Działalność oświatowa Heleny Radlińskiej w świetle „Ruchu Pedagogicznego” (1912–1933)

Autor

DOI:

https://doi.org/10.18778/2450-4491.15.08

Słowa kluczowe:

Helena Radlińska, działalność oświatowa, nauczyciel, „Ruch Pedagogiczny”, Henryk Rowid

Abstrakt

Celem prowadzonych badań historyczno-pedagogicznych było ustalenie wspólnej przestrzeni działania Heleny Radlińskiej i jej pokolenia historycznego na początku XX wieku w Krakowie. Pracę oświatową Radlińskiej analizowano w świetle treści zamieszczanych przez nią na łamach „Ruchu Pedagogicznego”, a także informacji o jej działalności publikowanych w tym czasopiśmie. Stwierdzono, że relacje Radlińskiej z osobami z Królestwa Polskiego i Galicji zajmującymi się pedagogiką, psychologią mogły pobudzać nauczycieli w Galicji do podejmowania prób zmiany ich pracy pedagogicznej. Pokolenie Radlińskiej przenosiło na grunt galicyjskiego szkolnictwa posiadaną wiedzę, doświadczenie, umiejętności. Uczestniczyło w procesie tworzenia szkoły na podwalinach nowoczesnej pedagogiki, tworzyło warsztat pracy nauczycielom dostrzegającym potrzebę wprowadzenia zmian.

Biogram autora

Ewa Barnaś-Baran - Uniwersytet Rzeszowski

Ewa Barnaś-Baran – historyk wychowania, adiunkt w Katedrze Historii i Teorii Wychowania Uniwersytetu Rzeszowskiego. Jej zainteresowania badawcze dotyczą: kształtowania się i rozwoju opieki dobroczynnej, zmiany w funkcjonowaniu szkoły i placówek opiekuńczych pod wpływem idei nowego wychowania, rozpoznawania wyzwań edukacyjno-opiekuńczych stojących przed społeczeństwem XIX, XX, XXI wieku związanych z przeobrażeniami społecznymi, cywilizacyjnymi i kulturowymi.

Bibliografia

Barnaś-Baran E. (2018) Zaangażowanie „Ruchu Pedagogicznego” w popularyzację czytelnictwa książek dla dzieci wśród nauczycieli i rodziców w latach 1912–1939, „Wychowanie w Rodzinie”, t. 19, s. 47–71.
Google Scholar

Głos w sprawie kursów Baranieckiego (1892), Kraków, W drukarni „Czasu” Franciszka Kluczyckiego i Spółki.
Google Scholar

Sprawozdanie dyrekcyi kursów wyższych dla kobiet im. A. Baranieckiego za rok szkolny 1899/1900, istnienia kursów XXXII, poprzedzone historyą zakładu od r. 1868 (1900), Drukarnia Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar

Wyższe kursa dla kobiet przy muzeum techniczno-przemysłowym w Krakowie (1892), Kraków, Czcionkami drukarni związkowej.
Google Scholar

Grabowska-Pieńkosz D. (2016) Zapisani w pamięci. Nauczyciele zaboru austriackiego w literaturze pamiętnikarskiej, Toruń, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/7969-914-8.20

Gumuła T. (2008) Radlińska Helena (1879–1954) pseud. H. Orsza, J. Strumiński w: Słownik biograficzny polskiej historii wychowania, A. Meissner i W. Szulakiewicz (red.), Toruń, Wydawnictwo Adam Marszałek, s. 689–695.
Google Scholar

H. R. [Rowid] (1912) W sprawie zakładania „kółek pedagogicznych” w Ogniskach nauczycielskich, „Ruch Pedagogiczny”, nr 1, s. 18–19.
Google Scholar

H. R. [Rowid] (1912) Zapowiedziana reforma szkół wydziałowych w Galicyi, „Ruch Pedagogiczny”, nr 5, s. 102–103.
Google Scholar

H. R. [Rowid] (1914) Nauka Rzeczy Ojczystych, „Ruch Pedagogiczny”, nr 3, s. 59.
Google Scholar

h. r. [Rowid] (1914) Zależność stopnia inteligencyi dzieci od stanowiska społecznego rodziców, „Ruch Pedagogiczny”, nr 5, s. 101–104.
Google Scholar

