Organizational and National Aspects of the Union for the Liberation of Ukraine Activities in the Camps for Captured Ukrainians of the Tsarist Army in Germany between 1914 and 1918

Ihor Sribnyak; Natalia Yakovenko; Viktor Matviyenko

doi:10.18778/1644-857X.24.01.05

Autor

Ihor Sribnyak Kijowski Stołeczny Uniwersytet im. Borysa Hrinczenki https://orcid.org/0000-0001-9750-4958
Natalia Yakovenko Kijowski Uniwersytet Narodowy im. Tarasa Szewczenki https://orcid.org/0000-0002-3493-5950
Viktor Matviyenko Kijowski Uniwersytet Narodowy im. Tarasa Szewczenki https://orcid.org/0000-0002-0012-5175

DOI:

https://doi.org/10.18778/1644-857X.24.01.05

Słowa kluczowe:

jeńcy Ukraińcy, obóz, Związek Wyzwolenia Ukrainy, świadomość narodowa, społeczność ukraińska, Niemcy

Abstrakt

W artykule przeprowadzono analizę wybranych aspektów działalności organizacyjnej i narodowościowej Związku Wyzwolenia Ukrainy (ZWU) w obozach jeńców ukraińskich z armii rosyjskiej w Niemczech w latach 1915–1918. W celu jej utworzenia ZWU zaangażowało szereg galicyjskich i bukowińskich pedagogów i pisarzy, których działania początkowo polegały na selekcji jeńców ukraińskich w wielonarodowych obozach, którzy w okresie maj–listopad 1915 r. zostali przeniesieni do przyszłych obozów ukraińskich (Rastatt, Wetzlar, Salzwedel). W każdym z tych obozów utworzono wydziały edukacyjne ZWU, których członkowie oprócz prowadzenia różnorodnych kursów edukacyjnych zajmowali się także jednoczeniem jeńców ukraińskich w organizacjach narodowych oraz pełnili funkcję mediatorów pomiędzy komendantami obozu a mieszkańcami obozu. Swobodny rozwój życia ukraińskiego w obozach spowodował rozwój narodowego światopoglądu wśród zdecydowanej większości więźniów tych obozów. Niedługo potem wybierane samorządne organy jeńców ukraińskich przejęły nie tylko funkcje wydziałów oświatowych, ale także ogólne kierownictwo gmin ukraińskich. Dzięki temu wśród jeńców ukraińskich możliwe stało się wychowanie świadomych narodowo kadr przyszłego państwa ukraińskiego, gotowych wystąpić z bronią w rękach, aby bronić Ukrainy przed najazdem bolszewików.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Biogramy autorów

Ihor Sribnyak - Kijowski Stołeczny Uniwersytet im. Borysa Hrinczenki

Prof. Ihor Sribnyak – Doctor of Science (History), Head of Department of World History at the Faculty of Social Sciences and Humanities of the Borys Hrinchenko Kyiv Metropolitan University. Author of books: Обеззброєна, але нескорена: Інтернована Армія УНР у таборах Польщі й Румунії (1921–1924 рр.) (Київ– Філядельфія 1997); Encyklopedia jeniectwa: ukraiński Łańcut (Warszawa–Paryż 2018); Enzyklopädie der Kriegsgefangenschaft: Das ukrainische Rastatt. Zur Gründung und Tätigkeit der Gemeinschaft “Die Unabhängige Ukraine”, 1915–1918 (München–Paris 2020).

Research interests include history of Ukrainian political emigration of the midwar period; Ukrainian POWs’ and interned soldiers’ everyday life at camps in Central and Eastern Europe throughout the First World War and its aftermath.

Natalia Yakovenko - Kijowski Uniwersytet Narodowy im. Tarasa Szewczenki

Prof. Natalia Yakovenko – Doctor of Science (History), Professor of the Institute of International Relations, Taras Shevchenko National University of Kyiv. Author of books: A Concise British History (Kyiv 1999); Велика Британія в сучасній системі міжнародних відносин: заявка на європейське лідерство (Київ 2003); British History: Advanced Reading (Kyiv 2007); Велика Британія в міжнарод- них організаціях (Київ 2011); Європейська політика сусідства: роль та місце України (Київ 2012); Міжнародні організації в сфері безпеки НАТО ОБСЄ (Київ 2020).

Research interests concern contemporary trends of European politics of integration, in particular, UK’s special position in Europe, Brexit and its impact on European integration, Ukraine-UK bilateral relations, Ukraine’s diplomacy and participation in the activities of international organizations (NATO, the EU, CoE, OSCE etc.).

Viktor Matviyenko - Kijowski Uniwersytet Narodowy im. Tarasa Szewczenki

Prof. Viktor Matviyenko – Doctor of Science (History), Head of Department of International Organizations and Diplomatic Service, Institute of International Relations, Taras Shevchenko National University of Kyiv. Author of books: Українська дипломатія в 1917–1921 рр.: на теренах постімперської Росії (Київ 2002), and Дипломатична історія України (Київ 2018).

