Interkomprehensja w nauczaniu języka polskiego jako obcego (jpjo) Słowian wschodnich

Jacopo Saturno; Przemysław E. Gębal

doi:10.18778/0860-6587.29.14

Autor

Jacopo Saturno Università degli Studi di Bergamo, Dipartimento di Lingue, Letterature e Culture Straniere, Via Donizetti 3, 24129 Bergamo https://orcid.org/0000-0001-6932-6832
Przemysław E. Gębal Uniwersytet Gdański, Instytut Lingwistyki Stosowanej, ul. Wita Stwosza 51, 80-308 Gdańsk; Uniwersytet Warszawski, Wydział Polonistyki Stosowanej, Krakowskie Przedmieście 26/28, 00-927 Warszawa https://orcid.org/0000-0002-4335-5886

DOI:

https://doi.org/10.18778/0860-6587.29.14

Słowa kluczowe:

język polski jako obcy, interkomprehensja, języki wschodniosłowiańskie, interferencja językowa

Abstrakt

Tematem artykułu jest nauczanie JPJO w oparciu o podobieństwa leksykalne i gramatyczne pomiędzy językiem polskim i językami wschodniosłowiańskimi w celu ułatwienia i przyspieszenia procesu akwizycji. Po wprowadzeniu do teoretycznego zakresu badań przedstawiają się autorską koncepcję psycholingwistycznych badań empirycznych oraz wyniki projektu badawczego, prezentującego opis sekwencji akwizycji wybranych elementów polskiej morfoskładni. Szczególną uwagę poświęcono implikacjom glottodydaktycznym przedstawionych wyników badań. Szczegółowo omawiana jest koncepcja programów nauczania i materiałów do szybkiego nauczania JPJO dla Słowian wschodnich by ułatwić integrację językową we społeczeństwie polskim w kontekście obecnego kryzysu humanitarnego w Ukrainie.

Bibliografia

Bednarska K., 2014, Rola transferu jezykowego w nauczaniu jezyka polskiego Slowenców, Łódź.
Google Scholar

Berthele R., 2011, On Abduction in Receptive Multilingualism. Evidence from Cognate Guessing Tasks. „Applied Linguistics Review” 2, s. 191–220.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1515/9783110239331.191

Berthele R. & Lambelet A. & Schedel L., 2017, Effets souhaités et effets pervers d’une didactique du plurilinguisme: l’exemple des inférences inter-langues. „Le Français Dans Le Monde” 61, s. 146–155.
Google Scholar

Bonvino E., 2014, Intercomprehension Studies in Europe: History, Current Methodology and Future Developments. w: D. Roberto, A. Tamburri (red.), Intercomprehension and Plurilingualism: Assets for Italian Language in the USA, New York, s. 29–59.
Google Scholar

Bonvino E., Caddéo S., Serra E. & Pippa S. (red.), 2011, EuRom5: leggere e capire 5 lingue romanze.
Google Scholar

Candelier M. i in., 2017, FREPA. System opisu pluralistycznych podejść do języków i kultur. Kompetencje i zasoby, Warszawa.
Google Scholar

Danylenko A., 2016, Iazychie and Surzhyk: Mixing Languages and Identities in the Ukrainian Borderlands, w: Kamusella T., Nomachi M., Gibson C. (red.), The Palgrave Handbook of Slavic Languages, Identities and Borders, London, s. 81–100.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1007/978-1-137-34839-5_5

Doyé P., 2005, Intercomprehension. Council of Europe.
Google Scholar

Dulay H. C., Burt M. K., Krashen S., 1982, Language Two, New York.
Google Scholar

Fiorentini I., Gianollo C., Grandi N., 2020, La classe plurilingue, Bologna.
Google Scholar

Gębal P., 2016, Interkomprehensja, strategie mediacyjne i nauczanie języków obcych, w: E. Lipińska, A. Seretny (red.), Tłumaczenie dydaktyczne w nowoczesnym kształceniu językowym: monografia zbiorowa, Kraków, s. 77–94.
Google Scholar

