Kartagina wyobrażona. Od "Cabirii" Giovanniego Pastrone (1914) do "Gry o tron" (2012)

Autor

  • Dorota Gorzelany National Museum in Kraków, Princes Czartoryski Museum, 31-015 Kraków, 8 Pijarska Street
  • Patrycja Matusiak University of Silesia, Department of Classical Studies, 40-032 Katowice, pl. Sejmu Śląskiego 1

DOI:

https://doi.org/10.18778/1733-0319.19.10

Słowa kluczowe:

Kartagina, historiofotia, recepcja antyku, ‘Cabiria’, ‘Gra o tron’, J.M.W. Turner

Abstrakt

Celem artykułu jest przybliżenie historiofotycznego obrazu wyobrażonego Kartaginy i Kartagińczyków oraz pokazanie, w jaki sposób wymyślone historie bazują na wizerunku antyku istniejącym w zbiorowej świadomości, jakie motywy były inspiracją dla twórców filmu i serialu (motywy historyczne, ale i ważne dla tła np. architektura – w ‘Cabirii’ punicka świątynia Molocha i wszechobecne egipskie zapożyczenia, w ‘Grze o tron’ XIX-wieczne obrazy J.M.W. Turnera), w jaki sposób za pomocą kodu antycznego mówiono o współczesnej ‘Cabirii’ polityce (starcia pacyfistów z nacjonalistami nawołującymi do podboju Afryki), czy wniósł coś do filmu D’Annunzianizm i jak ‘Cabiria’ wpisywała się w nurt historyczno-romański. Szczegółowa analiza dokonana została na dwóch poziomach – filologicznym oraz archeologicznym (obejmującym elementy architektoniczne budujące strukturę urbanistyczną, dekorację rzeźbiarską, wyposażenie wnętrz i przedmioty użytkowe oraz części stroju).

Biogramy autorów

Dorota Gorzelany - National Museum in Kraków, Princes Czartoryski Museum, 31-015 Kraków, 8 Pijarska Street

She is a Classical archaeologist, Curator of the Ancient Art Collection and Head of the Department of Princes Czartoryski Museum at the National Museum in Krakow. She is an author of „Macedonia-Aleksandria. Analiza monumentalnych założeń grobowych z okresu późnoklasycznego i hellenistycznego” (2014) and many articles on Greek vase painting, iconography and the history of the museum collection.

Patrycja Matusiak - University of Silesia, Department of Classical Studies, 40-032 Katowice, pl. Sejmu Śląskiego 1

She is an Assistant Professor in Classics at University of Silesia in Katowice (Department of Classical Studies). She researches Punic history, ancient historiography and antiquity in comics. She is also the author of a monograph on Hannibal entitled „Obraz Hannibala w literaturze antycznej” (Katowice 2015), co-editor of „Szkice o Antyku” and „Scripta Classica”.

Bibliografia

Ameling, W. (2004). Der Staat und der Krieg. In: S. Peters, ed., Hannibal ad portas. Macht und Reichtum Karthagos. Stuttgart: Theiss, 88–95.
Google Scholar

Amelung, W. (1995). Die Skulpturen des Vatikanischen Museums. Berlin: Reimer.
Google Scholar

Aßkamp, R. et al. (2007). Luxus und Dekadenz. Mainz: Philipp von Zabern.
Google Scholar

Blume, H.-D. (2004). Hanno und das Punische Personal im Poenulus. In: Th. Baier, ed., Studien zu Plautus’ Poenulus, Tübingen: Narr, 203–214.
Google Scholar

Bulas, K. (1935). Corpus Vasorum Antiquorum. Varsovie-Cracovie: Gebethner et Wolff.
Google Scholar

Charles-Picard, G. (1971). Hannibal, transl. Z. Stein. Warszawa: PIW.
Google Scholar

Charles-Picard, G. & C. (1962). Życie codzienne w Kartaginie w czasach Hannibala, transl. I. Wieczorkiewicz. Warszawa: PIW.
Google Scholar

Cintas, P. (1950). Ceramique punique. Paris: Institut des Hautes Études de Tunis.
Google Scholar

Connolly, P. (1998). Greece and Roman at War. London: Greenhill Books.
Google Scholar

Dorgerloh, A. (2013). Competing ancient worlds in early historical film: the example of Cabiria (1914). In: P. Michelakis and M. Wyke, eds., The Ancient World in Silent Cinema. Cambridge: Cambridge University Press, 229–246.
Google Scholar

Dubuisson, M. (1983). L’Image du Carthaginois dans la literature latine. In: E. Gubel, E. Lipiński, B. Servais-Soyez, eds., Studia Phoenicia, vol. I–II («Orientalia Lovaniensia Analecta» 15). Leu­ven: Peeters, 159–167.
Google Scholar

Fantar, M.H. (1995). Carthage. La cite Punique. Paris: CNRS.
Google Scholar

Fantar, M.H. (2002). Le Tophet de Salammbô. In: C. Briand-Ponsart, S. Crogiez, eds., L’Afrique du Nord Antiquite et Médiévale. Mémoire, identité et imaginaire. Rouen: Presses Universitaires de Rouen, 13–24.
Google Scholar

Fergola, L. (ed.) (2004). Oplontis e le sue ville. Pompei: Flavius.
Google Scholar

Finley, G. (1999). Angel in the Sun. Turner’s Vision of History. Montreal & Kingston – London – Ithaca: McGill – Queen’s University Press.
Google Scholar

Fiorina, P. (2006). Cartagine, teatro dell’immaginario. Su alcune tracce archeologiche nei film muti italiani di ambientazione punica. In: S. Alvisio, A. Barbera, eds., Cabiria&Cabiria, Turin, Mi­lan: Il Castoro/Museo Nazionale del Cinema.
Google Scholar

