Polish political groupings and the mindset of the youth in the Congress Kingdom of Poland during the Revolution of 1905, the school strike and the boycott of the Russian schools

Authors

DOI:

https://doi.org/10.18778/1644-857X.20.01.08

Keywords:

Revolution of 1905, school strike 1905, history of Poland in the 20th century

Abstract

In this article, an attempt was made to answer questions about the place that the attitudes and activity of the generation growing up in the Kingdom of Poland occupied in the reflection and actions of polish political elites, concentrated in groups and environments, operating in Polish lands in the first dozen years of the twentieth century – during the period appointed in Congress by the outbreak of the Revolution of 1905 and the school strike and the expiration of the program boycott of the Russian school. In the text, the reader will find answers to two fundamental questions: how did the political parties relate to the attitudes and public activity of this young generation, assess its political maturity, as well as the value and effectiveness of the actions taken by young people? What place for representatives of the young generation predicted politicians in their own partisanship and what role did they allocate to them? The above analyses covered public appearances and the press of the most important polish political groups of the time: the National Democracy, the Polish Socialist Party (PPS), the Social Democracy of the Kingdom of Poland and Lithuania (SDKPiL) and conservative circles. On the basis of the research, it should be noted that the conservatives condemned the “immature” representatives of the younger generation of the Kingdom of Poland, participating in the strike and boycott of the Russian school, remaining opponents of the idea of revolution. The nationalists saw in the strike a manifestation of a “reckless” rebellion against a “realistic” policy. Socialists welcomed the political activism of the young generation. However, the dogmatic attitude of the SDKPiL was characteristic, which was different from other groups on the left. The party supported the involvement of young people in the fight “on the streets” for the victory of the revolution, while the school strike was regarded as noteworthy when it intensified the “revolutionary uproar” and when young people raised social slogans. Social Democrats, on the other hand, opposed a subsequent boycott, undertaken in the name of national and educational slogans, when a wave of revolutionary speeches fell – which could favor the sympathies of young people, directed towards other Polish political groups.

Downloads

Download data is not yet available.

Author Biography

Przemysław Andrzej Waingertner, Uniwersytet Łódzki

Prof. dr hab. Przemysław Waingertner – kierownik Katedry Historii Polski Najnowszej w Instytucie Historii, na Wydziale Filozoficzno-Historycznym Uniwersytetu Łódzkiego, kierownik Interdyscyplinarnych Humanistycznych Studiów Doktoranckich UŁ, wiceprezes Okręgu Łódzkiego Polskiego Towarzystwa Historycznego, przewodniczący Komitetu Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa w Łodzi.

Zainteresowania naukowe: polska myśl polityczna i czyn zbrojny w XX w., dzieje Drugiej Rzeczypospolitej, historia Łodzi i regionu w XX w.

 

References

Archiwum Państwowe w Łodzi Łódzki Oddział Ochronny Akta pn. Komitet Koronnego Oddziału Młodzieży Narodowej, sygn. 40.
Google Scholar

Biblioteka Narodowa Rękopisy S. Szwedowski, Pisma, druki i odezwy starszego społeczeństwa przed i w trakcie I-ej wojny światowej od 1905 do 1918 r., 1/IV, akc. 16269S.
Google Scholar

Biblioteka Naukowa Polskiej Akademii Umiejętności i Polskiej Akademii Nauk Związek Młodzieży Polskiej „Zet”, sygn. 7789, mf. 1424.
Google Scholar

Biblioteka Uniwersytetu Jagiellońskiego Rękopisy S. Kozicki, Pamiętniki 1876–1939, t. II, sygn. 9783, mf. P–1651.
Google Scholar

Biblioteka Uniwersytetu Warszawskiego [BUW] Rękopisy S. Szwedowski, Dzieje ruchu zetowego w Polsce 1886–1945, t. I, sygn. 1745.
Google Scholar

Dmowski R., Upadek myśli konserwatywnej w Polsce, Warszawa 1914.
Google Scholar

Grabiec J., Czerwona Warszawa przed ćwierć wiekiem. Moje wspomnienia, Poznań 1925.
Google Scholar

Polski Związek Ludowy. Materiały i dokumenty, oprac. J.S. Brzeziński, Warszawa 1957.
Google Scholar

Przyczynek do postawy prawicy przedrozłamowej PPS wobec współpracy młodzieży polskiej z rosyjskim ruchem rewolucyjnym w 1900 roku, oprac. J. Targalski, „Pokolenia” 1966, nr 1, s. 87–90.
Google Scholar

Socjaldemokracja Królestwa Polskiego o Litwy. Materiały i dokumenty, red. H. Buczek, F. Tych, t. I–II, Warszawa 1957–1963.
Google Scholar

Stańczycy. Antologia myśli społecznej i politycznej konserwatystów krakowskich, wyb. M. Król, Warszawa 1985.
Google Scholar

„Czas” 1905.
Google Scholar

„Czerwony Sztandar” 1905.
Google Scholar

„Przegląd Socjaldemokratyczny” 1908.
Google Scholar

„Robotnik” 1905.
Google Scholar

Bończa-Tomaszewski N., Demokratyczna geneza nacjonalizmu. Intelektualne korzenie ruchu narodowo-demokratycznego, Warszawa 2001.
Google Scholar

Cat-Mackiewicz S., Historia Polski od 11 listopada 1918 r. do 17 września 1939 r., Warszawa 1989.
Google Scholar

