Catholic social weekly “Ład” and institutional transformation in Poland in 1988–1993. A contribution to the history of Polish Christian Democracy

Authors

DOI:

https://doi.org/10.18778/1644-857X.20.02.06

Keywords:

Christian democracy, political thought, journalism, Labor Party, political transformation, “Ład” weekly

Abstract

The article presents the history of the Catholic weekly “Ład” and the Christian Democrat circles gathered around it in 1988–1993. It presents the main ideological disputes of the Christian Democrats at the time of the political transformation, organizational transformations and their attitude to events on the political scene. The aim of the article is also to indicate the reasons for the defeat of the traditional Christian Democratic parties, which were unable to maintain their position on the political scene, as did the weekly “Ład”. The text argues that this was due both to objective reasons, which made it impossible for the parties referring to the interwar traditions to gain a strong position, and to the fragmentation of the Christian Democratic movement and the Polish right in general, as well as to the negative public perception of the Solidarity governments. “Ład” and the Christian Democrats proposed interesting political and economic solutions, but they were unable to take a clear position in the political conflict. Many of their ideas did not arouse public interest, while those that had the potential to become famous were “intercepted” by other parties. Therefore, the magazine and its milieu remained an interesting element of the history of Polish political thought, but due to the fact that the Polish political scene was determined by other issues they did not manage to break through with their moderate program.

Downloads

Download data is not yet available.

Author Biography

Ariel Orzełek, Maria Curie-Skłodowska University in Lublin

Dr Ariel Orzełek – adiunkt w Katedrze Metodologii i Badań nad XX–XXI w., w Instytucie Historii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie.

Zainteresowania badawcze: środowiska katolików świeckich w Polsce Ludowej, intelektualiści w Polsce powojennej, realizm polityczny i lewicowy katolicyzm w polskiej myśli politycznej, dzieje publicystyki polskiej, biografistyka. Obecnie prowadzi badania nad postaciami Jana Frankowskiego, Konstantego Łubieńskiego, Ksawerego Pruszyńskiego i Jerzego Hagmajera.

References

Archiwum Akt Nowych w Warszawie, Akta Janusza Zabłockiego, sygn. 5, 8, 16.
Google Scholar

Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie, sygn. IPN BU 0222/417/1–2; IPN BU 0648/86/1; IPN BU 0648/97.
Google Scholar

Czas na zmiany. Rozmowa z Jarosławem Kaczyńskim, Warszawa 2014.
Google Scholar

Kaczyński J., Porozumienie przeciw monowładzy. Z dziejów PC, Poznań 2016.
Google Scholar

Karnowski M., Zaremba P., Alfabet braci Kaczyńskich, Kraków 2010.
Google Scholar

Łętowski M., Gdy lżyliśmy ustrój i godziliśmy w sojusze. Cenzura prasowa w PRL na przykładzie katolickiego tygodnika społecznego „Ład”, Lublin 2010.
Google Scholar

Łętowski M., Ostatnia dekada PRL. Zapiski dziennikarza z lat 1982–1991, Lublin 2016.
Google Scholar

Łętowski M., Pierwsza dekada wolnej Polski. Zapiski dziennikarza z lat 1992–2001, Lublin 2016.
Google Scholar

Popiel K., Od Brześcia do „Polonii”, London 1967.
Google Scholar

Zabłocki J., Chrześcijańska Demokracja w kraju i na emigracji 1947–1970, Lublin 1999.
Google Scholar

Zabłocki J., Dzienniki 1956–1965, t. I, Warszawa 2008.
Google Scholar

Zabłocki J., Dzienniki, t. II (1966–1975), Warszawa 2011.
Google Scholar

Zabłocki J., Dzienniki, t. III, cz. 1 (1976–1981), Warszawa 2013.
Google Scholar

Zabłocki J., Dzienniki, t. III, cz. 2 (1982–1986), Warszawa 2013.
Google Scholar

Zabłocki J., Odwagę łączyć z rozwagą. Polski Związek Katolicko-Społeczny w latach 1980–1983. Z dziejów katolicyzmu społecznego w PRL, Lublin 2011.
Google Scholar

„Ład” 1988–1993.
Google Scholar

Andrusiewicz A., Stronnictwo Pracy 1937–1950. Ze studiów nad dziejami najnowszymi chadecji w Polsce, Warszawa 1988.
Google Scholar

Antoszewski A., Herbut R., Jednaka W., Partie i system partyjny w Polsce. Pierwsza faza przejścia ku demokracji, Wrocław 1993.
Google Scholar

Biełaszko M., „Tygodnik Warszawski” i jego środowisko (1945–1948), „Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej” 2007, nr 4, s. 77–83.
Google Scholar

