Philosophie und Politik in der polnischen Romantik

Abstrakt

Myśliciele polskiego romantyzmu, tworzący tzw. Filozofię czynu (A. Cieszkowski, B. Trentowski i J. M. Hoene-Wroński), powrócili de facto do koncepcji polityki wypracowanej już przez Arystotelesa, który sądził, że polityka jako część filozofii spełnia dwojakie funkcje: 1) poznawczą, gdy formułuje model doskonałego społeczeństwa, i 2) instrumentalną, gdy podaje wskazówki na temat działalności sprzyjającej utrzymaniu doskonałego ustroju. Myśliciele polscy uświadamiali sobie dobrze zarówno funkcję poznawczą i instrumentalną polityki. B. Trentowski sprecyzował te funkcje dobitnie. Funkcje poznawcze pełni filozofia polityki, która ustala cele polityki. Natomiast funkcje instrumentalne polityki Trentowski rozszerzył i wzbogacił. Wyróżnił bowiem wiedzę o strategii politycznej, która ma określać metody, dzięki którym narody mogą się zbliżać do doskonałego ustroju, oraz cybernetykę jako sztukę politycznego sterowania masami i osiągania skutecznych zmian politycznych. Koncepcja cybernetyki jako umiejętności sterowania sprawami państwowymi stanowi ważny i oryginalny wkład polskiego romantyzmu do filozofii politycznej.