Wprowadzenie. Wokół koncepcji całożyciowego uczenia się

Marcin Muszyński

doi:10.18778/2450-4491.21.01

Authors

Marcin Muszyński Uniwersytet Łódzki https://orcid.org/0000-0001-7393-8866

DOI:

https://doi.org/10.18778/2450-4491.21.01

Keywords:

lifelong learning, counseling discourse, gerontological discourse, epistemic discourse, andragogical discourse, teacher-education discourse

Abstract

Lifelong learning, whose roots reach back many centuries, emerges as a relatively recent concept in its modern form. Its importance in the educational discourse increased significantly following the announcement of the Lisbon Strategy in 2000. The article contributes to the debate on lifelong learning presented in Volume 21 of “Educational Sciences. Interdisciplinary Studies (NOWIS)”. It emphasizes the complexity and multidimensionality of the phenomenon, which, on the one hand, poses definitional challenges, while on the other, provides an impetus for a stimulating discussion on education and formal, non-formal, and informal learning in the contemporary world.

Author Biography

Marcin Muszyński, Uniwersytet Łódzki

Marcin Muszyński – habilitated doctor, professor at the University of Lodz. Since 2004 he has been working at the Department of Andragogy and Social Gerontology at the University of Lodz. He is currently employed as a university professor. Between 2010 and 2012, he served both as a coordinator and a participant in international projects dedicated to educational gerontology. He is a member of the Academic Society for Andragogy, a founding member of the Association of Social Gerontologists, and a member of the Polish Gerontological Society. He is the author of numerous works in the fields of andragogy and social gerontology. His research interests focus on the theoretical and methodological foundations of social gerontology as well as theories of adult learning. He is a deputy editor-in-chief of the journals “Exlibris Social Gerontology Journal” and “Narrative Works”. He has many years of experience conducting one-on-one coaching sessions and supporting (married) couples in dealing with conflicts and incidents. He completed studies in professional coaching and Gottman therapy courses. He uses his knowledge and skills daily in his work with clients at the Academic Support Center of the University of Lodz.

References

Alheit P. (2011) Podejście biograficzne do całożyciowego uczenia się, tłum. P. Poniatowska, „Teraźniejszość–Człowiek–Edukacja”, nr 3(55), s. 7–21.
Google Scholar

Barros R. (2012) From Lifelong Education to Lifelong Learning. Discussion of Some Effects of Today’s Neoliberal Policies, „European Journal for Research on the Education and Learning of Adults”, nr 3(2), s. 119–134, https://doi.org/10.3384/rela.2000-7426.rela0071.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.3384/rela.2000-7426.rela0071

Castells M. (2010) The Rise of the Network Society, wyd. 2., West Sussex, Wiley-Blackwell.
Google Scholar

Dubas E. (2015) Biograficzność w kontekście całożyciowego uczenia się w: Biografia i badanie biografii: Biografia i uczenie się, E. Dubas, J. Stelmaszczyk (red.), Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 11–29, https://doi.org/10.18778/7969-451-8.02.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/7969-451-8.02

Field J. (2006) Lifelong Learning and the New Educational Order, Stoke-on-Trent, UK & Sterling, USA, Trentham Books.
Google Scholar

Góralska R. (2016) Kapitał emocjonalny w perspektywie całożyciowego uczenia się – ujęcie adaptacyjne versus krytyczne, „Rocznik Andragogiczny”, nr 23, s. 83–102, https://doi.org/10.12775/RA.2016.004.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.12775/RA.2016.004

Husen T. (1974) The Learning Society, London, Methuen.
Google Scholar

Kargul J. (2001) Obszary pozaformalnej i nieformalnej edukacji dorosłych. Przesłanki do budowy teorii edukacji całożyciowej, Wrocław, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji TWP we Wrocławiu.
Google Scholar

Kargul J. (2005) Obszary pozaformalnej i nieformalnej edukacji dorosłych, Wrocław, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji TWP we Wrocławiu.
Google Scholar

Kargulowa A. (2016) Doradztwo zawodowe w całożyciowym uczeniu się w: Doradztwo zawodowe w perspektywie całożyciowego uczenia się, E. Solarczyk-Ambrozik (red.), Poznań, Wydawnictwo Naukowe UAM, s. 13–30.
Google Scholar

Kargulowa A. (2017) Pacjent, klient, homo consultans – perspektywa andragogiczna, „Teraźniejszość–Człowiek–Edukacja”, nr 20(3), s. 7–20.
Google Scholar

Kasworm C. (2011) The Influence of the Knowledge Society. Trends in Adult Higher Education, „Journal of Continuing Higher Education”, nr 59(2), s. 104–107, https://doi.org/10.1080/07377363.2011.568830.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1080/07377363.2011.568830

Kławsiuć-Zduńczyk A. (2016) Poradnictwo całożyciowe w kontekście realizacji koncepcji uczenia się przez całe życie w: Doradztwo zawodowe w perspektywie całożyciowego uczenia się, E. Solarczyk-Ambrozik (red.), Poznań, Wydawnictwo Naukowe UAM, s. 87–96.
Google Scholar

Malewski M. (2010) Od nauczania do uczenia się. O paradygmatycznej zmianie w andragogice, Wrocław, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.
Google Scholar

Muszyński M. (2023) Trzy wymiary całożyciowego uczenia się – na przykładzie gerontologii edukacyjnej, „Edukacja Ustawiczna Dorosłych”, nr 122(3), s. 221–231.
Google Scholar

Pluskota A., Staszewicz M. (2014) Całożyciowe uczenie się drogą do inkluzji społecznej. Nieco rozważań krytycznych, „Interdisciplinary Studies in Education & Society”, nr 17(2), s. 39–53.
Google Scholar

Solarczyk-Ambrozik E. (2016) Zmiany we wzorach przebiegu karier a całożyciowe uczenie się w: Doradztwo zawodowe w perspektywie całożyciowego uczenia się, E. Solarczyk-Ambrozik (red.), Poznań, Wydawnictwo Naukowe UAM, s. 31–48.
Google Scholar

Solarczyk-Szwec H. (2015) Cztery ćwiartki biograficznego uczenia się, „Rocznik Andragogiczny”, nr 22, s. 119–134, https://doi.org/10.12775/RA.2015.006.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.12775/RA.2015.006

Stopińska-Pająk A. (2009) „Szkoła starości” – być, aby się uczyć, „Chowanna”, nr 2, s. 11–23, https://doi.org/10.31261/CHOWANNA.2009.33.02.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.31261/CHOWANNA.2009.33.02

Stopińska-Pająk A. (2015) Polskie tradycje instytucji edukacji dorosłych w kontekście uczenia się całożyciowego, „Rocznik Andragogiczny”, nr 22, s. 289–300, https://doi.org/10.12775/RA.2015.017.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.12775/RA.2015.017

Szarota Z. (2015) Uczenie się starości, „Edukacja Dorosłych”, nr 72(1), s. 23–36.
Google Scholar

Commission of the European Communities (2000) A Memorandum on Lifelong Learning, SEC(2000) 1832, Brussels, https://arhiv.acs.si/dokumenti/Memorandum_on_Lifelong_Learning.pdf (dostęp: 2.09.2025).
Google Scholar