Bujak W., Historia Stronnictwa Pracy 1937–1946–1950, Warszawa 1988.
Google Scholar

Cenckiewicz S., „Endekoesbecja”. Dezintegracja Polskiego Związku Katolicko-Społecznego w latach 1982–1986, „Aparat Represji w Polsce Ludowej” 2007, nr 1, s. 345–352.
Google Scholar

Dudek A., Historia polityczna Polski 1989–2015, Kraków 2016.
Google Scholar

Dudek A., Reglamentowana rewolucja. Rozkład dyktatury komunistycznej w Polsce 1988–1990, Kraków 2014.
Google Scholar

Friszke A., Opozycja polityczna w PRL 1945–1980, Londyn 1994.
Google Scholar

Gajewski R., Karol Popiel 1887–1977, Suwałki 2008.
Google Scholar

Hańderek M., Unia 1940–1948. Dzieje zapomnianego ruchu ideowego, Warszawa 2019.
Google Scholar

Krawcewicz A., Polityka wschodnia w koncepcjach politycznych w III Rzeczypospolitej Polskiej. Wybrane aspekty: stosunki międzynarodowe, polityka historyczna, gospodarka i integracja europejska, Zabrze–Tarnowskie Góry 2018.
Google Scholar

Kristanova E., „Tygodnik Warszawski” (1945–1948) na tle polskiej prasy katolickiej pierwszych lat po II wojnie światowej, „Łódzkie Studia Teologiczne” 2008, t. XVII, s. 247–255.
Google Scholar

Łętocha R., „Oportet von nasci denuo”. Myśl społeczno-polityczna Jerzego Brauna, Kraków 2006.
Google Scholar

Piotrowski M., Służba idei czy serwilizm? Zygmunt Felczak i Feliks Widy-Wirski w najnowszych dziejach Polski, Lublin 1994.
Google Scholar

Przybylski H., Chrześcijańska Demokracja i Narodowa Partia Robotnicza w latach 1926–1937, Warszawa 1980.
Google Scholar

Sikorski T., Popaździernikowe nadzieje i rozczarowania. Próby konsolidacji środowiska byłych działaczy Stronnictwa Pracy przed wyborami do Sejmu w 1957 r., [w:] Wybory i referenda w PRL, red. S. Ligarski, M. Siedziako, Szczecin 2014, s. 609–630.
Google Scholar

Sikorski T., Węzeł gordyjski. Katolicy świeccy w PRL (1956–1989), Warszawa 2021.
Google Scholar

Sikorski T., Kulesza M., Niezłomni w epoce fałszywych proroków. Środowisko „Tygodnika Warszawskiego” (1945–1948), Warszawa 2013.
Google Scholar

Sikorski T., Kulesza M., Sen o Kalopei. Ewangeliczny socjalizm Kazimierza Studentowicza, Warszawa 2015.
Google Scholar

Sokół W., Partie polityczne i system partyjny w Polsce w latach 1991–2001, [w:] Współczesne partie i systemy partyjne. Zagadnienia teorii i praktyki politycznej, red. W. Sokół, M. Żmigrodzki, Lublin 2003, s. 197–270.
Google Scholar

Stradomski W., Życie zwielokrotnione. Niezwykłe dzieje Jerzego Brauna, Warszawa 2017.
Google Scholar

Strzelecka M., Między minimalizmem a maksymalizmem. Dylematy ideowe Stanisława Stommy i Janusza Zabłockiego, Toruń 2015.
Google Scholar

Wiszniewski J., Z historii prasy katolickiej w Polsce. „Tygodnik Warszawski” 1945–1948, Kraków 1998.
Google Scholar

Żaryn J., Janusz Zabłocki – chrześcijański demokrata zaangażowany w PRL (cz. 1), [w:] J. Zabłocki, Dzienniki 1956–1965, t. I, Warszawa 2008, s. 7–14.
Google Scholar

Żaryn J., Janusz Zabłocki – chrześcijański demokrata zaangażowany w PRL (cz. 2), [w:] J. Zabłocki, Dzienniki, t. II (1966–1975), Warszawa 2011, s. 7–22.
Google Scholar

Żaryn J., Janusz Zabłocki – chrześcijański demokrata zaangażowany w PRL (cz. 3), [w:] J. Zabłocki, Dzienniki, t. III, cz. 1 (1976–1981), Warszawa 2013, s. 7–14.
Google Scholar

Published

2021-12-30

How to Cite

Orzełek, A. (2021). Catholic social weekly “Ład” and institutional transformation in Poland in 1988–1993. A contribution to the history of Polish Christian Democracy. Przegląd Nauk Historycznych/Review of Historical Sciences, 20(2), 127–166. https://doi.org/10.18778/1644-857X.20.02.06

Issue

Section

Articles