Zbiorowe prawa pracownicze osób samozatrudnionych na przykładzie Hiszpanii: lekcja dla Polski?

Abstrakt

Celem artykułu jest analiza zbiorowych praw pracowniczych zarówno „klasycznych” samozatrudnionych, jak i samozatrudnionych ekonomicznie zależnych w świetle hiszpańskiej ustawy Prawo samozatrudnionych (Ley 20/2007 del Estatuto del Trabajo Autónomo).

Autorka posługuje się metodą porównawczą i wykorzystuje krytyczne rozumowanie, aby odpowiedzieć na pytania: czy zakres ochrony jest dostatecznie szeroki i czy Polska może wyciągnąć wnioski z uregulowań hiszpańskich. W artykule wskazano, że spośród wszystkich samozatrudnionych tylko osoby samozatrudnione ekonomicznie zależne mają prawo do rokowań zbiorowych. Wyniki sugerują jednak, że w praktyce negocjacje zbiorowe są trudne, głównie dlatego, że odbywają się one wyłącznie na poziomie przedsiębiorstwa oraz ponieważ liczba pracowników samozatrudnionych ekonomicznie zależnych jest znikoma. W artykule podniesiono, że zbiorowe prawa pracownicze wynikające z Prawa samozatrudnionych mogłyby być lepiej chronione (zwłaszcza w odniesieniu do „klasycznych” samozatrudnionych). Z drugiej strony w Polsce krytykuje się brak jakichkolwiek kryteriów, które pozwalałyby na zróżnicowanie zakresu praw zbiorowych przysługujących osobom prowadzącym działalność na własny rachunek. Wydaje się, że w niektórych obszarach ustawodawca powinien zróżnicować zakres ochrony. W tym celu z powodzeniem można zastosować kryterium zależności ekonomicznej, które istnieje w prawie hiszpańskim.