Zwischen Norm und Verwendung. Zum Kasusgebrauch im Deutschen und Polnischen

Jarosław Aptacy

doi:10.18778/2196-8403.2015.07

Autor

Jarosław Aptacy

DOI:

https://doi.org/10.18778/2196-8403.2015.07

Abstrakt

Celem artykułu jest analiza wypadków niezgodnego z obowiązującą normą językową użycia kategorii przypadka gramatycznego w języku niemieckim i polskim. W odniesieniu do języka niemieckiego, na podstawie autentycznych przykładów, zbadano wypowiedzenia, w których realizowana jest nienormatywna rekcja czasownikowa i przyimkowa. Z analizy wynika, że u użytkowników niemczyzny panuje znaczna niepewność w użyciu przypadka (np. celownik zamiast dopełniacza, mianownik zamiast biernika, dopełniacz zamiast celownika), co w przyszłości może spowodować trwałe zmiany językowe. W języku polskim natomiast stwierdzono wyraźną tendencję do zastępowania dopełniacza, zwłaszcza po negacji zdaniowej, biernikiem.

Bibliografia

APTACY, JAROSŁAW (2014): Phrasenstruktur und Genitiv der Negation im Polnischen –Anzeichen eines Sprachwandels? In: BARTOSZEWICZ, IWONA / SZCZĘK, JOANNA /TWOREK, ARTUR (eds.): Phrasenstrukturen und –interpretationen im Gebrauch I.Wrocław / Dresden (=Linguistische Treffen in Wrocław 10), 101-112.
Google Scholar

BORSLEY, ROBERT D. / RIVERO, MARIA L. (1994): Clitic Auxiliaries and Incorporation in Polish. In: Natural Language & Linguistic Theory 12/3:373-422.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1007/BF01118135

BUSSMANN, HADUMOD (ed.) (42008): Lexikon der Sprachwissenschaft. Stuttgart.
Google Scholar

BUTTLER, DANUTA / KURKOWSKA, HALINA / SATKIEWICZ, HALINA (eds.) (1971): Kultura języka polskiego [Kultur der polnischen Sprache]. Warszawa.
Google Scholar

DI MEOLA, CLAUDIO (1999): Entgegen, nahe, entsprechend und gemäß. Dativpräpositionen mit Genitivrektion. In: Zeitschrift für Germanistische Linguistik 27:344-351.
Google Scholar

DI MEOLA, CLAUDIO (2000): Die Grammatikalisierung deutscher Präpositionen. Tübingen (=SDG 62).
Google Scholar

DUDEN (42001): Deutsches Universalwörterbuch. Mannheim.
Google Scholar

DUDEN (2001): Richtiges und gutes Deutsch. Wörterbuch der sprachlichen Zweifelsfälle. Mannheim: (Duden Band 9).
Google Scholar

DUDEN (62007): Richtiges und gutes Deutsch. Wörterbuch der sprachlichen Zweifelsfälle. Mannheim (Duden Band 9).
Google Scholar

DUDEN (82009): Duden. Die Grammatik. Mannheim.
Google Scholar

ENGEL, ULRICH et alii (1999): Deutsch-polnische kontrastive Grammatik. Heidelberg.
Google Scholar

FRANKS, STEVEN (1995): Parameters of Slavic Morphosyntax. New York/Oxford (=Oxford Studies in Comparative Syntax).
Google Scholar

GREWENDORF, GÜNTHER (2002): Minimalistische Syntax. Tübingen / Basel (=UTB 2313).
Google Scholar

GRUCZA, FRANCISZEK (1993): Język, ludzkie właściwości językowe, językowa zdolność ludzi [Die Sprache, menschliche Spracheigenschaften, die Sprachfähigkeit der Menschen]. In: PIONTEK, JANUSZ/WIERCIŃSKA, ALINA (eds.): Człowiek w perspektywie ujęć biokulturowych [Der Mensch in biokultureller Perspektive]. Poznań, 151-174.
Google Scholar

JADACKA, HANNA (2008): Kultura języka polskiego. Fleksja, słowotwórstwo, składnia [Kultur der polnischen Sprache. Flexion, Wortbildung, Syntax]. Warszawa.
Google Scholar

MANN, KLAUS (192007): Der Wendepunkt. Ein Lebensbericht. Mit einem Nachwort von Frido Mann.
Google Scholar

MARKOWSKI, ANDRZEJ (ed.) (2002): Nowy słownik poprawnej polszczyzny [Neues Wörterbuch für korrektes Polnisch]. Warszawa.
Google Scholar

PISARKOWA, KRYSTYNA (1984): Historia Składni Języka Polskiego [Geschichte der polnischen Syntax]. Wrocław / Warszawa / Kraków / Gdańsk/ Łódź.
Google Scholar

ROWLEY, ANTHONY (1987): Zum Genitiv des ganz besonderen Typ. In: Muttersprache 89:58-68.
Google Scholar

SALONI, ZYGMUNT / ŚWIDZIŃSKI, MAREK (41998): Składnia współczesnego języka polskiego [Syntax des Gegenwartspolnischen]. Warszawa.
Google Scholar

SICK, BASTIAN (192005): Der Dativ ist dem Genitiv sein Tod. Ein Wegweiser durch den Irrgarten der deutschen Sprache. Köln / Hamburg.
Google Scholar

VATER, HEINZ (2007): Kasusgebrauch im gegenwärtigen Deutschen. In: Estudios Filológicos Alemanes 14:9-46.
Google Scholar

VATER, HEINZ (2011): Kasusveränderungen im gegenwärtigen Deutschen. In: KOTIN, MICHAIL L., KOTOROVA, ELIZAVETA G. (eds.): Geschichte und Typologie der Sprachsysteme. History and Typology of Language Systems. Heidelberg, 245-256.
Google Scholar

WITKOŚ, JACEK (1998): The Syntax of Clitics. Steps towards a Minimalist Account. Poznań Reinbek bei Hamburg.
Google Scholar