O rękopiśmiennym spisie literatek autorstwa Adama Bartoszewicza z połowy XIX wieku

Maria Berkan-Jabłońska

doi:10.18778/1505-9057.67.02

Autor

Maria Berkan-Jabłońska Uniwersytet Łódzki https://orcid.org/0000-0002-7137-6094

DOI:

https://doi.org/10.18778/1505-9057.67.02

Słowa kluczowe:

kobiety autorki, historia kobiet, bibliografia XIX wieku, słowniki biobibliograficzne, spisy pisarek i tłumaczek, Archiwum rodziny Bartoszewiczów, Adam Bartoszewicz

Abstrakt

Artykuł dotyczy zachowanych w Archiwum Państwowym w Łodzi, w zespole 592 Archiwum rodziny Bartoszewiczów, dwóch rękopisów autorstwa Adama Bartoszewicza, seniora rodu: Znakomite niewiasty polskie, a szczególnie znane w dziejach równie jak i na polu literackim oraz Poczet sławnych kobiet polskich a mianowicie uczonych literatek alfabetycznie ułożony przez A.[dama] B.[artoszewicza] 1859 r. [- skorowidz nazwisk]. Ich wspólnym mianownikiem są dzieje polskich kobiet, z naciskiem położonym na twórczość literacką i przekładową do lat siedemdziesiątych XIX wieku. Celem szkicu jest opis zawartości obu jednostek pod kątem sposobu tworzenia przez autora potencjalnego słownika, jego źródeł informacji, kwerend prasowych i kształtu inwentarza. Nie wiadomo, jakie plany wydawnicze wiązały się z brudnopisami, jednak można potraktować je jako ważny materiał źródłowy w historii budowania w wieku XIX wiedzy o piśmiennictwie kobiecym.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Biogram autora

Maria Berkan-Jabłońska - Uniwersytet Łódzki

Maria Berkan-Jabłońska, dr hab. prof. UŁ, Uniwersytet Łódzki, Instytut Filologii Polskiej i Logopedii, Zakład Literatury i Tradycji Romantyzmu. Zajmuje się literaturą dziewiętnastowieczną, zwłaszcza tradycją kobiecego pisania, prozą krajowego romantyzmu i polskim biedermeierem. Do jej zainteresowań należą też zagadnienia biografistyki i literatury popularnej wieku XIX. Z pasji – badaczka archiwów i miłośniczka kryminałów. Autorka książek: Wizje sztuki w twórczości Zbigniewa Herberta (2008); Arystokratka i biedermeier. Rzecz o Gabrieli z Güntherów Puzyninie (2015); Weredyczki, sawantki, marzycielki, damy… W kręgu kobiecego romantyzmu (2019); Pod wiatr… Czytanie życia Józefy Śmigielskiej-Dobieszewskiej (2021); współredaktorka i redaktorka tomów: Mickiewicz wielu pokoleń twórców, badaczy i czytelników (2008); Przygody romantycznego „Ja”. Idee – strategie twórcze – rezonanse (2012); Nie-do-czytane. Polski dramat romantyczny, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica”, nr 1(27), 2015; Kryminał w XIX wieku, XIX wiek w kryminale, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica”, nr 4(50), 2018.

Bibliografia

[Adam Bartoszewicz – praca], „O Elżbiecie Drużbackiej i jej pismach”, Archiwum Państwowe w Łodzi, Archiwum rodziny Bartoszewiczów, rkp., zespół 592, sygn. 760, k. 1–24; https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/jednostka/-/jednostka/6538111?_Jednostka_delta=20&_Jednostka_resetCur=false&_Jednostka_cur=2&_Jednostka_id_jednostki=6538111 [dostęp: 06.03.2023].
Google Scholar

[Adam Bartoszewicz], Poczet znakomitych ludzi pochodzących z poziomego stanu, a którzy się cnotą, nauką, rozumem, męstwem, odwagą i tem podobnemi przymiotami wznieśli nad swój stan, zajęli wysokie stanowisko w społeczności, i swe imię w świecie sławnem uczynili w rozmaitych epokach dziejów ludzkich…, Archiwum Państwowe w Łodzi, Archiwum rodziny Bartoszewiczów, rkp., zespół 592, sygn. 778, k. 1–38; https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/en/jednostka/-/jednostka/6538129 [dostęp: 06.03.2023].
Google Scholar

Poczet sławnych kobiet polskich a mianowicie uczonych literatek alfabetycznie ułożony przez A.[dama] B.[artoszewicza] 1859 r. [skorowidz nazwisk], Archiwum Państwowe w Łodzi, Archiwum rodziny Bartoszewiczów, rkp., nr zespołu 592, sygn. 766, s. 1–105; https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/jednostka/-/jednostka/6538117?_Jednostka_delta=20&_Jednostka_resetCur=false&_Jednostka_cur=2&_Jednostka_id_jednostki=6538117 [dostęp: 02.03.2023].
Google Scholar

Znakomite niewiasty polskie, a szczególnie znane w dziejach równie jak i na polu literackim [Adam Bartoszewicz], Archiwum Państwowe w Łodzi, Archiwum rodziny Bartoszewiczów, rkp., nr zespołu 592, sygn. 765, s. 1–366; https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/jednostka/-/jednostka/6538116?_Jednostka_delta=20&_Jednostka_resetCur=false&_Jednostka_cur=4&_Jednostka_id_jednostki=6538116 [dostęp: 02.03.2023].
Google Scholar

Album biograficzne zasłużonych Polaków i Polek wieku XIX, pod kierunkiem Sz. Askenazego i in., z przedmową S. Krzemińskiego, t. 1, wydane staraniem i nakładem M. Chełmońskiej, Warszawa 1901.
Google Scholar