H. W. [Witkowska] (1922), Międzynarodowy Kongres Wychowania Moralnego, „Ruch Pedagogiczny”, nr 5–6, s. 122–126.
Google Scholar

Hempel J. (1914) Praca oświatowa, „Codzienny Kurier Lubelski”, nr 52(157), s. 1.
Google Scholar

Jamrożek W. (2003) Kobiety polskie w ruchu oświatowym Galicji na przełomie XIX i XX wieku w: Działalność kobiet polskich na polu oświaty i nauki, W. Jamrożek, D. Żołądź-Strzelczyk (red.), Poznań, Wydawnictwo Eruditus, s. 27–39.
Google Scholar

Kronika pedagogiczna (1914 a), „Ruch Pedagogiczny”, nr 5, s. 111–112.
Google Scholar

Kronika pedagogiczna (1914 b), „Ruch Pedagogiczny”, nr 5, s. 106–108.
Google Scholar

Kronika pedagogiczna (1918), „Ruch Pedagogiczny”, nr 1, s. 23-24.
Google Scholar

Lepalczyk I. (2001) Helena Radlińska. Życie i twórczość, Toruń, Wydawnictwo Adam Marszałek.
Google Scholar

Łuczyńska B. (1991) Koło krakowskie TNSW na tle prac Towarzystwa Nauczycieli Szkół Średnich i Wyższych 1884–1939, Kraków, Nakładem Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar

Marynowicz-Hetka E., Granosik M., Wolska-Prylińska D. (2007) Przedmowa. Co przedstawia książka, czyli o społecznej funkcji stowarzyszania się w: Badania w pracy socjalnej/społecznej – Przegląd dokonań i perspektywy, E. Marynowicz-Hetka, M. Granosik, D. Wolska-Prylińska (red.), Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 5–17.
Google Scholar

Meissner A. (2000) Droga Henryka Rowida do „szkoły twórczej” w: Pedagogika Nowego Wychowania w Polsce u schyłku XIX i w pierwszej połowie XX wieku. Podstawowe przejawy i współczesne odniesienia, t. 14, A. Meissner, Cz. Majorek (red.), Rzeszów, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Rzeszowie, s. 91–103.
Google Scholar

Myśli Hugona Kołłątaja o podstawach i zadaniach wychowania (1912), „Ruch Pedagogiczny”, nr 2, s. 25–28.
Google Scholar

Myśli pedagogiczne wielkiego pedagoga i myśliciela z powodu 200 letniej rocznicy (1912), „Ruch Pedagogiczny”, nr 7, s. 129–131.
Google Scholar

Od redakcji (1912), „Ruch Pedagogiczny”, nr 1, s. 1–2.
Google Scholar

Od Redakcji (1933), „Ruch Pedagogiczny”, nr 1, s. 36.
Google Scholar

Od Redakcji (1933/34), „Ruch Pedagogiczny”, nr 5, s. 188.
Google Scholar

Orsza H. (1912a) Tradycje polskiego szkolnictwa elementarnego, „Ruch Pedagogiczny”, nr 1, s. 5–9.
Google Scholar

Orsza H. (1912b) Tradycje polskiego szkolnictwa elementarnego, „Ruch Pedagogiczny”, nr 4, s. 71–75.
Google Scholar

Orsza H. (1912c) Tradycje polskiego szkolnictwa elementarnego, „Ruch Pedagogiczny”, nr 8, s. 145–147.
Google Scholar

Orsza H. (1912d) W sprawie książek dla dzieci i młodzieży, „Ruch Pedagogiczny”, nr 10, s. 192–193.
Google Scholar

Orsza H. (1922) Nauka o Polsce współczesnej, „Ruch Pedagogiczny”, nr 5–6, s. 105–109.
Google Scholar

O.–R. H. [Radlińska] (1924) W sprawie nauczania historii, „Ruch Pedagogiczny”, nr 3–4, s. 77–78. 78.
Google Scholar

Orsza-Radlińska H. (1925) Zagadnienie nowych szkół w Polsce, „Ruch Pedagogiczny”, nr 5–6, s. 181–186.
Google Scholar

