Królewska krew. Polscy potomkowie Zygmunta Starego i Katarzyny Telniczanki w czasach staropolskich

Zbigniew Anusik

doi:10.18778/1644-857X.17.02.02

Authors

Zbigniew Anusik Uniwersytet Łódzki, Wydział Filozoficzno-Historyczny, Instytut Historii, Katedra Historii Nowożytnej

DOI:

https://doi.org/10.18778/1644-857X.17.02.02

Keywords:

Sigismund I the Old, Katarzyna Telniczanka, genealogy, descendants of Sigismund I the Old’s illegitimate daughters in 16th–18th century

Abstract

The research undertaken by the Author concentrates on Polish descendants of Regina, the elder of two daughters of King Sigismund I the Old and his long time mistress – Katarzyna Telniczanka. Until now, it was assumed that the last descendants of the king were his great-grandsons – Władysław Strasz of Białaczów and his sister Krystyna who lived in the first half of the 17^th century. Thanks to the documents found by the Author, it was possible to establish that the mother of the above-mentioned Władysław and Krystyna – Urszula Strasz née Kreza, had a sister – Zofia, who married Baltazar Lutomirski. From her daughter, Zofia née Lutomirski 1^st married Stanisław Trembiński (Trębiński), 2^nd married Franciszek Szamowski, come all descendants of Sigismund I the Old and Katarzyna Telniczanka, both historical and living ones. The article presents a list of all the king’s descendants from the beginning of the 16^th to the turn of the 18^th and 19^th century. In total, it was 114 people (58 men and 56 women). It is worth noting that until the end of the first quarter of the 17^th century, the descendants of Sigismund I and Katarzyna Telniczanka were Calvinists. They were almost exclusively representatives of wealthy and middle-class nobles. There were no senators among them and only a few were land officers. Yet, the Author’s list of descendants of the penultimate Jagiellon on the Polish throne is by no means complete. In a few cases it was impossible to find a source that would confirm whether a married couple mentioned in the article had children. Many times the Author had to underline that the fate of a certain person is unknown to him. This is a chance for further researchers to fill that gap.

Downloads

Download data is not yet available.

References

Metryka Koronna [MK] 78, 111, 112, 133, 134, 135, 137, 138, 180. [Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie [AGAD].
Google Scholar

Łęczyckie grodzkie, inskrypcje [ŁGI] 169, 175, 215, 220, 280, 285, 329, 343, 383, 396. [Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie [AGAD].
Google Scholar

Łęczyckie grodzkie, oblaty [ŁGO] 4, 108. [Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie [AGAD].
Google Scholar

Łęczyckie grodzkie, relacje 177. [Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie [AGAD].
Google Scholar

Sieradzkie grodzkie, inskrypcje [SGI] 103, 137, 139, 149. [Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie [AGAD].
Google Scholar

Sieradzkie grodzkie, relacyjne 28a. [Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie [AGAD].
Google Scholar

Castriensia Cracoviensia Inscriptiones [CCI] nr 89, 91, 148, 187, 224, 278. [Archiwum Narodowe w Krakowie [ANK].
Google Scholar

Archiwum Leopoldów z Rzepiszewa [ALzRz] nr 13, 30, 54. [Archiwum Państwowe w Łodzi [APŁ].
Google Scholar

Sąd pokoju powiatu łęczyckiego [SPPŁ] 5. [Archiwum Państwowe w Łodzi [APŁ].
Google Scholar

Biblioteka Kórnicka PAN [BK PAN], Teki Dworzaczka [TD].
Google Scholar

Akta sejmikowe województwa krakowskiego, t. I (1572–1620), wyd. S. Kutrzeba, Kraków 1932.
Google Scholar

Die Metrikel der Universität Heidelberg von 1386 bis 1662, hrsg. von G. Toepke, Bd. II, Heidelberg 1886.
Google Scholar

Paprocki B., Herby rycerstwa polskiego, wyd. K.J. Turowski, Kraków 1858.
Google Scholar

Starowolski S., Monumenta Sarmatarum, Cracoviae 1655.
Google Scholar

Trepka Nekanda W., Liber generationis plebeanorum „Liber chamorum”, wyd. W. Dworzaczek, J. Bartyś, Z. Kuchowicz, cz. 1 (Wstępy wydawców i tekst), Wrocław–Warszawa–Kraków 1963.
Google Scholar

Volumina legum, wyd. J. Ohryzko, t. II, Petersburg 1859.
Google Scholar

Źródła i materiały do dziejów szlachty województwa sandomierskiego w XVI–XVIII wieku, t. I (Rejestry pospolitego ruszenia szlachty sandomierskiej z XVII wieku), oprac. J. Pielas, Kielce 2009.
Google Scholar