Flaubert, G. (2008). Salambo, transl. W. Rogowicz. Warszawa: Hachette Livre Polska.
Google Scholar

Franko, G.F. (1996). ‘The Characterization of Hanno in Plautus’ Poenulus’. AJP, 117, 425–452.
Google Scholar

Frazer, A. (ed.) (1998). The Roman Villa: villa urbana. Philadelphia: University of Pennsylvania Press.
Google Scholar

Galpin, F. W. (1929). ‘The Sumerian Harp of Ur, c. 3500 B.C.’. Oxford Journal of Music and Let­ters, X, 108–123.
Google Scholar

García Morcillo, M. (2015). The East in the West. The Rise and Fall of Carthage in Modern Imagery and Film. In: M. García Morcillo, P. Hanesworth, O. Lapeña Marchena, eds., Imagining Ancient Cities in Film: From Babylon to Cinecittà. New York – London: Routledge, 135–162.
Google Scholar

Grassinger, D. (1991). Römische Marmorkratere. («Monumenta Artis Romanae», XVIII). Mainz: Philipp von Zabern.
Google Scholar

Hamlin, A.D.F. (1916). A History of Ornament. New York: Cooper Square Publ.
Google Scholar

Hardie, P. (2014). The Last Trojan Hero. A Cultural History of Virgil’s Aeneid. London – New York: I.B. Tauris.
Google Scholar

Hoyos, D. (2011). Truceless War. Carthage’s Fight for Survival, 241 to 237 BC. Leiden – Boston: Brill.
Google Scholar

Kunze, M. (ed.) (1995). Kurzführer Pergamonmuseum. Antikensammlung, Vorderasiatisches Muse­um. Mainz: Philipp von Zabern Verlag.
Google Scholar

Lezzi-Hafter, A. (1988). Der Eretria-Maler, Werke und Weggefahrten. Mainz: Philipp von Zabern.
Google Scholar

Lipiński, E. (2013). Studia z dziejów i kultury starożytnego Bliskiego Wschodu. Kraków: Zakład Wydawniczy »NOMOS«.
Google Scholar

Lipiński, E. (1988). Sacrifices d’enfants a Carthage et dans le monde semitique oriental. In: E. Li­piński, ed., Studia Phoenicia VI. Carthago («Orientalia Lovaniensia Analecta» 26, nr 2). Leu­ven: Peeters Press, 162–182.
Google Scholar

Mekhitarian, A. (1992). Malarstwo egipskie. Warszawa: Skira.
Google Scholar

Miczka, T. (2009). Kino włoskie. Gdańsk: słowo / obraz terytoria.
Google Scholar

Miles, R. (2011). Hannibal and Propaganda. In: D. Hoyos, ed., A Companion to the Punic Wars. Chichester – Malden: Wiley–Blackwell, 260–279.
Google Scholar

Moscati, S. (1968). Świat Fenicjan, transl. M. Gawlikowski. Warszawa: PWN.
Google Scholar

Niemeyer, H.G. (2004). Mythos und Geschichte, Orient und Okzident. In: S. Peters, ed., Hannibal ad portas. Macht und Reichtum Karthagos. Stuttgart: Theiss, 38–51.
Google Scholar

Pelletier-Hornby, P. (1995). Salammbô: La Carthage de Flaubert. In: Carthage. L’Histoire, sa trace et son écho. Paris: Paris Musées, 138–144.
Google Scholar

Picard, G. (1983–1984). ‘Hannibal hegemon hellénistique’. RSA, 13–14, 75–81.
Google Scholar

Shelby Brown, S. (1992). Late Carthaginian Child Sacrifice and Sacrificial Monuments in their Mediterranean Context. Sheffield: Sheffield Academic Press.
Google Scholar

Śliwa, J. (1970). ‘Egipskie figurki brązowe w Muzeum Narodowym w Krakowie’. Rozprawy i Sprawozdania Muzeum Narodowego w Krakowie, X, 21–37.
Google Scholar

Śliwa, J. (1987). ‘Zabytki egipskie ze zbiorów Muzeum Narodowego w Krakowie, część II’. Studia i materiały archeologiczne 5, 97–217.
Google Scholar

Starks Jr., J.H. (2000). ‘Nullus me est hodie Poenus Poenior: Ballanced Ethnic Humor in Plautus’ Poenulus’. Helios, 27, 163–186.
Google Scholar

Villaronga, L. (1973). Las monedas hispano-cartaginesas. Barcelona: Patrocinado por la Sección Numismática del Círculo Filatélico y Numismático.
Google Scholar

Ward-Perkins, J.B. (1981). Roman Imperial Architecture. Harmondsworth: Penguin Books.
Google Scholar

White, H. (1988). ‘Historiography and historiophoty’. The American Historical Review 93, 1193–1199.
Google Scholar

White, H. (2014). Historiografia i historiofotia, transl. Ł. Zaremba. In: H. White, Przeszłość prak­tyczna. E. Domańska, ed. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych UNIVERSITAS, 255–266.
Google Scholar

Pobrania

Opublikowane

2016-12-30

Jak cytować

Gorzelany, D., & Matusiak, P. (2016). Kartagina wyobrażona. Od "Cabirii" Giovanniego Pastrone (1914) do "Gry o tron" (2012). Collectanea Philologica, (19), 117–128. https://doi.org/10.18778/1733-0319.19.10

Numer

Nr 19 (2016)

Dział

Articles
Crossref
Scopus
Google Scholar
Europe PMC