Małe miasta ziemi łęczyckiej w średniowieczu i wczesnej epoce nowożytnej - wybrane problemy badawcze

Łukasz Ćwikła

doi:10.18778/1733-3180.34.02

Autor

Łukasz Ćwikła Uniwersytet Łódzki, Wydział Filozoficzno-Historyczny, Katedra Historii Średniowiecznej https://orcid.org/0000-0002-3564-7838

DOI:

https://doi.org/10.18778/1733-3180.34.02

Słowa kluczowe:

miasta ziemi łęczyckiej, Polska, średniowiecze, wczesna epoka nowożytna, mieszczanie

Abstrakt

W tekście zaprezentowano problemy badawcze odnośnie do małych miast ziemi łęczyckiej w średniowieczu i wczesnej epoce nowożytnej. Na podstawie wybranych przykładów ukazano i omówiono takie trudności jak: brak ksiąg miejskich, niejednoznaczność łacińskich terminów, zaburzenia w chronologii źródeł, identyfikacja osób, odróżnienie wsi od miast o takich samych nazwach. Dokonano również charakterystyki źródeł pisanych, w których znajdują się informacje na temat małych miast. W obliczu wskazanych problemów to właśnie księgi grodzkie i ziemskie oraz rejestry podatkowe pozostają podstawowymi źródłami do badania dziejów tych terenów.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Bibliografia

Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie, Księgi grodzkie łęczyckie, ks. 8.
Google Scholar

Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie, Księgi ziemskie brzezińskie, ks. 1–2, 3–4.
Google Scholar

Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie, Księgi ziemskie orłowskie, ks. 2A, 3.
Google Scholar

Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie, Metryka Koronna, ks. 21.
Google Scholar

Archiwum Państwowe w Łodzi, Akta Rządu Gubernialnego Piotrkowskiego, sygn. 48.
Google Scholar

Księgi sądowe łęczyckie od 1385 do 1419, 1897, cz. 2, [w:] Teki A. Pawińskiego, t. 4, Księgarnia Gebethnera i Wolffa, Warszawa.
Google Scholar

Lites ac res gestae inter Polonos Ordinemque Cruciferorum, 1890, t. 1, wyd. I. Zakrzewski, Biblioteka Kórnicka, Poznań.
Google Scholar

Łaski J., 1881, Liber beneficiorum archidiecezyi gnieźnieńskiej, wyd. J. Łukowski i J. Korytkowski, t. 2, nakładem i drukiem J.B. Langiego, Gniezno.
Google Scholar

Matricularum Regni Poloniae Summaria, excussis codicibus, qui in Chartophylacio Maximo Varsoviensi asservantur, 1908, wyd. T. Wierzbowski, cz. III, Typis Officinae C. Kowalewski, Warszawa.
Google Scholar

Metryka, czyli album Uniwersytetu Krakowskiego z lat 1509–1551, 2010, wyd. A. Gąsiorowski, T. Jurek, I. Skierska, przy współpracy R. Grzesika, Wydawnictwo Neriton, Warszawa.
Google Scholar

Metryka Uniwersytetu Krakowskiego z lat 1400–1508, 2004, wyd. A. Gąsiorowski, T. Jurek, I. Skierska, przy współpracy R. Grzesika, t. 1, Towarzystwo Naukowe Societas Vistulana, Kraków.
Google Scholar

Najstarsza księga promocji Wydziału Sztuk Uniwersytetu Krakowskiego z lat 1402–1541, 2011, wyd. A. Gąsiorowski, T. Jurek, I. Skierska, Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk, Warszawa.
Google Scholar

Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym, t. 2, Wielkopolska, [w:] Źródła dziejowe, t. 13, wyd. A. Pawiński, Warszawa 1883.
Google Scholar

Anusik Z. (red.), 2014, Sieradz. Dzieje miasta do 1793 roku, Dom Wydawniczy Księży Młyn, Łódź–Sieradz.
Google Scholar

