Kilka uwag o języku poetyckim

Abstrakt

Pisząc o poezji, językoznawcy ze szkoły generatywnej opierali się na założeniu, że teksty literackie posiadają pewne właściwości formalne różniące je od innych tekstów. Postulowano oddzielne gramatyki dla ’zwyczajnego języka’ i ’języka poetyckiego’, wskazując na cechy jakoby unikalne dla ’języka poetyckiego’ (np. metaforyczność, wieloznaczność, ’dewiacje’ składniowe, organizację rytmiczną, etc.). Autorzy tych sugestii zdają się jednak nie zauważać faktu, że wszystkie te zjawiska występują również w tekstach nieliterackich. Metafory np., traktowane przez nich jako swego rodzaju ’anomalie’, są nieodłączną częścią naszego codziennego myślenia i mówienia o rzeczach i zdarzeniach. Tak więc, zamiast postulować osobne gramatyki dla języka poezji, należałoby raczej poszukać takiej teorii, która lepiej dawałaby sobie radę z opisem ’barwnego’ języka, niezależnie od tego, w jakim tekście został użyty. Wydaje się, że do tego zadania najlepiej przygotowana jest teoria kognitywna. Przykładem na to może być jej odkrywcze podejście do kwestii metafory.