Bajor Agnieszka, Z zagadnień form bibliografii. Monografia bibliograficzna, Warszawa 2005.
Google Scholar

Bartoszewicz Kazimierz, Dawna Biała na Podlasiu we wspomnieniach mego dziadka (1792–1878): przyczynek do dziejów miasta i gimnazjum, Biała Podlaska 1928; https://polona.pl/item/dawna-biala-na-podlasiu-w-wspomnieniach-mego-dziadka-adama-1792-1878-przyczynek-do,NjUxNzUw/1/#info:metadata [dostęp 06.03.2023].
Google Scholar

Berkan-Jabłońska Maria, Kobieta autorka, [hasło w:] Słownik polskiej krytyki literackiej 1764–1918. Pojęcia – terminy – zjawiska – przekroje, red. naukowa J. Bachórz, G. Borkowska, T. Kostkiewiczowa, M. Rudkowska i M. Strzyżewski, Toruń–Warszawa 2016, s. 525–538.
Google Scholar

Czernianin Halina, Ambicje literackie pań w świetle druków wileńskich (1800–1822), „Pamiętnik Literacki” 2008, z. 4, s. 145–183.
Google Scholar

Dębska Karolina, „O powszechną płci naszej chwałę”: Tłumaczki epoki stanisławowskiej, „Między Oryginałem a Przekładem” 2019, nr 2(44), s. 37–58. https://doi.org/10.12797/MOaP.25.2019.44.02
Google Scholar

Estreicher Karol, Bibliografia polska XIX stulecia, cz.1: Stulecie XIX, t. 1, Kraków 1870 i n.
Google Scholar

L.R. [Karol Estreicher], Polki literatki, „Niewiasta” 1860, nr 7–8.
Google Scholar

L.R. [Karol Estreicher], Polki literatki, „Niewiasta” 1861, nr 1–4.
Google Scholar

L.R. [Karol Estreicher], Polki literatki, „Niewiasta” 1862, nr 2–3, 6, 12.
Google Scholar

Gloger Jan, Szkoła bialska i czteroletni w niej pobyt J.I. Kraszewskiego (1822–1826): wspomnienie kolegi szkolnego, Biała Podlaska 1928; https://bbc.mbp.org.pl/dlibra/publication/36/edition/33?language=pl [dostęp: 06.03.2023].
Google Scholar

Janik Agnieszka, Archiwum rodziny Bartoszewiczów, Archiwum Państwowe w Łodzi; https://www.lodz.ap.gov.pl/art,31,archiwum-rodziny-bartoszewiczow [dostęp: 15.02.2023].
Google Scholar

Jaszowski Stanisław, Poczet godnych wspomnienia kobiet polskich, opuszczonych w dziele Sowińskiego: O Polkach (Artykuł poświęcony Damom Galicyi), „Rozmaitości Lwowskie” 1828, nr 48, s. 385–387.
Google Scholar

Juszyński Michał Hieronim, Dykcjonarz poetów polskich, t. 1–2, Kraków 1820.
Google Scholar

Łepkowski Józef, O Polkach piszących, „Przegląd Poznański” 1851, t. 12, s. 193–200.
Google Scholar

Nowosielska Elżbieta, Kwestia kobieca w polskich bibliografiach od XIX wieku do roku 1939, „Chorzowskie Studia Polityczne” 2017, nr 14: Gender w naukach społecznych – poszukiwania, s. 113–128.
Google Scholar

Rastawiecki Edward, Słownik malarzów polskich tudzież obcych w Polsce osiadłych lub czasowo w niej przebywających, t. 1–3, Warszawa 1850–1857.
Google Scholar

Rzadkowolska Magdalena, Polskie słowniki biograficzne – próba charakterystyki, „Forum Bibliotek Medycznych” 2011, nr 4/2(8), s. 243–298.
Google Scholar

Skręt Rościsław, Sowiński Jan, [w:] Polski słownik biograficzny, t. 41, Warszawa–Kraków 2002, s. 1–2.
Google Scholar

Słownik pseudonimów pisarzy polskich XV w. – 1970 r., red. E. Jankowski, Wrocław 1994.
Google Scholar

Sowiński Jan, O uczonych Polkach, Warszawa–Krzemieniec 1821.
Google Scholar

Szymanowski Wojciech, 300 portretów zasłużonych w narodzie Polaków i Polek: z dodaniem krótkich wspomnień ich żywotów, Warszawa 1860.
Google Scholar

Ugorowicz Irena, Z Krakowa do Łodzi. Dzieje i zawartość Archiwum rodziny Bartoszewiczów, „Rocznik Łódzki” 2013, t. 60, s. 185–204.
Google Scholar

Wójcicki Kazimierz Władysław, Niewiasty polskie. Zarys historyczny, Warszawa 1845.
Google Scholar

Wójcicki Kazimierz Władysław, Życiorysy znakomitych ludzi wsławionych w różnych zawodach z rycinami, t. 1–2, Warszawa 1850.
Google Scholar

Zielińska-Klimkiewicz Zofia, Księgozbiór Bartoszewiczów – przeszłość i teraźniejszość, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Librorum” 1998, nr 8, s. 63–98.
Google Scholar

Żegota Pauli, Autorki polskie i ich dzieła w spisie bibliograficznym zebrał Żegota Pauli tylko jako materiał do dzieła „Niewiasty polskie”: przepisane z rękopisu K. Estreichera, Biblioteka Jagiellońska, BJ Rkp. 5381 II; https://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/doccontent?id=762210 [dostęp: 02.03.2023].
Google Scholar