Medialne i społeczne domniemanie winy a prawne domniemanie niewinności (spojrzenie prawne a nowa perspektywa)

Krystyna Patora

doi:10.18778/0208-6069.92.06

Autor

Krystyna Patora Prokurator Prokuratury Regionalnej w Łodzi https://orcid.org/0000-0003-2526-6801

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-6069.92.06

Słowa kluczowe:

zasada domniemania niewinności, medialne domniemanie winy, społeczne domniemanie winy, podejrzany, osoba podejrzana, oskarżony, skazany, prawomocny wyrok skazujący

Abstrakt

Tematem artykułu są rozważania, które dotyczą obowiązującego w prawie karnym domniemania niewinności oraz domniemania winy, które może powstać w środkach masowego przekazu, a tym samym w opinii publicznej. Omówione zostały rozwiązania prawne w prawie karnym, prawie prasowym, prawie międzynarodowym, które mają przeciwdziałać tworzeniu fałszywego obrazu procesów. Ponadto wskazano na orzecznictwo sądowe, które stawia wymogi do rzetelnego informowania o przebiegu postępowań przygotowawczych i sądowych, a także zwrócono uwagę na szczególne obowiązki rzeczników prasowych.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Bibliografia

D’Ancona, Matthew. 2018. Postprawda. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Google Scholar

Bardach, Juliusz. Bogusław Leśnodorski. Michał Pietrzak. 2009. Historia ustroju i prawa polskiego. Warszawa: LexisNexis.
Google Scholar

Bojarski, Tadeusz. Red. 2011. Źródła prawa karnego. System Prawa Karnego. Tom 2. Warszawa: C.H. Beck, Instytut Nauk Prawnych PAN.
Google Scholar

Boratyńska, Katarzyna. Adam Górski. Andrzej Sakowicz. Andrzej Ważny. 2009. Kodeks postępowania karnego. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
Google Scholar

Brzozowski, Wojciech. Adam Krzywoń. Marcin Więcek. 2018. Prawa człowieka. Warszawa: Wolters Kluwer.
Google Scholar

Dukiet-Nagórska, Teresa. 2018. Prawo karne. Część ogólna szczególna i wojskowa. Warszawa: Wolters Kluwer.
Google Scholar

Fromm, Erich. 2018. O miłości do życia. Meandry kultury. Kraków: Vis-à-vis etiuda.
Google Scholar

Gadacz, Tadeusz. 2018. Uniwersalne prawdy i prawa życia dla mądrych ludzi na trudne czasy. [Warszawa]; [Siedliska]: Wydawnictwo Nieoczywiste.
Google Scholar

Garlicki, Leszek. Red. 2003. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz. Tom III. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
Google Scholar

Grzegorczyk, Tomasz. 2014. Kodeks postępowania karnego. Tom I. Wydanie 6. Warszawa: Lex a Wolters Kluwer business.
Google Scholar

Kardas, Piotr. 2017. „Determinanty ciężaru dowodu i ciężaru (obowiązku) dowodzenia w procesie karnym”. W Ciężar dowodu i obowiązek dowodzenia w procesie karnym. 53–120. Red. Wojciech Jasiński, Jerzy Skorupka. Warszawa: Wolters Kluwer.
Google Scholar

Krztoń, Waldemar. 2018. Godnośc ludzka jako istotna wartość bezpieczeństwa jednostki. Warszawa: Rambler Press.
Google Scholar

Kulesza, Witold. 2012. Przestępstwa przeciwko dobrom indywidualnym. System Prawa Karnego. Red. Jarosław Warylewski. Tom 10. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck, Instytut Nauk Prawnych PAN.
Google Scholar

Marek, Andrzej. Violetta Konarska-Wrzosek. Red. 2019. Prawo karne. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
Google Scholar

Miarczyński, Michał. 2013. „Zasada domniemania niewinności i jej realizacja w polskiej prasie”. Zeszyty Prasoznawcze 56(3): 335–349. http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.ojs-issn-2299–6362-year-2013-volume-56-issue-3-article-4796 [dostęp: 28.03.2020].
Google Scholar

Nowicki, Marek Antoni. 2013. Wokół Konwencji Europejskiej. Komentarz do Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. Warszawa: Lex a Wolters Kluwer business.
Google Scholar

Paprzycki, Lech. Red. 2013. Kodeks postępowania karnego. Komentarz Lex. Tom I. Wydanie 3. Warszawa: Lex a Wolters Kluwer business.
Google Scholar

Safjan. Marek. Leszek Bosek. Red. 2016. Konstytucja RP. Tom I. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
Google Scholar

Skorupka, Jerzy. Red. 2015. Kodeks postępowania karnego. Komentarz. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
Google Scholar

Świecki, Dariusz. Red. 2013. Kodeks postępowania karnego. Wydanie 1. Warszawa: LexisNexis.
Google Scholar

Thiele-Dohrmann, Klaus. 1980. Psychologia plotki. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Google Scholar

Waltoś, Stanisław. 2009. „Konstytucyjna zasada domniemania niewinności a środki masowego przekazu”. Nauka 1: 7–22. https://prawo.uni.wroc.pl/sites/default/files/students-resources/zasada%20domniemania%20niewinno%C5%9Bci%20a%20%C5%9Brodki%20masowego%20przekazu%20.pdf [dostęp: 28.03.2020].
Google Scholar

Wronkowska, Sławomira. 2000. „Ekspert a proces tworzenia prawa”. Państwo i Prawo 9: 3–15.
Google Scholar

Wróbel, Andrzej. Red. 2013. Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
Google Scholar

Zajadło, Jerzy. 2008. Po co prawnikom filozofia prawa? Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
Google Scholar

