Główne wątki psychoanalitycznej debaty towarzyszącej powstaniu tekstu Joan Riviere „Kobiecość jako maskarada”
DOI:
https://doi.org/10.18778/0208-6107.2024.04Słowa kluczowe:
Joan Riviere, Sigmund Freud, Sandor Ferenczi, Ernest Jones, Melanie Klein, psychoanaliza, homoseksualizm, sadyzm, kompleks Edypa, kompleks kastracjiAbstrakt
Artykuł stanowi wprowadzenie do tekstu Joan Riviere Kobiecość jako maskarada (1929), mające na celu przygotowanie czytelnika do jego lektury. Przedstawiono w nim kluczowe pojęcia debaty toczącej się w ramach wczesnego ruchu psychoanalitycznego. Stanowią one teoretyczne tło dokonywanych przez Riviere interpretacji przypadków klinicznych. Omówiono koncepcję kompleksu Edypa i kastracji w ujęciu Sigmunda Freuda, podział homoseksualności na homoerotyzm podmiotowy i obiektowy według Sándora Ferencziego, pojęcie aphanisis oraz podział na dwa typy homoseksualistek Ernesta Jonesa, jak również przesunięcie początku kompleksu Edypa na okres pregenitalny w teorii Melanie Klein i jej ujęcie formowania się superego. W tekście podkreślono, jak wątki te są kluczowe dla zrozumienia mechanizmu kobiecości jako maskarady, który w interpretacji Riviere pełni funkcję obronną wobec lęku. Artykuł zwraca również uwagę na ryzyko zacierania pierwotnych, klinicznych kontekstów psychoanalizy w późniejszych feministycznych i filozoficznych adaptacjach pojęcia „maskarady”.
Bibliografia
Abraham, K. (1988). The Influence of Oral Erotism on Character-Formation (1924). W: Abraham, K., Selected Papers on Psycho-Analysis. Tłum. D. Bryan i A. Starchey. London: Karnac Books, s. 393–406.
Google Scholar
APA Dictionary of Psychology (2023). Hasło: oral-biting phase. Online: https://dictionary.apa.org/oral-biting-phase [dostęp: 13.12.2024].
Google Scholar
Butler, J. (2007). Gender trouble. Feminism and the Subversion of Identity. Nowy Jork i Londyn: Routlage.
Google Scholar
Drwięga, M. (2002). W sprawie kontrowersji związanych z kompleksem Edypa. Psychiatria Polska, 36(6), s. 895–909.
Google Scholar
Ferenczi, S. (1916). The Nosology of Male Homosexuality (Homoerotism). First Contributions to Psycho-Analysis. Tłum. E. Jones. Boston: Richard G. Badger, s. 250–268.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1037/10925-012
Freud, S. (2009a). Trzy rozprawy z teorii seksualnej (1905). W: Freud, S., Życie seksualne. Tłum. R. Reszke. Warszawa: Wydawnictwo KR, s. 27–129.
Google Scholar
Freud, S. (2009b). O dziecięcych teoriach seksualnych (1908). W: Freud, S., Życie seksualne. Tłum. R. Reszke. Warszawa: Wydawnictwo KR, s. 151–165.
Google Scholar
Freud, S. (2009c). O szczególnym typie wyboru obiektu u mężczyzny (1910). W: Freud, S., Życie seksualne. Tłum. R. Reszke. Warszawa: Wydawnictwo KR, s. 167–177.
Google Scholar
Freud, S. (2009d). Popędy i ich losy (1915). W: Freud, S., Psychologia nieświadomości. Tłum. R. Reszke. Warszawa: Wydawnictwo KR, s. 55–76.
Google Scholar
Freud, S. (2009e). „Ja” i „to” (1923). W: Freud, S., Psychologia nieświadomości. Tłum. R. Reszke. Warszawa: Wydawnictwo KR, s. 217–262.
Google Scholar
Freud, S. (2009f). Upadek kompleksu Edypa (1924). W: Freud, S., Życie seksualne. Tłum. R. Reszke. Warszawa: Wydawnictwo KR, s. 219–226.
Google Scholar
Freud, S. (2015). Objaśnianie marzeń sennych. Tłum. R. Reszke. Warszawa: Wydawnictwo KR.
Google Scholar
Freud, Z. (1975). Leonarda da Vinci wspomnienie z dzieciństwa (1910). W: Freud, Z., Poza zasadą przyjemności. Tłum. J. Prokopiuk. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, s. 359–446.
Google Scholar
Jones, E. (1927). The early development of female sexuality. The International Journal of Psycho¬analysis, 8, s. 459–472.
Google Scholar
Klein, M. (2007a). Analiza wczesnodziecięca (1923). W: Klein, M., Pisma. Tom 1. Miłość, poczucie winy i reparacja. Tłum. D. Golec. Gdańsk: GWP, s. 77–107.
Google Scholar
Klein, M. (2007b). Psychologiczne zasady analizy wczesnodziecięcej (1926). W: Klein, M., Pisma. Tom 1. Miłość, poczucie winy i reparacja. Tłum. D. Golec. Gdańsk: GWP, s. 129–138.
Google Scholar
Klein, M. (2007c). Sympozjum na temat analizy dziecięcej (1927). W: Klein, M., Pisma. Tom 1. Miłość, poczucie winy i reparacja. Tłum. D. Golec. Gdańsk: GWP, s. 139–169.
Google Scholar
Klein, M. (2007d). Wczesne stadia konfliktu edypalnego (1928). W: Klein, M., Pisma. Tom 1. Miłość, poczucie winy i reparacja. Tłum. D. Golec. Gdańsk: GWP, s. 185–196.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.7551/mitpress/3606.003.0011
Lacan, J. (1966) La signification du phallus. W: Lacan, J., Écrits. Paryż: Seuil, s. 685–695.
Google Scholar
Lacan, J. (2017) Formations of the Unconscious. The Seminar of Jacques Lacan. Book V. Tłum. Russell Grigg. Cambridge: Polity, s. 685–695.
Google Scholar
Laplanche, J. i Pontalis, J-B. (2023). Słownik psychoanalizy. Tłum. E. Modzelewska i E. Wojcie¬chowska. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.
Google Scholar
Oleś, P. K. i Drat-Ruszak, K. (2010). Osobowość. W: Strelau, J. i Doliński, D. (red.), Psychologia akademicka. Podręcznik. Tom 1. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, s. 651–764.
Google Scholar
Pokorski, B. (2024). Joan Riviere – kobieta za maskaradą (zarys biografii). Acta Universitatis Lodziensis. Folia Philosophica. Ethica – Aesthetica – Practica, 44, s. 23–60.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.18778/0208-6107.2024.03
Riviere, J. (1929). Womanliness as a Masquerade. The International Journal of Psychoanalysis, 10, s. 303–313.
Google Scholar
Riviere, J. (2024). Kobiecość jako maskarada. Tłum. B. Pokorski. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Philosophica. Ethica – Aesthetica – Practica, 44, s. 7–22.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.18778/0208-6107.2024.01
Soler, C. (2016). Lacanian Affects. The function of affect in Lacan’s work. Tłum. B. Fink, New York: Routlege.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.4324/9781315731797
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.



