Rozwijanie kompetencji kulturalnych dorosłych osób z niepełnosprawnością intelektualną – projekt naukowy „Kulturalni w Toruniu”
DOI:
https://doi.org/10.18778/2450-4491.09.13Słowa kluczowe:
niepełnosprawność intelektualna, kompetencje kulturalne, kompetencje społeczne, wydarzenia kulturalne, dorosłośćAbstrakt
Kompetencje kulturalne są składową kompetencji społecznych, których rozwijanie jest istotnym zadaniem w życiu człowieka. Celem badania było ukazanie rozwoju kompetencji kulturalnych dorosłych osób z umiarkowaną oraz znaczną niepełnosprawnością intelektualną dzięki ich uczestnictwu w wydarzeniach kulturalnych. Badanie zostało przeprowadzone w ramach naukowego projektu grantowego „Kulturalni w Toruniu”. Celem praktycznym projektu było zdobycie nowych kompetencji społecznych, w tym kulturalnych, przez dorosłe osoby z umiarkowaną oraz znaczną niepełnosprawnością intelektualną poprzez ich czynny udział w wydarzeniach kulturalnych. Podczas trwania projektu zrealizowano badania wstępne oraz badania końcowe dotyczące kompetencji kulturalnych uczestników projektu z wykorzystaniem wywiadu częściowo ustrukturyzowanego, obserwacji uczestniczącej oraz Kwestionariusza Kompetencji Społeczno-Zawodowych (KKSZ) dla ONU i ich opiekunów. W projekcie uczestniczyło pięć dorosłych osób z niepełnosprawnością intelektualną, którzy wzięli udział w – samodzielnie wybranych – jedenastu wydarzeniach kulturalnych. Wyniki badań wykazały zmiany w definiowaniu pojęcia kultura przez uczestników badań, poszerzenie ich wiedzy dotyczącej miejsc związanych z kulturą, zdobycie nowych umiejętności praktycznych podczas uczestnictwa w wydarzeniach kulturalnych, a także rozwój umiejętności decyzyjnych. Rezultaty potwierdzają, iż uczestnictwo w kulturze oddziałuje na kompetencje społeczne.
Bibliografia
Baczała D. (2012) Niepełnosprawność intelektualna a kompetencje społeczne, Toruń, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.
Google Scholar
Baczała D., Dąbrowska K. (2013) Kompetencje społeczne osób dorosłych z niepełnosprawnością intelektualną w: Rozwój społeczny osób z niepełnosprawnością intelektualną. Ograniczenia i możliwości w zakresie kompetencji społecznych, D. Baczała, J. Błeszyński (red.), Toruń, Wydawnictwo Adam Marszałek, s. 15–61.
Google Scholar
Baranowski J. (2006) Aktywność fizyczna niepełnosprawnych intelektualnie stopnia lekkiego, „Zeszyty Metodyczno-Naukowe”, nr 21, s. 7–16.
Google Scholar
Blinde E. M., Taub D. E. (1999) Personal empowerment through sport and physical fitness activity: Perspectives from male college students with physical and sensory disabilities, „Journal of Sport Behavior”, 22 (2), s. 181–202.
Google Scholar
Brittain I. (2004) Perceptions of disability and their impact upon involvement in sport for people with disabilities at all levels, „Journal of Sport and Social Issues”, 28 (4), s. 429–452.
Google Scholar
Brodowska M., Kostecka-Rogowska M., Kozak B. (2013) Kwestionariusz Kompetencji Społeczno-Zawodowych KKSZ dla ONU i ich opiekunów, Poznań, Kapitał Ludzki.
Google Scholar
Candlin F. (2003) Blindness, art and exclusion in museums and galleries, „International Journal of Art & Design Education”, 22 (1), s. 100–110.
Google Scholar
Chojnacki K. (2007) Turystyka osób niepełnosprawnych intelektualnie jako forma rehabilitacji fizycznej, psychicznej i społecznej, Kraków, Akademia Wychowania Fizycznego im. Bronisława Czecha.
Google Scholar
Dubisz S. (2006) Uniwersalny słownik języka polskiego, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar
Dykcik W. (2003) Aktywność w kulturze i sztuce podstawą edukacji i twórczego życia osób niepełnosprawnych w: Sztuka w życiu i edukacji niepełnosprawnych, E. Jutrzyna (red.), Warszawa, Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, s. 9–18.
Google Scholar
Flick U. (2010) Projektowanie badania jakościowego, tłum. P. Tomanek, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar
Furmanek M. (2011) Czy człowiek niepełnosprawny ma szansę być pełnosprawnym turystą?, „Państwo i Społeczeństwo”, nr 1, s. 93–102.
Google Scholar
Furmanek M. (2014) Turystyka wyjazdowa niepełnosprawnych ruchowo mieszkańców Krakowa – stan i potrzeby, „Turyzm”, nr 24 (2), s. 7–15.
Google Scholar
Gałecki P., Święcicki Ł. (2015) Kryteria diagnostyczne z DSM-5, Wrocław, Desk reference, Edra Urban & Partner.