Research interests embrace problems of Ukraine’s history, policy and diplomacy, its activities in international organisations, the political course of Ukraine towards Euro-Atlantic integration.

Bibliografia

Centralnyy derzhavnyy arkhiv vyshchykh orhaniv vlady ta upravlinnya Ukrayiny (Central State Archive of Higher Authorities and Administration of Ukraine) [CDAVO Ukrainy], fund 1115, description 1, case 2
Google Scholar

Centralnyy derzhavnyy arkhiv vyshchykh orhaniv vlady ta upravlinnya Ukrayiny (Central State Archive of Higher Authorities and Administration of Ukraine) [CDAVO Ukrainy], fund 4405, description 1, cases 201, and 206
Google Scholar

Centralnyy derzhavnyy arkhiv vyshchykh orhaniv vlady ta upravlinnya Ukrayiny (Central State Archive of Higher Authorities and Administration of Ukraine) [CDAVO Ukrainy], fund 4406, description 1, cases 32, 34, 39, and 84
Google Scholar

Library and Archіves Canada [LAC], The Andry Zhuk Collectіon [AZC], MG 30, C 167, vol. XV, fіles 4, and 15
Google Scholar

Die Ukraine und der Krieg. Denkschrift des Bund für Befreiung der Ukraine, München 1915.
Google Scholar

Katerenuk P., Berіcht über dіe ukraіnіsche Aufklärungsarbeіt іm Lager Rastatt, Rastatt 1917.
Google Scholar

Skoropys-Yoltukhovskyy O., Moyi «zlochyny», “Khliborobska Ukrayina” [Viden] 1920–1921, book 2, chapters II–IV, рр. 205–235.
Google Scholar

Zvidomlennya z politychnoyi diyalnosty Berlinskoyi Tsentrali Soyuza Vyzvolennya Ukrayiny v taborakh ukrayintsiv polonenykh i na Ukrayinskykh zemlyakh, okupovanykh Nimechchynoyu za chas vid polovyny travnya 1915 roku do polovyny travnya 1918 roku, Viden 1918.
Google Scholar

Dubrivnyy P., Soyuz vyzvolennya Ukrayiny v 1914–1918 rr., “Naukovi zapysky Ukrayinskoho tekhnichno-hospodarskoho instytutu” [München] 1968, no. 15(18), pp. 76–87.
Google Scholar

Golczewski F., Die deutsche «Gefangenenarbeit» mit Ukrainern im Ersten Weltkrieg, [in:] Lebendige Sozialgeschichte. Gedenkschrift für Peter Borowsky, eds R. Hering, R. Nicolaysen, Wiesbaden 2003, рр. 551–572.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-322-89787-9_34

Golczewski F., Deutsche und Ukrainer 1914–1939, Paderborn 2010.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.30965/9783657763733

Korolov B. I., Mykhalskyy I. S., «Soyuz vyzvolennya Ukrayiny» (1914–1918 rr.): do istoriyi stvorennya ta diyalnosti, Luhansk 1996.
Google Scholar

Krepel V., Sarapyna A., Sribnyak I., Shatilo V., Die Besonderheiten des Einsatzes der gefangenen ukrainischen Soldaten der zaristischen Armee im Interesse des Deutschen Reichsheeres (Ende 1916 – Anfang 1918), “Echa Przeszłości” 2022, vol. ХХІІІ, no. 2, рр. 81–111. https://doi.org/10.31648/ep.8390
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.31648/ep.8390

Kuraev О., Der Verband «Freie Ukraine» im Kontext der deutschen Ukraine-Politik des Ersten Weltkriegs, München 2000.
Google Scholar

Kuraev O., Polityka Nimechchyny y Avstro-Uhorshchyny v Pershiy svitoviy viyni: ukrayinskyy napryamok, Kyiv 2009.
Google Scholar

Kuraev O. O., Ukrayinska problema u politytsi Berlina ta Vidnya u Pershiy svitoviy viyni (1914–1918), Kyiv 2006.
Google Scholar

Lavrov Yu.P., Pochatok diyalnosti Soyuzu Vyzvolennya Ukrayiny, “Ukrayinskyy istorychnyy zhurnal” [Kyiv] 1998, no. 4, pp. 17–32; no. 5, pp. 3–16.
Google Scholar

Mark R. A., Zur ukrainischen Frage im Ersten Weltkrieg. Flugschriften des «Bundes zur Befreiung der Ukraine» und ihm nahestehender Publizisten 1914–1916, “Zeitschrift für Ostforschung” 1984, vol. XXXIII, no. 2, pp. 196–226. https://doi.org/10.25627/19843324558
Google Scholar

