The problem of financing sacral and ecclesiastical building industry in the period of Polish People’s Republic on an example of the Lodz Diocese

Authors

DOI:

https://doi.org/10.18778/2080-8313.23.07

Keywords:

Polish People’s Republic, Church Fund, Roman Catholic Church, sacral and ecclesiastical building industry, Lodz Diocese

Abstract

The article describes unknown aspect of financing sacral building industry in the period of PRL (Polish People’s Republic). Presented issue is aimed at filling the gap in the existing historiography. None of the publications that have been published does not addresses the problem, seen from the perspective of the relations state–Church after the year 1945. This work therefore shows the difficulties associated with raising funds for the construction of new temples in the period of inhibition or fighting with any sacred investments by the authorities of Polish People’s Republic. The repressive and discriminatory for the Church legal provisions aimed at obstructing the construction of places of worship, which was also supposed to discourage clergymen from undertaking this type of activity. In turn, the „service-minded” priests were rewarded for their loyal attitude towards those in charge of allocating subsidies for minor construction works from the Church Fund, which was under the control of the Council of Ministers. All these factors meant that the greatest cost of building churches was borne by lay Catholics who organized public collections on their own, thus risking a fine. Also the parish priests also faced difficulties, while gaining money to continue construction works by using foreign contacts.

Author Biography

Mateusz Opaliński

Dr Mateusz Opaliński – historyk, absolwent Wydziału Filozoficzno-Historycznego Uniwersytetu Łódzkiego, doktorat w dziedzinie nauk humanistycznych uzyskał w 2017 r., badacz niezależny. Autor książki Zgody Nie wyrażono. Problem budownictwa sakralnego w diecezji łódzkiej 1945–1989, Łódź 2018. Zainteresowania naukowe: historia najnowsza Polski, historia PRL, budownictwo sakralne w diecezji łódzkiej, dzieje Kościoła katolickiego po II wojnie światowej, regionalizm.

References

Urząd do Spraw Wyznań.
Google Scholar

Akta Kurii Diecezji Łódzkiej.
Google Scholar

Akta operacyjne i śledcze dotyczące stosunków pomiędzy państwem a Kościołem.
Google Scholar

Komitet Łódzki Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej.
Google Scholar

Prezydium Rady Narodowej miasta Łodzi.
Google Scholar

Urząd Miasta Łodzi.
Google Scholar

Urząd Wojewódzki w Sieradzu.
Google Scholar

Urząd Wojewódzki w Piotrkowie Trybunalskim.
Google Scholar

Urząd Wojewódzki w Płocku.
Google Scholar

Dekret w sprawie Funduszu Budowy Kościołów, „Wiadomości Diecezjalne Łódzkie” 1985, R. 59, nr 1–2.
Google Scholar

Kodeks Prawa Kanonicznego, red. P. Majer, Warszawa 2011.
Google Scholar

„Dziennik Ustaw” 1933, 1948.
Google Scholar

„Prawo Kanoniczne” 2006.
Google Scholar

„Studia z Prawa Wyznaniowego” 2009, 2011.
Google Scholar

„Wiadomości Diecezjalne Łódzkie” 1985.
Google Scholar

Rocznik statystyczny 1976, R. 36, Warszawa 1976.
Google Scholar

Rocznik statystyczny 1984, R. 44, Warszawa 1984.
Google Scholar

Rocznik statystyczny 1989, R. 49, Warszawa 1989.
Google Scholar

Dudek A., Gryz R., Komuniści i Kościół w Polsce (1945–1989), Kraków 2006.
Google Scholar

Gryz R., Pozwolić czy nie? Władze PRL wobec budownictwa katolickich obiektów sakralnych w latach 1971–1980, Kielce 2007.
Google Scholar

Jarmoch E., Zdaniewicz W., Księża diecezjalni, [w:] Kościół katolicki w Polsce 1918–1990. Rocznik statystyczny, red. L. Adamczuk, W. Zdaniewicz, Warszawa 1991, s. 128–145.
Google Scholar

Jezierski A., Leszczyńska C., Historia gospodarcza Polski, Warszawa 2003.
Google Scholar

Łupiński S., Taca w uchwałach synodów polskich w latach 1967–2005, „Prawo Kanoniczne” 2006, R. 49, nr 1–2, s. 227–234 https://doi.org/10.21697/pk.2006.49.1-2.09
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.21697/pk.2006.49.1-2.09

Nadolski B., Leksykon liturgii, Poznań 2006.
Google Scholar

Opaliński M., Parafia Matki Boskiej Jasnogórskiej w Łodzi (1981–2016). „Postawię Ci Dom dla Ciebie i Twojego Syna i dla Twojego Widzewskiego Żywego Kościoła”, Łódź 2016.
Google Scholar

Opaliński M., „Zgody nie wyrażono”. Problem budownictwa sakralnego w diecezji łódzkiej 1945–1989, Łódź 2018.
Google Scholar

Pieron B., Finansowanie celów kultu religijnego realizowanego przez kościoły i inne związki wyznaniowe, „Studia z Prawa Wyznaniowego” 2011, t. 14, s. 141–159.
Google Scholar

Wróbel R., Nowe kościoły diecezji łódzkiej 1945–1989. Uwarunkowania i klasyfikacja rzymskokatolickiej architektury sakralnej, Łódź 2005.
Google Scholar

Zawiślak M., Wydatkowanie środków Funduszu Kościelnego w latach 1950–1989, „Studia z Prawa Wyznaniowego” 2009, t. 12, s. 241–266.
Google Scholar

Żenczykowski T., Polska Lubelska 1944, Warszawa 1990.
Google Scholar

Żurek J., Ruch „księży patriotów” w województwie katowickim w latach 1949–1956, Warszawa–Katowice 2009.
Google Scholar

Published

2020-12-30

How to Cite

Opaliński, M. (2020). The problem of financing sacral and ecclesiastical building industry in the period of Polish People’s Republic on an example of the Lodz Diocese. Studia Z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX I XX Wieku, 23, 151–168. https://doi.org/10.18778/2080-8313.23.07

Issue

Section

Other