Program wakacyjnych kursów uniwersyteckich (1924), „Ruch Pedagogiczny”, nr 5–6, s.142–144.
Google Scholar

Radlińska H. (1933/34) Planowanie pracy wychowawczej na tle środowiska, „Ruch Pedagogiczny”, nr 5, s. 157–168.
Google Scholar

Radlińska H. (1928) Potrzeba badania czytelnictwa młodzieży szkolnej, metoda i program tych badań, „Ruch Pedagogiczny”, nr 8, s. 244–246.
Google Scholar

Rowid H. (1912 a) Rzut oka na rozwój pedologii w Polsce i za granicą, „Ruch Pedagogiczny”, nr 6, s. 108–116.
Google Scholar

Rowid H. (1912b) Ideały naszych uczniów (dokończenie), „Ruch Pedagogiczny”, nr 10, s. 183–192.
Google Scholar

Rowid H. (1912c) Próby polskiej szkoły nowego typu, „Ruch Pedagogiczny”, nr 5, s. 89–96.
Google Scholar

Rowid H. (1912d) Rzut oka na rozwój pedologii w Polsce i za granicą, „Ruch Pedagogiczny”, nr 6, s. 108–116.
Google Scholar

Rowid H. (1913) Z podróży pedagogicznej. Wrażenia i refleksje, „Ruch Pedagogiczny”, nr 10, s. 199.
Google Scholar

Rowid H. (1914) Jan Władysław Dawid, „Ruch Pedagogiczny”, nr 1–2, s. 1–9.
Google Scholar

Rowid H. (1922) Dziesięciolecie „Ruchu Pedagogicznego”, „Ruch Pedagogiczny”, nr 1–2, s. 1–7.
Google Scholar

Rowid H. (1923) Dziesięciolecie Wakacyjnych Kursów Uniwersyteckich 1913–1923, „Ruch Pedagogiczny”, nr 7–8, s. 175–184.
Google Scholar

Rowid H. (1925) Ustrój szkolnictwa w Polsce, „Ruch Pedagogiczny”, nr 8, s. 251–259.
Google Scholar

Rowid H. (1932) W dwudziestolecie Ruchu Pedagogicznego, „Ruch Pedagogiczny”, nr 1, s. 1–7.
Google Scholar

Sroka Ł. T. (2015) Trzy stolice: Lwów, Poznań, Warszawa i priorytety ich władz w XIX wieku, w: Życie codzienne, gospodarka, kultura i społeczeństwo w latach 1772–1918, W. Łazuga, D. Szymczak (red.), Poznań, Wydawnictwo Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, s. 9–24.
Google Scholar

Stinia M. (2014) Uniwersytet Jagielloński w latach 1871–1914. Modernizacja procesu nauczania, Kraków, Towarzystwo Wydawnicze „Historia Iagiellonica”.
Google Scholar

Theiss W. (1984) Radlińska, Warszawa, Wydawnictwo „Wiedza Powszechna”.
Google Scholar

Uroczyste posiedzenie ku uczczeniu ś.p. J. Wł. Dawida (1914), „Ruch Pedagogiczny”, nr 3, s. 42–47.
Google Scholar

Wakacyjne Kursy Uniwersyteckie dla nauczycielstwa (1921), „Ruch Pedagogiczny”, nr 6–8, s. 65–70.
Google Scholar

Z ruchu pedagogicznego (1913), „Ruch Pedagogiczny”, nr 10, s. 211–212.
Google Scholar

Z ruchu pedagogicznego w Polsce i za granicą (1912a), „Ruch Pedagogiczny”, nr 3, s. 61–64.
Google Scholar

Z ruchu pedagogicznego w Polsce i za granicą (1912b), „Ruch Pedagogiczny”, nr 5, s. 103.
Google Scholar

Żukiewicz A. (2019) Helena Radlińska w walce o Polskę (1914–1918), Opole, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
Google Scholar

Pobrania

Opublikowane

2022-09-30

Jak cytować

Barnaś-Baran, E. (2022). Działalność oświatowa Heleny Radlińskiej w świetle „Ruchu Pedagogicznego” (1912–1933). Nauki O Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne, 15(2), 135–155. https://doi.org/10.18778/2450-4491.15.08