Biograficzne znaczenia pracy: przypadek polskiego freelancera
DOI:
https://doi.org/10.18778/1733-8069.13.4.08Słowa kluczowe:
ład społeczny, późny kapitalizm, neoliberalizm, nowoczesność, ponowoczesność, biografia, praca, freelancing, PolskaAbstrakt
Socjologiczne analizy współczesnego społeczeństwa podkreślają przede wszystkim jego płynny i zmienny charakter, co – i na poziomie makrostrukturalnym, i na poziomie jednostkowymi – niesie za sobą zarówno nowe możliwości, jak i zagrożenia. Niekoherencja współczesnych czasów może być jednak też postrzegana jako współwystępowanie i oddziaływanie na siebie różnych ładów społecznych, które w literaturze przedmiotu opisane zostały jako „przednowoczesność”, „nowoczesność” i „ponowoczesność”. W Polsce te napięcia są szczególnie obecne z powodu zderzenia reżimów nowoczesności, ponowoczesności, jak i elementów kultury tradycyjnej, które są tu ciągle bardziej dostrzegalne niż w społeczeństwach Zachodu.
Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie związków występujących pomiędzy dwoma z wymienionych ładów (nowoczesności i ponowoczesności) w obszarze pracy w odniesieniu do biograficznego wymiaru doświadczenia jednostkowego. Empirycznym przykładem tych napięć jest autobiograficzna opowieść Piotra – freelancera zajmującego się doradztwem psychologicznym dla biznesu. Pierwsza część artykułu skupia się na teoretycznych i metodologicznych ramach badań odnoszących się do biograficznego wymiaru napięć, które występują pomiędzy wymienionymi ładami społecznymi. Druga część zawiera łączącą perspektywy socjologiczną i psychologiczną analizę opowieści narratora. Następnie przedstawiane są dwa sposoby rozmienia pracy i ich zastosowanie w opisywanym przypadku. W końcowej części analizowany wywiad ujmowany jest w szerszym, porównawczym kontekście.
Pobrania
Bibliografia
Apitzsch, Ursula and Lena Inowlocki L. 2000. “Biographical Analysis. A ‘German’ School?” Pp. 53-70 in The Turn to Biographical Methods in Social Science. Comparative Issues and Examples, edited by P. Chamberlane, J. Bornat, T. Wengraf. London, New York: Routledge.
Google Scholar
Arthur, Michael B. 1994. “The boundaryless career: A new perspective for organizational inquiry.” Journal of Organizational Behavior 15(4):295-306.
Google Scholar
Arthur, Michael B. and Denise M. Rousseau, (eds.). 1996. The boundaryless career: A new employment principle for a new organizational era. Oxford: Oxford University Press.
Google Scholar
Bauman, Zygmunt. 2000. Liqui d Modernity. Cambridge: Polity.
Google Scholar
Beck, Ulrich. 1992. Risk Society: Towards a New Modernity. London: Sage.
Google Scholar
Biały, Kamila. 2015. “Professional biographies of Polish Corporation workers in the late capitalist world.” Przegląd Socjologii Jakościowej 11(4):46-67. Retrieved August 31, 2017 http://www.qualitativesociologyreview.org/PL/Volume31/PSJ_11_3_Bialy.pdf.
Google Scholar
Boltanski, Luc and Ève Chiapello. 1999. Le nouvel esprit du capitalisme. Paris: Gallimard.
Google Scholar
Castells, Manuel. 1996. The Rise of Network Society. The Information Age: Economy, Society and Culture Vol. I. Malden, MA, Oxford: Blackwell.
Google Scholar
Chiapello, Ève and Norman Fairclough. 2002. “Understanding the New Management Ideology.” Discourse & Society 13(2):185-208.
Google Scholar
Defillippi, Robert J. and Michael B. Arthur. 1994. “The Boundaryless Career: A Competency-Based Perspective.” Journal of Organizational Behavior 15(4):307-324.
Google Scholar
Durkheim Émile. 1965. The rules of sociological method. Eighth edition. New York: Free Press.
Google Scholar
Domański, Henryk. 2002. Polska klasa średnia. Wrocław: Wydawnictwo Fundacja na Rzecz Nauki Polskiej i Wydawnictwo Wrocławskie.
Google Scholar
Domański, Henryk. 2004. Struktura społeczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Google Scholar
Domecka, Markieta. 2016. “Biographical Experiences of Post-Socialist Transformation in Corporate Business: Doing the Neoliberal Path.” Przegląd Socjologii Jakościowej 12(2):56-77. Retrieved August 31, 2017 http://www.qualitativesociologyreview.org/PL/Volume34/PSJ_12_2_Domecka.pdf.