Biblioteka Kórnicka PAN [BK PAN], Teki Dworzaczka [TD], Monografie.
Google Scholar

Biedrzycka A., Szafraniec Hieronim (Jarosz) z Pieskowej Skały, [w:] Polski słownik biograficzny, t. XLVI, Warszawa–Kraków 2009–2010, s. 436–439.
Google Scholar

Boniecki A., Herbarz polski, t. III, Warszawa 1900; t. XII, Warszawa 1908.
Google Scholar

Borkowska U., Dynastia Jagiellonów w Polsce, Warszawa 2011.
Google Scholar

Burmeister K.H., Graf Georg III. von Montfort-Bregenz-Pfannberg (ca. 1475/80–1544). Eine biographische Skizze, „Monfort. Vierteljährensschrift für Geschichte, Heimat – und Volkskunde (Gegenwart) Vorarlbergs” 2009, Bd. LXI, s. 7–27.
Google Scholar

Burmeister K.H., Montfort, von (Grafen von Montfort), [w:] Neue Deutsche Biographie, Bd. XVIII, Berlin 1997, s. 51–54.
Google Scholar

Chłapowski K., Realizacja reform egzekucji dóbr 1563–1665. Sprawa zastawów królewszczyzn małopolskich, Warszawa 1984.
Google Scholar

Czapliński W., Ciekliński Dobiesław, [w:] Polski słownik biograficzny, t. IV, Kraków 1938, s. 42.
Google Scholar

Estreicher K., Bibliografia polska, t. XIV, Kraków 1896.
Google Scholar

Kaniewska I., Szafraniec Stanisław z Pieskowej Skały, [w] Polski słownik biograficzny, t. XLVI, Warszawa–Kraków 2009–2010, s. 471–479.
Google Scholar

Kempa T., Dzieje rodu Ostrogskich, Toruń 2003.
Google Scholar

Kobierecki M., Walewscy herbu Kolumna w XVII–XVIII wieku. Genealogia. Majętności. Działalność publiczna, Łódź 2008.
Google Scholar

Kowalska H., Grzegorz z Żarnowca, [w:] Polski słownik biograficzny, t. IX, Wrocław–Warszawa–Kraków 1960–1961, s. 91–93.
Google Scholar

Kurdybacha Ł., Fogelweder Stanisław, [w:] Polski słownik biograficzny, t. VII, Kraków 1948–1958, s. 44–46.
Google Scholar

Kurtyka J., Latyfundium tęczyńskie. Dobra i właściciele (XIV–XVII wiek), Kraków 1999.
Google Scholar

Łukaszewicz J., Dzieje kościołów wyznania helweckiego w Litwie, t. I, Poznań 1842.
Google Scholar

Łukaszewicz J., O kościołach braci czeskich w dawnej Wielkopolsce, Poznań 1835.
Google Scholar

Michałek A., Ciekliński Stanisław, [w:] Polski słownik biograficzny, t. IV, Kraków 1938, s. 45.
Google Scholar

Niesiecki K., Herbarz polski, wyd. J.N. Bobrowicz, t. III, Lipsk 1839; t. V, Lipsk 1840; t. VIII, Lipsk 1841.
Google Scholar

Pielas J., Oleśniccy herbu Dębno w XVI–XVII wieku. Studium z dziejów zamożnej szlachty doby nowożytnej, Kielce 2007.
Google Scholar

Pielas J., Urzędnicy grodzcy nowokorczyńscy i ich kariery w XVII wieku, [w:] Dzieje biurokracji, t. IV, cz. 1–2, red. A. Górak, K. Latawiec, D. Magier, Lublin–Siedlce 2011, s. 137–152.
Google Scholar

Piwarski K., Działyński Michał († 1713), [w:] Polski słownik biograficzny, t. VI, Kraków 1948, s. 92.
Google Scholar

Prinke R.T., Sikorski A., Polscy potomkowie Piastów i innych dynastii panujących, Poznań 1997.
Google Scholar

Quirini-Popławska D., Kreza Mikołaj, [w:] Polski słownik biograficzny, t. XV, Wrocław–Warszawa–Kraków 1970, s. 295.
Google Scholar

Schmitt H., Kilka uwag w sprawie rokoszu Zebrzydowskiego, „Roczniki Towarzystwa Przyjaciół Nauk Poznańskiego”, t. III, Poznań 1865, s. 1–86.
Google Scholar