Nazaruk Yu., Orhanizatsiyno-politychna diyalnist Oleksandra Skoropysa-Yoltukhovskoho sered polonenykh ukrayintsiv u Nimechchyni ta Avstro-Uhorshchyni (1914–1917 rr.), “Naukovi zapysky Instytutu politychnykh i etnonatsionalnykh doslidzhen” [Kyiv] 2005, no. 26, рр. 126–132. URL: http://vnv.asv.gov.ua/article/view/236847
Google Scholar

Pater I., Soyuz Vyzvolennya Ukrayiny: problemy derzhavnosti ta sobornosti, Lviv 2000.
Google Scholar

Pater I. H., Soyuz vyzvolennya Ukrainy: viyskovo-politychnyy aspekt (1914–1918 rr.), “Viyskovo-naukovyy visnyk” [Kyiv] 2021, no. 35, рр. 81–113.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.33577/2313-5603.35.2021.81-113

Rehmer C., Die Ukraine im Blickfeld deutscher Interessen. Ende des 19. Jahrhunderts bis 1917/18, Frankfurt a. M. 1997.
Google Scholar

Rehmer C., Das Ukrainerlager Wetzlar-Büblingshausen (1915–1918). Ein besonderes Lager?, “Mitteilungen des Wetzlarer Geschichtsvereins” 1994, vol. XXXVII, pp. 77–116.
Google Scholar

Rehmer C., «Revolutionierungspolitik» und Ukrainer-Lager, [in:] C. Rehmer, Die Ukraine im Blickfeld deutscher Interessen. Ende des 19. Jahrhunderts bis 1917/18, Frankfurt a. M. u. a. 1997, pp. 245–280.
Google Scholar

Revolyutsiya v Rosiyi i Soyuz vyzvolennya Ukrayiny, “Hromadska dumka” [Wetzlar] 1917, no. 31(78), р. 1.
Google Scholar

Sribnіak I., Działalność narodowo-organizacyjna Związku Wyzwolenia Ukrainy w obozie jeńców armii cesarskiej Rastatt w Niemcach (1915–1918) “Wschodnioznawstwo” 2018, vol. XII, pp. 231–242. URL: http://elibrary.kubg.edu.ua/id/eprint/27330
Google Scholar

Sribnyak I., Na sluzhbi II-mu Raykhu i Ukrayini: orhanizatsiyno-osvitnya diyalnist voyakiv-ukrayintsiv 1-ho Zaporizkoho imeni T. Shevchenka polku na Pidlyashshi (1917 – pochatok 1918 rr.), “Hurzhiyivski istorychni chytannya” [Cherkasy] 2017, no. 12, рр. 138–144. URL: http://elibrary.kubg.edu.ua/id/eprint/23311
Google Scholar

Sribnyak I., Orhanizatsiyna diyalnist Soyuzu vyzvolennya Ukrayiny u taborakh polonenykh tsarskoyi armiyi (1914–1916 rr.), “Eminak” 2016, vol. I, no. 2(14), рр. 99–103. URL: http://elibrary.kubg.edu.ua/id/eprint/20032
Google Scholar

Sribnyak I., Poloneni ukrayintsi v Avstro-Uhorshchyni ta Nimechchyni (1914–1920 rr.), Kyiv 1999.
Google Scholar

Sribnyak I., Sproby vykorystannya polonenykh ukrayintsiv taboru Rashtat (Nimechchyna) dlya destabilizatsiyi zapillya Rosiys’koyi armiyi v Ukrayini pid chas Pershoyi svitovoyi viyny, “Kyivski istorychni studiyi” 2020, no. 1(10), рр. 26–32. URL: https://istorstudio.kubg.edu.ua/index.php/journal/article/view/210
Google Scholar

Suprunyuk O., Diyalnist Soyuzu vyzvolennya Ukrayiny ta yoho chasopysu “Visnyk Soyuzu vyzvolennya Ukrayiny” yak etap zmahan za derzhavnist Ukrayiny (do 100-richchya vynyknennya), “Svitohlyad” 2014, no. 4(48), рр. 44–53.
Google Scholar

Terletskyy O., Ukrayintsi v Nimechchyni 1915–1918, vol. I (Istoriya ukrayinskoyi hromady v Rastati), Kyiv–Leipzig 1919.
Google Scholar

Zhuk A., Rozvyazannye Soyuza vyzvolennya Ukrainy, “Vistnyk polityky, literatury y zhyttya” [Viden] 1918, no. 26(209), р. 393.
Google Scholar

Sribnjak I., Enzyklopädie der Kriegsgefangenschaft: Das ukrainische Rastatt. Zur Gründung und Tätigkeit der Gemeinschaft «Die Unabhängige Ukraine», 1915–1918, München–Paris 2020, https://elibrary.kubg.edu.ua/id/eprint/34258/1/I_Sribnjak_Rastatt_2020_IFF.pdf (accessed: 5 V 2025).
Google Scholar