Bogucka M., Samsonowicz H., 1986, Dzieje miast i mieszczaństwa w Polsce przedrozbiorowej, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
Google Scholar

Bołdyrew A., 2007, Rzemiosło zbrojeniowe w Łęczyckiem, Sieradzkiem i Wieluńskiem w XVI w., „Rocznik Łódzki”, 54: 11–44.
Google Scholar

Borek A., 2019, Liber beneficiorum Jana Łaskiego – przyczynek do krytyki źródłoznawczej gnieźnieńskiej księgi uposażeń, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne”, 112: 43–72.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.31743/abmk.2019.112.03

Boroda K., 2014, O przydatności rejestrów poborowych z XVI wieku w badaniach demograficznych, „Przeszłość Demograficzna Polski”, 33: 21–38.
Google Scholar

Borysiak E., 1996, Bielawska Wieś, [w:] K. Rymut (red.), Nazwy miejscowe Polski. Historia, pochodzenie, zmiany, t. 1, Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk, Kraków: 171.
Google Scholar

Czacharowski A., 1976, Zagadnienia socjotopografii późnośredniowiecznego Torunia, [w:] A. Gieysztor, T. Rosłanowski (red.), Miasta doby feudalnej w Europie Środkowo-Wschodniej: przemiany społeczne a układy przestrzenne, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Poznań: 137–146.
Google Scholar

Czaja R., 1992, Socjotopografia miasta Elbląga w średniowieczu, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.
Google Scholar

Ćwikła Ł., 2021, Miasta i mieszczanie Polski Centralnej wobec napaści krzyżackiej w 1331 roku, [w:] T. Grabarczyk, M. Pogońska-Pol (red.), Oblicza wojny, t. 4, Miasto i wojna, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź: 53–71.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/8220-617-3.04

Goliński M., 1997, Socjotopografia późnośredniowiecznego Wrocławia (przestrzeń – podatnicy – rzemiosło), Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
Google Scholar

Grabarczyk T., Nowak T., 2008, Mieszczanie wieluńscy do początków XVI wieku. Biogramy, Wieluńskie Towarzystwo Naukowe, Łódź–Wieluń.
Google Scholar

Grygiel R., Jurek T. (red.), 2014, Początki Łęczycy, t. 3, W kręgu historii i historii sztuki, Muzeum Archeologiczne i Etnograficzne, Łódź.
Google Scholar

Liszewski S. (red.), 2009, Łódź. Monografia miasta, Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Łódź.
Google Scholar

Mikulski K., 2015, Socjotopografia przedmieść toruńskich w XIV–XVIII wieku – przypadek Żabieńca, „Archaeologia Historica Polona”, 23: 57–82.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.12775/AHP.2015.002

Nowak T., 2008, Mieszczanie Oporowa do połowy XV wieku, [w:] G. Kin-Rzymkowska (red.), Oporów. Stan badań II. Materiały sesji naukowej zorganizowanej 10 listopada 2003 r. z okazji 550-lecia Konwentu Ojców Paulinów w Oporowie oraz 550. rocznicy śmierci fundatora Prymasa Władysława Oporowskiego, Muzeum – Zamek w Oporowie, Oporów: 275–286.
Google Scholar

Nowak T., 2019, Mieszczanie Brzezin w późnym średniowieczu – wybrane problemy, [w:] L. Tyszler (red.), Brzeziny i region. Przeszłość w narracji interdyscyplinarnej. Archeologia – architektura – sztuka – historia, Muzeum Regionalne w Brzezinach, Urząd Miasta Brzeziny, Wydział Filozoficzno-Historyczny Uniwersytetu Łódzkiego, Stowarzyszenie Naukowe Archeologów Polskich Oddział w Łodzi, Brzeziny–Łódź: 159–169.
Google Scholar

Pietras T., 2013, Oporowscy herbu Sulima. Kariera rodziny możnowładczej w późnośredniowiecznej Polsce, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/7969-065-7