Swieżawski A., Jan (Janusz) z Książąt Litewskich, [w:] Polski słownik biograficzny, t. X, Wrocław–Warszawa–Kraków 1962–1964, s. 439–441.
Google Scholar

Swieżawski A., Kościelecka (z Kościelca) Katarzyna, [w:] Polski słownik biograficzny, t. XIV, Wrocław–Warszawa–Kraków 1968–1969, s. 397–398.
Google Scholar

Swieżawski A., Kościelecki (z Kościelca) Andrzej, [w:] Polski słownik biograficzny, t. XIV, Wrocław–Warszawa–Kraków 1968–1969, s. 398–400.
Google Scholar

Szczotka S., Chełmski Remigian, [w:] Polski słownik biograficzny, t. III, Kraków 1937, s. 286.
Google Scholar

Szybkowski S., Związki rodzinne Danaborskich z elitą urzędniczą Kujaw i ziemi dobrzyńskiej, „Roczniki Historyczne” 2000, R. LXIV, s. 157–168.
Google Scholar

Tazbir J., Bluźniercy, którzy uszli karze, „Nauka” 2011, nr 1, s. 7–16.
Google Scholar

Urban W., Umiejętność pisania w Małopolsce w drugiej połowie XVI wieku, „Przegląd Historyczny” 1977, t. LXVIII, z. 2, s. 231–257.
Google Scholar

Uruski S., Kosiński A.A., Włodarski A., Rodzina. Herbarz szlachty polskiej, t. II, Warszawa 1905.
Google Scholar

Urzędnicy kujawscy i dobrzyńscy XVI–XVIII wieku. Spisy, oprac. K. Mikulski, W. Stanek, przy udziale Z. Górskiego, R. Kabacińskiego, red. A. Gąsiorowski, Kórnik 1990.
Google Scholar

Urzędnicy województw łęczyckiego i sieradzkiego w XVI–XVIII wieku. Spisy, oprac. E. Opaliński, H. Żerek-Kleszcz, red. A. Gąsiorowski, Kórnik 1993.
Google Scholar

Vanotti J.N., Geschichte der Grafen von Montfort und von Werdenberg, Belle-Vue, bei Constanz 1845.
Google Scholar

Wdowiszewski Z., Genealogia Jagiellonów i Domu Wazów w Polsce, Kraków 2005.
Google Scholar

Wierzbicki L.A., Szamowski Franciszek, [w:] Polski słownik biograficzny, t. XLVI, Warszawa–Kraków 2009–2010, s. 588–589.
Google Scholar

Wijaczka J., Reformacja w miastach prywatnych w Koronie w XVI wieku, „Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych” 2016, t. LXXVII, s. 379–406.
Google Scholar

Żelewski R., Górkowa Elżbieta (Halszka z Ostroga), [w:] Polski słownik biograficzny, t. VIII, Wrocław–Warszawa–Kraków 1959–1960, s. 424–426.
Google Scholar

Żelewski R., Katarzyna (ok. 1503–1548), żona Jerzego II hr. Montfortu, [w:] Polski słownik biograficzny, t. XII, Wrocław–Warszawa–Kraków 1966–1967, s. 222.
Google Scholar

Żelewski R., Łaska 1. v. Ostrogska z Kościeleckich Beata, [w:] Polski słownik biograficzny, t. XVIII, Wrocław–Warszawa–Kraków 1973, s. 222–224.
Google Scholar

Żelewski R., Łaski Olbracht, [w:] Polski słownik biograficzny, t. XVIII, Wrocław–Warszawa–Kraków 1973, s. 246–250.
Google Scholar

Żelewski R., Ostrogski Ilia (Eliasz), [w:] Polski słownik biograficzny, t. XXIV, Wrocław 1979, s. 480–481.
Google Scholar

Żerek-Kleszcz H., Stokowski Jan Sariusz, [w:] Polski słownik biograficzny, t. XLIV, Warszawa–Kraków 2006–2007, s. 47–50.
Google Scholar

Żerek-Kleszcz H., Szamowski Ignacy, [w:] Polski słownik biograficzny, t. XLVI, Warszawa–Kraków 2009–2010, s. 589–590.
Google Scholar

Żołądź D., Studenci polscy z Korony i Litwy na uniwersytecie w Heidelbergu w okresie reformacji, „Rozprawy z Dziejów Oświaty” 1994, t. XXXVI, s. 3–17.
Google Scholar

Geneteka, baza Polskiego Towarzystwa Genealogicznego [Geneteka].
Google Scholar