Rola jednostek samorządu terytorialnego w budowaniu potencjału obszarów metropolitalnych w zakresie promocji zdrowia

Karolina Sobczyk; Tomasz Holecki; Marlena Robakowska

doi:10.18778/1733-3180.34.04

Authors

Karolina Sobczyk Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach, Zakład Ekonomiki i Zarządzania w Ochronie Zdrowia, Wydział Zdrowia Publicznego w Bytomiu https://orcid.org/0000-0003-1632-7246
Tomasz Holecki Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach, Zakład Ekonomiki i Zarządzania w Ochronie Zdrowia, Wydział Zdrowia Publicznego w Bytomiu https://orcid.org/0000-0003-1798-4133
Marlena Robakowska Medical University of Gdansk https://orcid.org/0000-0003-4890-2794

DOI:

https://doi.org/10.18778/1733-3180.34.04

Keywords:

healthcare, local government units, metropolises, metropolitan areas, regional policy, public health management

Abstract

A metropolis or a metropolitan area as a form of socio-economic development is a place of accumulation of human, financial, and organisational potentials that can contribute to the improvement of health indicators of the population. Thus, it can be assumed that a properly implemented health policy should take into account the specificity of these areas in order to take advantage of their pro-development potential and prevent adverse events. The study is related to public management in metropolises and metropolitan areas in the field of health.

The purpose of the study was to determine the place of individual local government units in the competencies of metropolitan areas, with a particular focus on health promotion tasks. In the study, the healthcare system was understood, in accordance with the definition of the World Health Organization, as a set of activities aimed at promoting, restoring, and maintaining health, while public health is understood as science and activities undertaken to prevent diseases, prolong life, and promote health.

Conclusions were drawn on the basis of a pilot study carried out in the GZM Metropolis and the Metropolitan Area of Gdańsk – Gdynia – Sopot. Because the actions taken by local government units may vary depending on the adopted organisational and legal form, the article contains an analysis of the formal situation of individual units and the functional situation in terms of the organisation of the healthcare system.

There is a great organisational potential in metropolitan activities in numerous areas of social life. Nevertheless, as the results of our own research have shown, in the case of the area of healthcare and public health, there is still much to be done.

Despite the revealed deficits, both in metropolitan areas and in the local government units themselves, there is also a considerable potential in the implementation of activities in the field of health. Recommendations include taking actions to better use the available potentials in individual state policies, with particular emphasis on the regional health policy, which should translate into an increase in the health potential of the indicated communities.

Downloads

Download data is not yet available.

References

Augustyniak M., 2022, Metropolie we współczesnym samorządzie terytorialnym – kilka refleksji o problematyce wykonywania zadań metropolitalnych w Polsce i we Francji, „Studia Prawnoustrojowe”, 57: 18–20.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.31648/sp.7979

Biga B., 2015, Samorząd lokalny w Wielkiej Brytanii, [w:] S. Mazur (red.), Sprawne państwo. Reformy samorządu lokalnego w wybranych krajach, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Kraków: 172–190.
Google Scholar

Hayes S.L., Mann M.K., Morgan F.M., Kitcher H., Kelly M.J., Weightman A.L., 2011, Collaboration between local health and local government agencies for health improvement, „The Cochrane Database of Systematic Reviews”, Jun 15, (6):CD007825, https://doi.org/10.1002/14651858.CD007825.pub5
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1002/14651858.CD007825.pub5

Lendzion J., 2004, Znaczenie obszarów metropolitalnych i ich otoczenia oraz współczesnych procesów metropolizacyjnych w kształtowaniu polityki regionalnej państwa, ekspertyza przygotowana na zamówienie Departamentu Polityki Regionalnej Ministerstwa Gospodarki i Pracy (umowa BAB. I. 374 / F z 3 grudnia 2004 r.) dla potrzeb tworzenia Narodowej Strategii Rozwoju Regionalnego, Warszawa: 4.
Google Scholar

Lipowicz I., 2020, Siła metropolii, [w:] Dobre praktyki miast Unii Metropolii Polskich im. Pawła Adamowicza, Unia Metropolii Polskich im. Pawła Adamowicza, Gdańsk: 11–12.
Google Scholar