Dobrowolski S., Związek Młodzieży Polskiej (Zet) 1886–1906, [w:] Nasza walka o szkołę polską 1901–1917, red. B. Nawroczyński, t. I, Warszawa 1932, s. 109–152.
Google Scholar

Garlicki A., U źródeł obozu belwederskiego, Warszawa 1978.
Google Scholar

Głuchowski J., Strajk szkolny w roku 1905 w Częstochowie, „Niepodległość” [Londyn] 1972, t. VIII, s. 135–137.
Google Scholar

Hass L., Losy człowieka i pokolenia (Działalność S. Szwedowskiego w Związku Młodzieży Polskiej „Zet” i w Związku Patriotycznym), „Więź” 1973, nr 10, s. 108–120.
Google Scholar

Hillebrandt B., Polskie organizacje młodzieżowe XIX i XX wieku. Zarys historii, Warszawa 1986.
Google Scholar

Holzer J., Molenda J., Polska w pierwszej wojnie światowej, Warszawa 1967.
Google Scholar

Jaskólski M., Kaduceus polski. Myśl polityczna konserwatystów krakowskich 1866–1934, Warszawa 1990.
Google Scholar

Kaflińska M., Publicystyka strajku szkolnego w 1905 r., „Rozprawy z Dziejów Oświaty” 2000, t. XXXIX, s. 47–62.
Google Scholar

Kawalec K., Roman Dmowski, Londyn 1996.
Google Scholar

Kiepurska H., Warszawa w rewolucji 1905–1907, Warszawa 1974.
Google Scholar

Kmiecik Z., Postępowa myśl oświatowa w Królestwie Polskim w latach 1905–1914, Warszawa 1961.
Google Scholar

Kowalski Z., Udział młodzieży szkół lubelskich w strajku szkolnym 1905 r., „Rocznik Lubelski” 1963, t. VI, s. 185–214.
Google Scholar

Kozicki S., Historia Ligi Narodowej (okres 1887–1907), Londyn 1964.
Google Scholar

Kurzyna M., O Melchiorze Wańkowiczu – nie wszystko, Warszawa 1975.
Google Scholar

Łazuga W., Ostatni stańczyk. Michał Bobrzyński – portret konserwatysty, Poznań 1982.
Google Scholar

Micewski A., Roman Dmowski, Warszawa 1972.
Google Scholar

Michta N., Postacie z przełomu wieków. Z kręgu działaczy SDKPiL, Warszawa 1983.
Google Scholar

Molenda J., Piłsudczycy a narodowi demokraci 1908–1918, Warszawa 1980.
Google Scholar

Nałęcz D., Sen o władzy. Inteligencja wobec niepodległości, Warszawa 1994.
Google Scholar

Nałęcz T., Irredenta polska, Warszawa 1992.
Google Scholar

Nawroczyński B., Dzieła wybrane, t. I, Warszawa 1987.
Google Scholar

Nekrolog D. Rymkiewicza, „Kronika Ruchu Rewolucyjnego” 1935, nr 1, s. 14–16.
Google Scholar

Nowacki T.W., Młodzież tworzy historię. Zwycięska walka młodzieży o szkołę polską 1901–1917, Lublin 2011.
Google Scholar

Olstowski P., Generał Gustaw Orlicz-Dreszer (1889–1936). Dowódca wojskowy i działacz społeczno-polityczny, Toruń 2000.
Google Scholar

Rakowski J., Zetowcy i piłsudczycy (1), „Zeszyty Historyczne” [Paryż] 1980, z. 54, s. 3–39.
Google Scholar

Rakowski J., Zetowcy i piłsudczycy (2), „Zeszyty Historyczne” [Paryż] 1981, z. 55, s. 3–94.
Google Scholar

Rakowski J., Zetowcy i piłsudczycy (dok.), „Zeszyty Historyczne” [Paryż] 1981, z. 56, s. 3–72.
Google Scholar

Rewolucja 1905, red. K. Piskała, W. Marzec, Warszawa 2013.
Google Scholar

Samuś P., Dzieje SDKPiL w Łodzi 1893–1918, Łódź 1984.
Google Scholar

Stankiewicz W., Czasopiśmiennictwo ludowe w Królestwie Polskim 1905–1914, Warszawa 1957.
Google Scholar

Suleja W., Józef Piłsudski, Wrocław 1995.
Google Scholar

Szymańska W., Pierwsza konferencja młodzieży uniwersyteckiej PPS, „Niepodległość” 1935, t. XI, s. 145–151.
Google Scholar

Tomicki J., Polska Partia Socjalistyczna 1892–1948, Warszawa 1983.
Google Scholar

Waingertner P., Konspiracja trzech pokoleń. Związek Młodzieży Polskiej „Zet” i ruch zetowy (1886–1996), Łódź 2017.
Google Scholar

Wapiński R., Narodowa Demokracja 1893–1939. Ze studiów nad dziejami myśli nacjonalistycznej, Wrocław 1980.
Google Scholar

Wapiński R., Roman Dmowski, Lublin 1988.
Google Scholar

Żarnowski J., Z dziejów strajku szkolnego 1905 r., „Przegląd Historyczny” 1955, t. XLVI, nr 1–2, s. 184–212.
Google Scholar

Published

2021-08-18

How to Cite

Waingertner, P. A. (2021). Polish political groupings and the mindset of the youth in the Congress Kingdom of Poland during the Revolution of 1905, the school strike and the boycott of the Russian schools. Przegląd Nauk Historycznych/Review of Historical Sciences, 20(1), 225–245. https://doi.org/10.18778/1644-857X.20.01.08

Issue

Section

Articles