Critically about creativity and creatively about criticism – conditions and applications of the fair-minded critical orientation
DOI:
https://doi.org/10.18778/2450-4491.07.05Keywords:
critical thinking, creativity, teachers of pre-school and early-school educationAbstract
The aim of the paper is to present certain selected questions and comments concerning the problem of creativity development as well as to discuss a slightly different than stereotypical understanding of the issue of criticism, related to the analysis of conditions and needs for the application of fair-minded critical orientation. The formulated reflections are the results of long-term surveys and observations of preschool and early-school education teachers. Approximation of approaches related to creativity and criticism should result in the creation of research and projects regarding the possibility of developing constructive criticism and become an important area for the development of creatology.
References
Arlin P. K. (1990) Wisdom: the art of problem finding w: Wisdom. Its nature, origins, and development, R. Sternberg (ed.), New York, Cambridge University Press, s. 230 –243.
Google Scholar
Bodnar J., Buła A. (2013) Miejsce oraz rola pytań uczniów i nauczycieli w wybranych dyskursach pedagogiki wczesnoszkolnej w: Poznać – zrozumieć – doświadczyć. Konstruowanie wiedzy nauczyciela wczesnej edukacji, J. Bodnar, A. Buła (red.), Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, s. 93–105.
Google Scholar
Buła A., Bodnar J. (2013) Dziecięce pytania w przedszkolnej i szkolnej przestrzeni edukacyjnej. Obecne i nieobecne potencjały w: Poznać – zrozumieć – doświadczyć. Konstruowanie wiedzy nauczyciela wczesnej edukacji, J. Bodnar, A. Buła (red.), Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, s. 107–127.
Google Scholar
Cotrell S. (2005) Critical Thinking Skills. Developing Effective Analysis and Argument, New York, Palgrave Macmillan.
Google Scholar
Czaja-Chudyba I. (2009) Jak i o co pyta nauczyciel? – determinanty ciekawości poznawczej i postawy badawczej w edukacji w: Edukacyjne zagrożenia i wyzwania młodego pokolenia. Edukacja XXI wieku, t. 18, A. Czajkowska, W. Otwinowski (red.), Poznań, Wydawnictwo WSB, s. 187–196.
Google Scholar
Czaja-Chudyba I. (2010) Nauczyciel w sytuacji krytyki w: Jakość wobec wyzwań i zagrożeń XXI wieku. Edukacja XXI wieku, N. Majchrzak, A. Zduniak (red.), Poznań, Wydawnictwo WSB, s. 39–54.
Google Scholar
Czaja-Chudyba I. (2013a) Krytycyzm – wartością czy antywartością edukacji? w: Wartości w teorii i praktyce edukacyjnej, I. Adamek, Z. Szarota, E. Żmijewska (red.), Kraków, Wydawnictwo Naukowe UP, s. 121–129.
Google Scholar
Czaja-Chudyba I. (2013b) Myślenie krytyczne w kontekstach edukacji wczesnoszkolnej – uwarunkowania nieobecności, Kraków, Wydawnictwo Naukowe UP.
Google Scholar
Czaja-Chudyba I. (2015) Odkrywanie i wspieranie wartości w procesie dziecięcej twórczości, „Pedagogika Przedszkolna i Wczesnoszkolna”, nr 2 (6), s. 61–71.
Google Scholar
Czaja-Chudyba I. (2017) „Dobry” i „zły” uczeń w przedzałożeniach przyszłych nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej w: Dobro i zło w wychowaniu dziecka, t. 2, Przeciw złu, M. Głażewski i B. Muchacka (red.), Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, s. 115–130.
Google Scholar
Czaja-Chudyba I., Muchacka B. (2016) Nauczyciele wczesnej edukacji, Kraków, Wydawnictwo Petrus.
Google Scholar
Czakon D. (2001) Wzajemne oczekiwania nauczycieli i uczniów, „Edukacja i Dialog”, nr 2 (125).
Google Scholar
Dennet D. C. (2017) Od bakterii do Bacha. O ewolucji umysłów, tłum. K. Bielecka i M. Miłkowski, Kraków, Copernicus Center.