Giacobbe J., Cammarota M., 1986, Un modello del rapporto L1/L2 nella costruzione del lessico, w: A. Giacalone Ramat (red.), L’apprendimento spontaneo di una seconda lingua, Bologna, s. 245–264.
Google Scholar

Główny Urząd Statystyczny, 2020a, Populacja cudzoziemców w Polsce w czasie COVID-19, https://stat.gov.pl/statystyki-eksperymentalne/kapital-ludzki/populacja-cudzoziemcow-w-polsce-wczasie-covid-19,12,1.html [11.12.2022].
Google Scholar

Główny Urząd Statystyczny, 2020b, Sytuacja demograficzna Polski do roku 2019. Migracje zagraniczne ludności, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/migracje-zagraniczne-ludnosci/sytuacjademograficzna-polski-do-roku-2019-migracje-zagraniczne-ludnosci,16,1.html [11.12.2022].
Google Scholar

Golubovic J., Gooskens C., 2015, Mutual Intelligibility between West and South Slavic Languages. „Russian Linguistics” 39, s. 351–373. doi:https://doi.org/10.1007/s11185-015-9150-9
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1007/s11185-015-9150-9

Gribble C., 2013, Reading Bulgarian through Russian, Bloomington.
Google Scholar

Heinz C., 2009, Understanding What you’ve never Learned?” – Chances and Limitations of Spontaneous Auditive Transfer between Slavic Languages, „WU Online Papers in International Business Communication” 5. doi:https://epub.wu.ac.at/id/eprint/696
Google Scholar

Heinz C., Kuße H. (red.), 2015, Slawischer Sprachvergleich für die Praxis: Lern- und Erschließungsstrategien, Floskeln für den Alltag, Grammatik, Wörterverzeichnis, Hörmaterialien (Specimina philologiae Slavicae Band 179). München Berlin Leipzig Washington.
Google Scholar

Hentschel G., 2017, Eleven Questions and Answers about Belarusian-Russian Mixed Speech (‘Trasjanka’), „Russian Linguistics” 41(1), s. 17–42.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1007/s11185-016-9175-8

Hufeisen B., Marx N., 2007a, How Can DaFnE and EuroComGerm Contribute to the Concept of Receptive Multilingualism?, w: J. D. ten Thije, L. Zeevaert (red.), Receptive Multilingualism: Linguistic Analyses, Language Policies, and Didactic Concepts, s. 307–322.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1075/hsm.6.20huf

Hufeisen B., Marx N. (red.), 2007b, EuroComGerm – die sieben Siebe: germanische Sprachen lessen lernen (Reihe EuroComGerm), Aachen.
Google Scholar

Izdebska-Długosz D., 2017, Po polsku bez błędu: zbiór ćwiczeń z gramatyki języka polskiego dla studentów ukraińskojęzycznych, Rzeszów.
Google Scholar

Izdebska-Długosz D., 2021, Polski dla nas: deklinacja i skladnia kontrastywne dla Slowian wschodnich (A2–B2), Kraków.
Google Scholar

Jágrová K., Avgustinova T., Stenger I., Fischer A., 2019, Language Models, Surprisal and Fantasy in Slavic Intercomprehension, „Computer Speech & Language” 53, s. 242–275. doi:10.1016/j.csl.2018.04.005
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/j.csl.2018.04.005

Jasińska A., 2013, O interkomprehensji w nauczaniu języka polskiego jako obcego, „Polski w Niemczech / Polnisch in Deutschland” 1, s. 68–75.
Google Scholar

Kellerman E., 1983, Now You See It, Now You Don’t, w: S. Gass, L. Selinker (red.), Language Transfer in Language Learning, Massachussets, s. 112–134.
Google Scholar

Klein H. G., Stegmann T. D., 2000, EuroComRom – die sieben Siebe: romanische Sprachen sofort lesen können ; [français, català, español, italiano, português, română], Aachen.
Google Scholar

Klyšinskij E. S., Logačeva V. K., Belobokova Y. A., 2017, Ponimaemost’ teksta na inostrannom jazyke: slučaj slavjanskich jazykov, „Keldysh Institute Preprints” (13), s. 1–23.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.20948/prepr-2017-13