Mattioni F.C., de Pinho Silveira R., de Souza C.D., Rocha C.M.F., 2022, Health promotion practices as resistance and counter-conduct to neoliberal governmentality, „Ciência & Saúde Coletiva”, 27(8): 3273–3281, https://doi.org/10.1590/1413-81232022278.23902021
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1590/1413-81232022278.23902021

Musolino C., van Eyk H., Freeman T., Fisher M., MacDougall C., Williams C., Baum F., 2022, Reviving health promotion in South Australia: The role of ideas, actors and institutional forces, „Health Promotion International”, 37(6): daac154, https://doi.org/10.1093/heapro/daac154. PMID: 36367419
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1093/heapro/daac154

Onya H., 2007, Health promotion in South Africa, „International Union for Health Promotion and Education”, 14(4): 233–237, https://doi.org/10.1177/10253823070140041001
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1177/10253823070140041001

Pettman T.L., Armstrong R., Pollard B., Evans R., Stirrat A., Scott I., Davies-Jackson G., Waters E., 2013, Using evidence in health promotion in local government: contextual realities and opportunities, „Health Promotion Journal of Australia”, 24(1): 72–75, https://doi.org/10.1071/HE12902. PMID: 23575594
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1071/HE12902

Program działań strategicznych Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii do roku 2022.
Google Scholar

Nowy wymiar synergii, 2018, załącznik do uchwały XII/73/2018 Zgromadzenia Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii z dnia 30 listopada 2018 r., Katowice: 3, 6–8.
Google Scholar

Public Health Perceptions Survey, 2018, Local Government Association, London, https://www.local.gov.uk/publications/public-health-perceptions-survey (dostęp: 3.09.2022).
Google Scholar

Raine G., 2013, Commercial activities and the promotion of health in schools, „Perspectives in Public Health”, 133(6): 308–313, https://doi.org/10.1177/1757913912466207
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1177/1757913912466207

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 marca 2021 roku w sprawie Narodowego Programu Zdrowia na lata 2021–2025 (Dz.U. 2021 poz. 642).
Google Scholar

Salik M., 2014, Współczesne procesy metropolizacji w Europie, „Roczniki Ekonomiczne Kujawsko-Pomorskiej Szkoły Wyższej w Bydgoszczy”, 7: 76–87.
Google Scholar

South J., 2014, Health promotion by communities and in communities: current issues for research and practice, „Scandinavian Journal of Public Health”, 42(15 Suppl): 82–87, https://doi.org/10.1177/1403494814545341
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1177/1403494814545341

Statut Stowarzyszenia Obszar Metropolitalny Gdańsk – Gdynia – Sopot z 13 grudnia 2021 r., Obszar Metropolitalny Gdańsk – Gdynia – Sopot, Gdańsk: rozdział I, §7–8.
Google Scholar

Strategia Obszaru Metropolitalnego Gdańsk – Gdynia – Sopot do roku 2030, 2015, Gdańsk: 3, 29.
Google Scholar

Ustawa z dnia 7 kwietnia 1989 r. – Prawo o stowarzyszeniach (Dz.U. 1989 nr 20 poz. 104).
Google Scholar

Ustawa z dnia 11 września 2015 roku o zdrowiu publicznym (Dz.U. 2015 poz. 1916).
Google Scholar

Ustawa z dnia 9 marca 2017 r. o związku metropolitalnym w województwie śląskim (Dz.U. 2017 poz. 730).
Google Scholar

Ustawa z dnia 9 marca 2017 r. o związku metropolitalnym w województwie śląskim (Dz.U. z 2022 r. poz. 2578).
Google Scholar

Wimmelmann C.L., 2019, Local enactments of national health promotion policies: A Danish case, „The International Journal of Health Planning and Management”, 34(1): e219–e229, https://doi.org/10.1002/hpm.2638
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1002/hpm.2638

Woźniak-Holecka J., 2013, Edukacja zdrowotna jako wkład na rzecz pierwiastka obywatelskiego, [w:] T. Holecki, J. Woźniak-Holecka, Ochrona zdrowia w społeczeństwie obywatelskim, Śląski Uniwersytet Medyczny, Katowice.
Google Scholar

Zielona Księga Obszarów Metropolitalnych, 2012, Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji, Warszawa: 5.
Google Scholar

Zuzańska-Żyśko E., 2016, Procesy metropolizacji. Teoria i praktyka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa: 7–9.
Google Scholar