Zajadło, Jerzy. 2016. Radbruch. Sopot: Wydawnictwo Arche.
Google Scholar

Zajadło, Jerzy. 2018. Kaufamnn. Sopot: Wydawnictwo Arche.
Google Scholar

Zajadło, Jerzy. Red. 2017. Leksykon współczesnej teorii i filozofii prawa. Wydanie 2. [Zmienione i uaktualnione]. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
Google Scholar

Zajadło, Jerzy. Kamil Zeidler. 2013. Filozofia prawa w pytaniach i odpowiedziach. Wydanie 1. Warszawa: LexisNexis.
Google Scholar

Kodeks postępowania karnego z 19.03.1928 r. – t.j. Dz.U. 1949.33.243 ze zm.
Google Scholar

Konwencja o Ochronie Prawa Człowieka i Podstawowych Wolności, sporządzona w Rzymie 4.11.1950 r., zmieniona następnie Protokołami nr 3, 5 i 8 oraz uzupełniona Protokołem nr 2, – Dz.U. z 1993 r., nr 61, poz. 284; http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19930610284/O/D19930284.pdf [dostęp: 30.05.2019].
Google Scholar

Międzynarodowy Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych, otwarty do podpisu w Nowym Jorku 19.12.1966 r. – Dz.U. z 29.12.1977 r. – Dz.U. 1977.38.167. zał.
Google Scholar

Powszechna Deklaracja Praw Człowieka, uchwalona 10.12.1948 r. na Trzeciej Sesji Ogólnej Zgromadzenia ONZ; http://www.unesco.pl/fileadmin/user_upload/pdf/Powszechna_Deklaracja_Praw_Czlowieka.pdf [dostęp: 30.05.2019].
Google Scholar

Ustawa z 19.04.1969 r. – Kodeks postępowania karnego – Dz.U. z 14.05.1969 r. – Dz.U. 1969.13.96.
Google Scholar

Ustawa z 26.01.1984 r. Prawo prasowe – t.j. Dz.U. 2018.1914.
Google Scholar

Ustawa z 6.06.1997 r. Kodeks karny, t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 1600 ze zm.
Google Scholar

Ustawa z 6.06.1997 r. Kodeks postępowania karnego – t.j. Dz.U. 2018.1987.
Google Scholar

Decyzja Komisji F. i S. F. v, Austria z 7.10.1985 r., skarga nr 10847/84, DR 44/238.
Google Scholar

Decyja Komisji Petra Krauze v. Szwajcaria z 3.10.1978 r., skarga nr 7986/77, DR 13/73.
Google Scholar

Decyzja Komisja X. v. Holandia z 17.12.1981 r., skarga nr 8361/78, DR 27/37.
Google Scholar

Orzeczenie Allenet de Ribemont v. Francja z 10.02.1995 r., A. 308, par. 38.
Google Scholar

Orzeczenie Beelen v. Belgia z 24.02.1997 r., skarga nr 25470/94, nie publ.
Google Scholar

Postanowienie SA w Krakowie z 29.11.1999 r., II AKz 537/99, KZS 1999, nr 12, poz. 25.
Google Scholar

Wyrok Ashot Harutynyan przeciwko Armenii z 15.06.2010 r., Izba (Sekcja III), skarga nr 34334/04.
Google Scholar

Wyrok Colak i Filizer przeciwko Turcji z 8.01.2004 r., Izba (Sekcja III), skarga nr 32578/96 i 32579/96.
Google Scholar

Wyrok Dedovskiy i inni preciwko Rosji z 15.05.2008 r., Izba (Sekcja I), skarga nr 7178/03.
Google Scholar

Wyrok ETPC z 25.03.1983 r., 8660/79, Minelli przeciwko Szwajcarii, LEX nr 80843.
Google Scholar

Wyrok ETPC z 8.07.1986 r., skarga nr 9815/82, Lingens przeciwko Austrii.
Google Scholar

Wyrok ETPC z 14.06.2011 r., w sprawie Garlicki przeciwko Polsce, skarga nr 36921/07.
Google Scholar

Wyrok Ivan Vasilev przeciwko Bułgarii z 12.04.2007 r., Izba (Sekcja V), skarga nr 48130/99.
Google Scholar

Wyrok Konstas v. Grecja z 24.05.2011 r., Izba (Sekcja I), skarga nr 53466/07.
Google Scholar

Wyrok Pizuryna przeciwko Armenia z 26.06.2012 r., Izba (Sekcja III), skarga nr 33376/07.
Google Scholar

Wyrok SA w Warszawie z 12.10.2010 r., I ACa 326/11, OSA 2012, nr 8, poz. 45–64.
Google Scholar

Wyrok SN z 5.04.2002 r., II CKN 1095/99.
Google Scholar

Wyrok SN z 6.06.2006 r., IV KK 87/06, OSNKW 2006, nr 10, poz. 91.
Google Scholar

Wyrok SN z 6.12.2006 r., III KK 181/06 (OSNKW 2007, nr 2, poz. 16).
Google Scholar

Wyrok SPI z 6.10.2005 r., T-22/02 oraz T-23/02, Sumitomo Chemical Co. Ltd. i Sumika Fine Chemicals Co. Ltd. przeciwko Komisji Wspólnot Europejskich, Zb. Orz. 2005, II-4065, pkt. 106–107.
Google Scholar

Wyrok TK z 17.12.2003 r., SK 15/02.
Google Scholar

Wyrok Y.B. i inni v. Turcja z 28.10.2004 r., Izba (Sekcja III), skarga nr 48173/99 i 48319/99, § 47–48.
Google Scholar

Wyrok z 27.01.2009 r., Izba (Sekcja IV), skarga nr 1704/06.
Google Scholar

Wyrok z 20.01.2011 r., Izba (Sekcja V), skarga nr 891/05.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1590/S0104-14282010005000008