Kravčuk A., Kowalewski J., 2019, Jestem stąd. Pidručnik z pol’skoji movy, wydanie drugie, Lviv.
Google Scholar

Krifka M., Błaszczak J., Leßmöllmann A., Meinunger A., Stiebels B., Tracy R., Truckenbrodt H., 2014, Das mehrsprachige Klassenzimmer: Über die Muttersprachen unserer Schüler (Mehrsprachige Klassenzimmer), Berlin, Heidelberg.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-642-34315-5

Levchuk P., 2020, Trójjęzyczność ukraińsko-rosyjsko-polska Ukraińców niepolskiego pochodzenia, Kraków.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.12797/9788381382854

Maliszewski B., 2020a, Gramatyka z kulturą: poradnik metodyczny, Lublin.
Google Scholar

Maliszewski B., 2020b, Gramatyka z kulturą: przez przypadki, Lublin.
Google Scholar

Magnani M., Artoni D., 2021, L’interferenza della prima lingua nell’apprendimento del caso in russo, „Linguistica e Filologia” 41. doi:DOI: 10.6092/LeF_41_p51
Google Scholar

Marx N., Mehlhorn G., 2010, Pushing the positive: encouraging phonological transfer from L2 to L3, „International Journal of Multilingualism” 7(1), s. 4–18. doi:https://doi.org/10.1080/14790710902972271
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1080/14790710902972271

Mehlhorn G., 2007, Individual pronunciation coaching and prosody, w: J. Trouvain, U. Gut (red.), Non-native prosody. Phonetic description and teaching practice, Berlin, s. 211–236.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1515/9783110198751.2.211

Perdue C. (ed.), 1993, Adult Language Acquisition, Cambridge.
Google Scholar

Pienemann M., Keßler J., Lenzing A., 2013, Developmentally Moderated Transfer and the Role of the L2 in L3 Acquisition, w: M. A. Mattsson, C. Norrby (red.), Language Acquisition and Use in Multilingual Contexts: Theory and Practice, Lund, s. 142–159.
Google Scholar

Rehbein J., ten Thije J., Verschik A., 2012, Lingua Receptiva (LaRa) – Remarks on the Quintessence of Receptive Multilingualism. „International Journal of Bilingualism” 16(3), s. 248–264.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1177/1367006911426466

Saturno J., 2020, Utterance Structure in the Initial Stages of Polish L2 Acquisition: from Semantics to Case Morphology, Berlin, https://langsci-press.org/catalog/book/265
Google Scholar

Saturno J., w druku, East Slavic Interference in L2 Polish, „Applied Linguistics Papers”.
Google Scholar

Saturno J., Gębal P., w druku, The Acquisition of L2 Polish by Speakers of East Slavic.
Google Scholar

Tafel K. (ed.), 2009, Slavische Interkomprehension: eine Einführung, Tübingen.
Google Scholar

Townsend Ch. E., Komar E. S., 2000, Czech through Russian, Bloomington.
Google Scholar

Vanhove J., Berthele R., 2015a, Item-related Determinants of Cognate Guessing in Multilinguals, w: G. de Angelis, U. Jessner, M. Kresić (red.), Crosslinguistic Influence and Crosslinguistic Interaction in Multilingual Language Learning, London, s. 95–118.
Google Scholar

Vanhove J., Berthele R., 2015b, The Lifespan Development of Cognate Guessing Skills in an Unknown Related Language. „International Review of Applied Linguistics in Language Teaching” 53(1), s. 1–38, doi:10.1515/iral-2015-0001
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1515/iral-2015-0001

Vanhove J., Berthele R., 2017, Interactions between Formal Distance and Participant-related Variables in Receptive Multilingualism, „International Review of Applied Linguistics in Language Teaching” 55(1), s. 23–40.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1515/iral-2017-0007

Zawadzka A., 2013, Interkomprehensja jako możliwość wzbogacania tradycyjnej metodyki nauczania języka polskiego jako obcego, w: J. Mazur, A. Małyska, K. Sobstyl (red.), Glottodydaktyka polonistyczna w obliczu dynamiki zmian językowo-kulturowych i potrzeb społecznych, vol. II, Lublin, s. 123–133.
Google Scholar