Google Scholar
Gumienny B. (2010) Kompetencje społeczne niepełnosprawnych intelektualnie wychowanków domów dziecka, Rzeszów, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
Google Scholar
Juszczyk S. (2013) Badania jakościowe w naukach społecznych. Szkice metodologiczne, Katowice, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Google Scholar
Kaganek K., Stanuch H. (2005) Modele regresyjne uprawiania turystyki aktywnej przez osoby niepełnosprawne wzrokowo i ruchowo, „Bio-algorithms and Med-systems”, nr 1 (1/2), s. 221–226.
Google Scholar
Kłoskowska A. (1972) Społeczne ramy kultury. Monografia socjologiczna, Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar
Konarski S. (2006) Kluczowe znaczenie kompetencji społeczno-psychologicznych we współczesnych koncepcjach i praktyce systemów edukacji ekonomistów i menedżerów w: Kompetencje społeczno-psychologiczne ekonomistów i menedżerów. Teoria. Badania. Edukacja, S. Konarski (red.), Warszawa, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, s. 7–21.
Google Scholar
Lister S., Tanguay D., Snow S., D’Amico M. (2009) Development of a creative arts therapies center for people with developmental disabilities, „Art Therapy”, 26 (1), s. 34–37.
Google Scholar
Magnuszewska-Otulak G. (2009) Uczestnictwo osób niepełnosprawnych w życiu społecznym, Warszawa, Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR.
Google Scholar
Matczak A. (2007) Kwestionariusz Kompetencji Społecznych KKS: podręcznik, wyd. II poprawione, Warszawa, Pracownia Testów Psychologicznych.
Google Scholar
Michaluk T. (2011) Sport osób niepełnosprawnych w semiotyczno-filozoficznej perspektywie badawczej, „Fizjoterapia”, nr 19 (1), s. 41 48.
Google Scholar
Molik B., Zubala T., Słyk K., Kucharczyk B., Gryglewicz A. (2010) Motywacja osób niepełnosprawnych do uprawiania koszykówki na wózkach, „Postępy Rehabilitacji”, nr 2, s. 53–61.
Google Scholar
Nowak A. (2015) Uczestnictwo osób niepełnosprawnych w kulturze, „Chowanna”, nr 1, s. 91–102.
Google Scholar
Okoń W. (2001) Nowy słownik pedagogiczny, Warszawa, Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
Google Scholar
Olbrycht K. (2014) Edukacja kulturalna wobec różnych obliczy współczesnego wykluczenia w: Edukacja kulturalna przeciw wykluczeniom, K. Augustyniak, M. Strońska-Zaremba (red.), Wrocław, Wrocławskie Centrum Twórczości Dziecka, s. 9–19.
Google Scholar
Pawlik S. (2015) Sztuka jako sposób włączania osób z niepełnosprawnością intelektualną do społeczeństwa, „Interdyscyplinarne Konteksty Pedagogiki Specjalnej”, nr 5, s. 59–74.
Google Scholar
Pieszak E. (2012) Aktywność fizyczna a jakość życia osób z ograniczoną sprawnością, „Ecologia Humana”, nr 2 (10), s. 135–147.
Google Scholar
Poria Y., Reichel A., Brandt Y. (2009) People with disabilities visit art museums: an exploratory study of obstacles and difficulties, „Journal of Heritage Tourism”, 4 (2), s. 117–129.
Google Scholar
Preisler M. (2011) Turystyka osób niepełnosprawnych, „Studia Periegetica”, nr 6, s. 27–36.
Google Scholar
Rhoads L. (2009) Museums, meaning making, and memories: The need for museum programs for people with dementia and their caregivers, „Curator: The Museum Journal”, 52 (3), s. 229–240.
Google Scholar
Rubacha K. (2008) Metodologia badań nad edukacją, Warszawa, Wydawnictwo Akademickie i Profesjonalne.
Google Scholar
Thomas N., Smith A. (2008) Disability, sport and society: An introduction, London, Routledge.
Google Scholar
Urbański-Korż R. (2000) Kompetencje społeczne dorosłych. Język – dobro – piękno – śmierć, Toruń–Poznań, Wydawnictwo Edytor.
Google Scholar
Vila T. D., Darcy S., González E. A. (2015) Competing for the disability tourism market – a comparative exploration of the factors of accessible tourism competitiveness in Spain and Australia, „Tourism Management”, 47, s. 261–272.
Google Scholar
Zajadacz A. (2012) Turystyka osób niesłyszących – ujęcie geograficzne, Poznań, Bogucki Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar
Żuraw H. (1996) Uczestnictwo kulturalne młodzieży niepełnosprawnej, Warszawa, Wydawnictwo „Żak”.
Google Scholar
Żyta A. (2014) Niepełnosprawność intelektualna – najnowsze zmiany terminologiczne i diagnostyczne w świetle DSM-5, ICD-11 oraz AAIDD, „Niepełnosprawność i Rehabilitacja”, nr 1, s. 17–26.
Google Scholar
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej, Dz.U. z 2017 r., poz. 356.
Google Scholar
Olbrycht K., Edukacja kulturalna – potrzeby, uwarunkowania, perspektywy, 2014, https://www.scribd.com/document/339321351/Edukacja-Kulturalna-Katarzyna-Olbrycht dostęp: 5.11.2019
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