Google Scholar
Friedrich W., Sikora J. (2016) Wspieranie krytycznego myślenia jako cel w edukacji specjalistycznej z zakresu psychologii, „Prace naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie Pedagogika”, nr XXV, s. 175–185.
Google Scholar
Kwiatkowska H. (2005) Tożsamość nauczycieli, Gdańsk, GWP.
Google Scholar
Nęcka E. (1994) TRoP. Twórcze rozwiązywanie problemów, Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Google Scholar
Nęcka E. (1998) Trening twórczości, Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Google Scholar
Nęcka E. (1999) Proces twórczy i jego ograniczenia, Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Google Scholar
Nęcka E. (2001) Psychologia twórczości, Gdańsk, GWP.
Google Scholar
Nussbaum M. (2008) Kształcenie dla zysku, kształcenie dla wolności w: Pytanie o szkołę wyższą. W trosce o człowieczeństwo, B. D. Gołębniak (red.), Wrocław, Wydawnictwo Naukowe DSW.
Google Scholar
Paul R. (1996) Dwie przeciwstawne teorie wiedzy, uczenia się i wykształcenia: dydaktyczna i krytyczna w: Filozofia dla dzieci. Wybór artykułów, B. Elwich, A. Łagodzka (red.), Warszawa, Fundacja Edukacja dla Demokracji.
Google Scholar
Paul R., Elder L. (2005) The Nature and Functions of Critical & Creative Thinking, Dillon Beach, CA, The Foundation for Critical Thinking.
Google Scholar
Paul R., Binker A. J. A., Weil D. (1995) Critical Thinking Handbook: K-3rd Grades, Santa Rosa, Foundation for Critical Thinking.
Google Scholar
Ruggiero V. R. (2003) Neglected Issues in the Field of Critical Thinking w: Critical Thinking and Reasoning. Current Research, Theory, and Practice, D. Fasco (ed.), Cresskill, New Jersey, Hampton Press, Inc.
Google Scholar
Starko A. J. (2005) Creativity in the classroom. Schools of Curious Delight, Mahwah, New Jersey, Lawrence Erlbaum Associates Publishers.
Google Scholar
Stasińska M. (1990) Funkcjonowanie szkolne nauczycieli w: Systemowe uwarunkowania funkcjonowania zawodowego nauczycieli w Polsce, E. Nasalska, M. Stasińska (red.), Warszawa, Instytut Socjologii UW.
Google Scholar
Szmidt K. J. (2006) Teoretyczne i metodyczne podstawy procesu rozwijania zdolności „myślenia pytajnego” w: Edukacja artystyczna a potencjał twórczy człowieka, W. Limont, K. Nielek-Zawadzka (red.), Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Google Scholar
Szmidt K. J. (2007) Pedagogika twórczości, Gdańsk, GWP.
Google Scholar
Szmidt K. J. (2009) Trening kreatywności, Gliwice, Wydawnictwo Helion.
Google Scholar
Szmidt K. J. (2017) Edukacyjne uwarunkowania rozwoju kreatywności, Łódź, Wydawnictwo UŁ.
Google Scholar
Środa M. (2012) Rzecz o myśleniu (polemika z prezesem PZU Andrzejem Klesykiem), „Wprost”, nr 19/2012 (1525).
Google Scholar
Tyszka T. (1999) Psychologiczne pułapki oceniania i podejmowania decyzji, Gdańsk, GWP.
Google Scholar
Wasilewska-Kamińska E. (2016) Myślenie krytyczne jako cel kształcenia, Warszawa, Uniwersytet Warszawski.
Google Scholar
Wiechnik R. (2000) Obraz ucznia idealnego w percepcji nauczycieli szkół podstawowych, „Psychologia Rozwojowa. Edukacja dla rozwoju twórczości”, t. 5, nr 3–4, s. 255–266.
Google Scholar
Wiechnik R. (2002) Obraz ucznia idealnego w relacji do obrazu ucznia twórczego w percepcji nauczycieli szkół podstawowych w: Nowe teorie twórczości. Nowe metody pomocy w tworzeniu, K. J. Szmidt, K. T. Piotrowski (red.), Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, s. 111–122.
Google Scholar
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.