Google Scholar
Domecka, Markieta and Adam Mrozowicki. 2013. “Linking Structural and Agential Powers: A Realist Approach to Biographies, Careers and Reflexivity.” Pp. 191-213 in: Realist Biography and European Policy. An Innovative Approach to European Policy Studies, edited by A. Mrozowicki, J. D. Turk. Leuven: Leuven University Press.
Google Scholar
Fenton, Steve and Esther Dermott. 2006. “Fragmented Careers? Winners and Losers in Young Adult Labour Markets.” Work Employment and Society 20(2):205-221.
Google Scholar
Flick, Uwe. 2009. An Introduction to Qualitative Research. London: Sage.
Google Scholar
Gdula, Maciej. 2014. “Klasa średnia i doświadczenie elastyczności.” Polityka społeczna 5-6:40-45.
Google Scholar
Giddens, Anthony. 1991. Modernity and Self-Identity. Self and Society in the Late Modern Age. Cambridge: Polity.
Google Scholar
Giermanowska, Ewa. 2013. Ryzyko elastyczności czy elastyczność ryzyka. Instytucjonalna analiza kontraktów zatrudnienia. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Google Scholar
GUS (Główny Urząd Statystyczny). 2017. Aktywność ekonomiczna ludności Polski. IV kwartał 2016. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. Retrieved August 31, 2017 http://stat.gov.pl/download/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/5475/4/23/1/aktywnosc_ekonomiczna_ludnosci_polski_czwarty_kwartal_2016.pdf.
Google Scholar
Hall, Douglas T. 1976. Careers in organizations. Pacific Palisades: Goodyear.
Google Scholar
Handy, Charles. 1994. The Empty Raincoat: Making sense of the future. London: Arrow Business.
Google Scholar
Hermanns, Harry. 1995. “Narratives interview.” Pp. 182-185 in Handbuch qualitative sozialforschung, edited by U. Flick, E. V. Kardorff, H. Keupp, L. V. Rosenstiel, and S. Wolff. Munich: Psychologie Verlags Union.
Google Scholar
Infakt. 2010. Raport z badania „Freelancer w Polsce 2010”. Retrieved August 31, 2017 http://www.infakt.pl/Raport_Freelancer_Polska_2010.
Google Scholar
Jacyno, Małgorzata. 2007. Kultura indywidualizmu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar
Jasiecki, Krzysztof. 2013. Kapitalizm po polsku. Między modernizacją a peryferiami Unii Europejskiej. Warszawa: Wydawnictwo Instytut Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk.
Google Scholar
Kaźmierska, Kaja, Andrzej Piotrowski, and Katarzyna Waniek. 2011. “Biographical Consequences of Working Abroad in the Context of European Mental Space Construction.” Przegląd Socjologiczny 60(1):139-158.
Google Scholar
Kochanowicz, Jacek, Sławomir Mandes, and Mirosława Marody M., (eds.). 2007. Kulturowe aspekty transformacji ekonomicznej. Warszawa: Instytut Spraw Publicznych.
Google Scholar
Kollmorgen, Raj. 2004. “Neomodernity. Theory and Practice.” Pp. 169-185 in Reflexive Representations. Politics, Hegemony and Discourse in Global Capitalism, edited by J. Angermüller, D. Wiemann, R. Kollmorgen, and J. Meyer. Münster: LIT.
Google Scholar
Krzemiński, Ireneusz. 2011. Wielka transformacja. Zmiany ustroju w Polsce po 1989. Warszawa: Oficyna Wydawnicza ŁOŚGRAF.
Google Scholar
Lyotard, Jean-François. 1984. The Postmodern Condition: A Report on Knowledge. Minnesota: University of Minnesota Press.
Google Scholar
Mannheim, Karl. 1927. “The Problem of Generations.” Pp. 276-320 in Essays on the Sociology of Knowledge, edited by P. Kecskemeti. London: Routledge and Kegan Paul.
Google Scholar
Marody, Mirosława and Anna Giza-Poleszczuk. 2004. Przemiany więzi społecznych: zarys teorii zmiany społecznej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe „Scholar”.
Google Scholar
Miller, Piotr. 2016. Freelance: kariera zawodowa poza organizacją. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar
Mrozowicki, Adam. 2011. Coping With Social Change. Life Strategies of Workers in Poland’s New Capitalism. Leuven: Leuven University Press.
Google Scholar
Mrozowicki, Adam. 2016. “Normalisation of Precariousness? Biographical Experiences of Young Workers in the Flexible Forms of Employment in Poland.” Przegląd Socjologii Jakościowej 1 2(2):94-112. A ugust 3 1, 2 017 http://www.qualitativesociologyreview.org/PL/Volume34/PSJ_12_2_Mrozowicki.pdf.
