg. Detlev Kreikenbom, Karl-Uwe Mahler, Thomas M. Weber, Worms, s. 83-99.
Google Scholar
LIMC 1994 = Lexicon Iconographicum Mythologiae Classicae VII, 1, 666-692, s.v. Sarapis (Gisele Clerc/Jean Leclant), Zürich-München.
Google Scholar
Mitten, Doeringer 1968 = David Gordon Mitten, Suzannah F. Doeringer, Master Bronzes from the Classical World. Exhibition Catalogue, Cambridge / Saint Louis Los Angeles, Mainz.
Google Scholar
Meischner 2003 = Jutta Meischner, Die Skulpturen des Hatay Museums von Antakya, Jahrbuch des Deutschen Archäologischen Instituts 118, s. 285-384.
Google Scholar
Özgan 1995 = Ramazan Özgan, Hatay Hadesi, Lykia 2, s. 145-159.
Google Scholar
PECS 1976 = The Princeton Encyclopedia of Classical Sites, Hrsg. Richard Stillwell, Princeton, N.J.
Google Scholar
Schmidt 2005 = Stefan Schmidt, Serapis – ein neuer Gott für die Griechen in Ägypten, In: Ägypten – Griechenland – Rom: Abwehr und Berührung. Ausstellungskatalog Städelsches Kunstinstitut und Städtische Galerie Frankfurt/M., 26. November 2005 – 26. Februar 2006, Frankfurt/M. – Tübingen, s. 291-304.
Google Scholar
Schneider 1986 = Rolf Michael Schneider, Bunte Barbaren. Orientalenstatuen aus farbigem Marmor in der römischen Repräsentationskunst, Worms.
Google Scholar
Stemmer 1994 = Klaus Stemmer (Hrsg.), Standorte. Kontext und Funktion antiker Skulptur. Ausstellungskatalog Freie Universität Berlin 29. November 1994 – 4. Juni 1997, Berlin.
Google Scholar
Weber 1993 = Thomas Weber, Pella Decapolitana. Abhandlungen des Deutschen Palästina-Vereins, XVIII, Wiesbaden.
Google Scholar
Weber 2002 = Thomas Maria Weber, Gadara Decapolitana. Gadara-Umm-Qes I. Abhandlungen des Deutschen Palästina-Vereins, XXX, Wiesbaden.
Google Scholar
Weber 2007 = Thomas M. Weber, Echoes from Mount Parnasses – Representations of the Muses in the Decapolis: Muses. In: Studies in the History and Archaeology of Jordan, VIII.
Google Scholar
Weber, al-Mohammed 2006 = Thomas M. Weber, Qasem al-Mohammed, Sculptures from Roman Syria in the Syrian National Museum at Damascus I: From Cities and Villages in Central and Southern Syria, Worms.
Google Scholar
Zissu, Ganor 2004 = Boaz Zissu, Amir Ganor, Metal Utensils from the Time of the Bar Kohba Revolt discovered in the Southern Judaean Foothills, Israel, BABesch 79, s. 111-121.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.2143/BAB.79.0.504738
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
