Między teorią socjologiczną i praktyką badawczą krytycznej analizy dyskursu – na przykładzie studium przypadku z obszaru systemu szkolnictwa wyższego

Kamila Biały

doi:10.18778/1733-8069.9.1.06

Autor

Kamila Biały Uniwersytet Łódzki, Instytut Socjologii, Zakład Badań Kultury Europejskiej, ul Rewolucji 1905 r. 41, 90-214 Łódź

DOI:

https://doi.org/10.18778/1733-8069.9.1.06

Słowa kluczowe:

krytyczna analiza dyskursu, system szkolnictwa wyższego, porządek dyskursu, porządek uzasadniania

Abstrakt

Przykład empiryczny z badań nad procesami komunikowania i przemianami w tym zakresie we współczesnych uniwersytetach stanowi ilustrację do rozważań autorki odnośnie wzajemnych relacji pomiędzy teorią socjologiczną i praktyką badawczą krytycznej analizy dyskursu, tu rozumianych jako wykorzystanie istniejącej teorii w badaniu empirycznym. Wnioski badawcze, sprowadzające się do unaocznienia ‒ przy użyciu wspomnianej odmiany analizy dyskursu ‒ tendencji do bifurkacji, czyli z jednej strony daleko posuniętej deregulacji, a z drugiej przeregulowania w obszarze dyskursu szkolnictwa wyższego, prowokują z kolei zwrotnie do refleksji teoretycznej nad współczesnym społeczeństwem. Owo rozwidlenie, o którym mowa, dotyczy także społeczeństwa zarówno w odniesieniu do jego całości pojętej jako komunikacyjny system, jak i jego podsystemów, takich jak ekonomia, polityka, edukacja.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Biogram autora

Kamila Biały - Uniwersytet Łódzki, Instytut Socjologii, Zakład Badań Kultury Europejskiej, ul Rewolucji 1905 r. 41, 90-214 Łódź

Kamila Biały, dr, z wykształcenia i zawodu jest socjolożką, adiunktem w Zakładzie Badań Kultury Europejskiej Instytutu Socjologii Uniwersytetu Łódzkiego, jej obszar zainteresowań badawczych obejmuje analizy dyskursu i procesów komunikowania, socjologię kultury i socjologię wiedzy, tu zwłaszcza zagadnienia odtwarzania się ładu symbolicznego, w ostatnim czasie natomiast perspektywę fenomenologiczną, a mówiąc ściślej – problematykę statusu podmiotowości zarówno w instytucjonalnych ramach późnego kapitalizmu, zwłaszcza w kontekście mechanizmów reprodukcji i zmiany, jak i w dyskursie nauk humanistycznych i społecznych.

Bibliografia

Baert Patrick, Alan Shipman (2005) University under Siege? Trust and Accountability in the Contemporary Academy. “European Societies”, vol. 7, no. 1, s. 157‒185.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1080/1461669042000327063

Bernstein Basil (1990a) Odtwarzanie kultury. Przełożyli Zbigniew Bokszański, Andrzej Piotrowski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Google Scholar

Bernstein Basil (1990b) Class, Code and Control, vol. 4. The Structuring of Pedagogic Discourse. London, New York: Routledge.
Google Scholar

Biały Kamila (2009a) Komunikowanie pozorne a komunikowanie autentyczne w obszarze szkolnictwa wyższego. „Przegląd Socjologiczny” t. 58, nr 1, s. 175‒189.
Google Scholar

Biały Kamila (2009b) Między ekspertyzą a humanistycznym wglądem – analiza dyskusji o reformie szkolnictwa wyższego. „Innowacje w Edukacji Akademickiej”, nr 1(8), s. 23–30.
Google Scholar

Biały Kamila (2011) Przemiany współczesnego uniwersytetu – od idei von Humboldta do modelu uczelni przedsiębiorczej. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar

Boltanski Luc, Eve Chiapello (1999) Le nouvel esprit du capitalism. Paris: Gallimard.
Google Scholar

Boltanski Luc, Laurent Thévenot (1991) De la justification. Les économies de la grandeur. Paris: Gallimard.
Google Scholar

Bourdieu Pierre, Jean-Claude Passeron (2006) Reprodukcja: elementy systemu teorii nauczania. Przełożyła Elżbieta Neyman. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Chiapello Eve, Norman Fairclough (2008) Nowa ideologia zarządzania. Podejście transdyscyplinarne krytycznej analizy dyskursu i nowej socjologii kapitalizmu [w:] Anna Duszak, Norman Fairclough, red., Krytyczna analiza dyskursu: interdyscyplinarne podejście do komunikacji społecznej. Kraków: Universitas, s. 373–404.
Google Scholar

Chouliaraki Lilie, Norman Fairclough (1999) Discourse in Late Modernity. Rethinking Critical Discourse Analysis. Edinburgh: Edinburgh University Press.
Google Scholar

Czyżewski Marek, Sergiusz Kowalski, Andrzej Piotrowski, red., (1997) Rytualny chaos. Studium dyskursu publicznego. Kraków: Wydawnictwo AUREUS.
Google Scholar

Durkheim Émile, Marcel Mauss (1973) O niektórych pierwotnych formach klasyfikacji. Przyczynek do badań nad wyobrażeniami zbiorowymi [w:] Marcel Mauss, red., Socjologia i antropologia. Przełożyli Marcin Król, Krzysztof Pomian, Jerzy Szacki. Warszawa: PWN.
Google Scholar

Fairclough Norman (1995) Critical Discourse Analysis. The Critical Study of Language. London, New York: Longman.
Google Scholar

Fairclough Norman (2003) Analysing Discourse. Textual Analysis for Social Research. London, New York: Routledge.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.4324/9780203697078

Forgacs David, red., (1988) A Gramsci Reader. London: Lawrence & Wishart.
Google Scholar

Foucault Michel (1982) The Subject and Power [w:] Hubert L. Dreyfus, Paul Rabinow, eds., Michel Foucault: Beyond structuralism and Hermeneutics. Chicago: University of Chicago Press.
Google Scholar

Furedi Frank (2008) Gdzie się podziali wszyscy intelektualiści. Przełożyła Katarzyna Makaruk. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Google Scholar

Głowiński Michał (1993) Peereliada. Komentarze do słów 1976–1981. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Google Scholar

Gramsci Antonio (1971) Selections from the Prison Notebooks. London: Lawrence & Wishart.
Google Scholar

Halliday Michael A. K. (1978) Language as Social Semiotics: the Social Interpretation of Language and Meaning. London: Edward Arnold.
Google Scholar

Halliday Michael A. K. (1994) An Introduction to Functional Grammar. London: Edward Arnold.
Google Scholar

Laclau Ernesto, Chantal Mouffe (1985) Hegemony and Socialist Strategy. London: Verso.
Google Scholar

Luhmann Niklas (1994) Teoria polityczna państwa bezpieczeństwa socjalnego. Przełożyła Grażyna Skąpska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Ossowski Stanisław, red., (1967) Z zagadnień psychologii społecznej [w:] Dzieła, t. 3. Warszawa: PWN.
Google Scholar

Parsons Talcott (1970) Some Problems of General Theory in Sociology [w:] John C. McKinney, Edward A. Tiryakian, eds., Theoretical Sociology. Perspectives and Developments. New York: Appleton-Century-Crofts.
Google Scholar

Pestre Dominique (2003) Regimes of Knowledge Production in Society: Towards a Moral Political and Social Reading. „Minerva”, vol. 41, no. 3, s. 245–261.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1023/A:1025553311412

Wernick Andrew (1991) Promotional Culture: Advertising, Ideology and Symbolic Expression. London: Sage.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1007/978-1-349-22346-6_17