Google Scholar
Pakulski, Jan. 2009. “Postmodern social theory.” Pp. 251-280 in The New Blackwell Companion to Social Theory, edited by B. Turner. Malden-Oxford: Wiley-Blackwell.
Google Scholar
Peiperl, Maury and Yehuda Baruch. 1997. “Back to square zero: The post-corporate career.” Organizational Dynamics 25(4):6-22.
Google Scholar
Perls, Frederik S., Ralph Hefferline, and Paul Goodman. 1951. Gestalt therapy: excitement and growth in the human personality. New York: Julian Press.
Google Scholar
Piejko, Paweł. 2012. Odkrywamy sekrety polskiego freelancingu. Retrieved August 31, 2017 http://www.blog.infakt.pl/odkrywamy-sekrety-polskiego-freelancingu.
Google Scholar
Poławski, Paweł. 2012. “Precarious Generation on the Polish Labour Market.” Polityka Społeczna 1:15-22.
Google Scholar
Powell, Walter and Paul DiMaggio, (eds.). 1991. The New Institutionalism in Organizational Analysis. Chicago: The University of Chicago Press.
Google Scholar
Rorty, Richard. 1989. Contingency, Irony, and Solidarity. Cambridge: Cambridge University Press.
Google Scholar
Róg-Ilnicka, Joanna. 2015. “‘Career by Choice’ or ‘Career by Chance.’ The Determinants of Flexible Professional Biographies.” Pp. 213-223 in Forum Socjologiczne, Special Issue (Number One): Social Boundaries and Meanings of Work in the 21st-Century Capitalism, edited by A. Mrozowicki, E. Kolasińska, J. Róg-Ilnicka. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Google Scholar
Rychard, Andrzej. 1993. Reforms, Adaptation and Breakthrough. The Sources of and Limits to Institutional Changes in Poland. Warszawa: Wydawnictwo Instytut Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk.
Google Scholar
Schütze, Fritz. 2008. Biography Analysis on the Empirical Base of the Autobiographical Narratives: How to Analyse Autobiographical Narrative Interviews. Part I, INVITE – Biographical Counselling in Rehabilitative Vocational Training. Further Educational Curriculum. EU Leonardo da Vinci Programme. Retrieved August 31, 2017 http://www.zsm.ovgu.de/zsm_media/Das+Zentrum/Forschungsprojekte/INVITE/B2_1-p-140.pdf.
Google Scholar
Sennett, Richard. 1998. The Corrosion of Character: The Personal Consequences of Work in the New Capitalism. New York: Norton.
Google Scholar
Sowa, Jan. 2010. „Prekariat ‒ proletariat epoki globalizacji.” Pp. 100-132 in Robotnicy opuszczają miejsca pracy, edited by J. Sokołowska. Łódź: Muzeum Sztuki w Łodzi.
Google Scholar
Stachowiak, Jerzy. 2014. „O koncepcji nowego ducha kapitalizmu w ujęciu Luca Boltanskiego i Ève Chiapello.” Przegląd Socjologiczny 63(4):9-43.
Google Scholar
Standing Guy. 2011. The precariat: The new dangerous class. London, New York: Bloomsbury Academic.
Google Scholar
Strzelecki, Jan. 2012. „Postfordowska narracja o pracy i jej klasowe odmiany.” Pp. 87-116 in Style życia i porządek klasowy w Polsce, edited by M. Gdula and P. Sadura. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe “Scholar”.
Google Scholar
Sullivan, Sherry E. 1999. “The Changing Nature of Careers: A Review and Research Agenda.” J ournal o f M anagement 25(3):457-484.
Google Scholar
Sullivan, Sherry E. and Michael B. Arthur. 2006. “The evolution of the boundaryless career concept: Examining physical and psychological mobility.” Journal of Vocational Behavior 69:19-29.
Google Scholar
Wallerstein, Immanuel. 1974. The Modern World-System: Capitalist Agriculture and the Origins of the European World-Economy in the Sixteenth Century. New York, London: Academic Press.
Google Scholar
Waniek, Katarzyna. 2016. „Potencjały bezładu i cierpienia w biografiach młodych kobiet wchodzących w świat sztuki i medycyny.” Przegląd Socjologii Jakościowej 12(2):114-144. Retrieved August 31, 2017 http://www.qualitativesociologyreview.org/PL/Volume34/PSJ_12_2_Waniek.pdf.
Google Scholar
Wnuk-Lipiński, Edumund and Marek Ziółkowski, (eds.). 2001. Pierwsza dekada niepodległości: próba socjologicznej syntezy. Warszawa: Instytut Studiów Politycznych PAN.
Google Scholar
Zalewski, Dariusz. 2012. “Stabilization of ‘Instability’: Consequences of fixed-term employment for collective labour relations.” Polityka Społeczna 1:8-15.,
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