Plezia M. (red.), 1953–1958, Słownik łaciny średniowiecznej w Polsce, t. 1, Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Wrocław: 280–282.
Google Scholar

Rutkowski H. (red.), 1998, Atlas historyczny Polski. Województwo sieradzkie i województwo łęczyckie w drugiej połowie XVI wieku, cz. 2, Komentarz, indeksy, Wydawnictwo Instytutu Historii Polskiej Akademii Nauk, Warszawa.
Google Scholar

Sowina U., 1991, Sieradz. Układ przestrzenny i społeczeństwo miasta w XV-XVI w., Instytut Historii Kultury Materialnej Polskiej Akademii Nauk, Warszawa–Sieradz.
Google Scholar

Szymański M., 2019, Łódź na wodach dziejów. Biografia miasta, Fundacja „Zakręceni Czytaniem”, Łódź.
Google Scholar

Szymczak J., 1993, Rzemiosło zbrojeniowe w Łęczyckiem, Sieradzkiem i Wieluńskiem w średniowieczu, „Rocznik Łódzki”, 40: 149–177.
Google Scholar

Szymczak J. (red.), 2003, Łęczyca. Dzieje miasta w średniowieczu i w XX wieku. Suplement do monografii miasta, Oddział Towarzystwa Naukowego Płockiego, Towarzystwo Miłośników Ziemi Łęczyckiej, Łęczyca–Łódź.
Google Scholar

Szymczak J. (red.), 2011, Kutno poprzez wieki, Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna im. Stefana Żeromskiego, Polskie Towarzystwo Historyczne, Kutno–Łódź.
Google Scholar

Szymczak J., 2016, O Wspinkach z Będkowa i podziale ich majątku w 1464 roku raz jeszcze, „Rocznik Łódzki”, 64: 59–79.
Google Scholar

Szymczak J. (red.), 2021, Miasto Uniejów i region spycimiersko-uniejowski poprzez wieki, t. 1, Do 1918 roku, Towarzystwo Przyjaciół Uniejowa, Polskie Towarzystwo Historyczne, Łódź–Uniejów.
Google Scholar

Wiesiołowski J., 1997, Socjotopografia późnośredniowiecznego Poznania, Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, Poznań.
Google Scholar

Zajączkowski S.M., 1976, O lokacjach wsi na prawie niemieckim w Łęczyckiem i Sieradzkiem od końca XIV do początków XVI wieku, Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Łódź–Wrocław: 7–57.
Google Scholar

Zajączkowski S.M., 1983, Z dziejów miasta Bielaw i majątkowego kompleksu bielawskiego od XIV do XVI w. Przyczynek do rozwoju wielkiej własności szlacheckiej, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica”, 14: 97–148.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/0208-6050.14.06

Zajączkowski S.M., 1995, Uwagi nad dziejami miasta Żychlina (do lat siedemdziesiątych XVI wieku), [w:] B. Śliwiński (red.), Polska, Prusy, Ruś. Rozprawy ofiarowane prof. zw. dr. hab. Janowi Powierskiemu w trzydziestolecie pracy naukowej, Wydawnictwo „Marpress”, Gdańsk: 213–226.
Google Scholar

Zajączkowski S.M., 1996a, Powiat orłowski do lat siedemdziesiątych XVI wieku. Studia z dziejów osadnictwa, struktury własnościowej i stosunków kościelnych, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Google Scholar

Zajączkowski S.M., 1996b, Uwagi o przeszłości Orłowa do lat siedemdziesiątych XVI w., „Rocznik Łódzki”, 43: 53–72.
Google Scholar

Zajączkowski S.M., 2000, Dzieje Oporowa w średniowieczu i początkach ery nowożytnej, [w:] G. Kin-Rzymkowska, U. Kowalska, A. Majewska-Rau (red.), Oporów. Stan badań. Materiały sesji naukowej zorganizowanej z okazji 50. rocznicy Muzeum w Oporowie 22 listopada 1999 roku, Muzeum – Zamek w Oporowie, Oporów: 13–36.
Google Scholar