https://www.czasopisma.uni.lodz.pl/histspol/issue/feed Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX Wieku 2024-03-05T09:38:57+01:00 Jarosław Kita jaroslaw.kita@uni.lodz.pl Open Journal Systems <div style="text-align: justify;"> <p><em>Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX Wieku</em> to periodyk naukowy poświęcony problematyce społecznej i gospodarczej. Jest jedną z dwóch tego typu publikacji naukowych ukazujących się cyklicznie na polskim rynku wydawniczym. Publikuje artykuły, wydawnictwa źródłowe, recenzje, polemiki i inne formy wypowiedzi o charakterze naukowym dotyczące historii powszechnej i dziejów Polski od schyłku XVIII w. do czasów współczesnych. Autorzy publikujący na łamach <em>Studiów</em> wywodzą się z wielu ośrodków naukowych z kraju i z zagranicy. Przygotowywane przez nich prace reprezentują wysoki poziom merytoryczny, a czasopismo weszło do obiegu naukowego.</p> </div> https://www.czasopisma.uni.lodz.pl/histspol/article/view/22426 Młyn czy papiernia? Właściciele podczęstochowskiej wsi Łojki na drodze do uprzemysłowienia majątku rolnego 2024-03-05T09:38:55+01:00 Dariusz Złotkowski d.zlotkowski@ujd.edu.pl <p>Historia papiernictwa na ziemiach polskich w makroskali ma rozległą i wieloaspektową literaturę, gorzej jest z badaniami analitycznymi. W niniejszym artykule przedmiotem analizy będzie papiernia w podczęstochowskiej wsi Łojki, w połowie XIX w. Niniejszy tekst jest próbą zwrócenia uwagi historyków zajmujących się gospodarką XIX stulecia na akta notarialne i księgi wieczyste. Dziedzic Otto Kunert, poszukując nowych źródeł dochodów dla coraz bardziej zadłużonego majątku, założył w swych dobrach papiernię. Zadowalał się mniejszymi, ale pewnymi dochodami z jej wydzierżawiania. Kooperantami byli w coraz większym stopniu miejscowi Żydzi. Dochody z papierni nie uratowały jednak dóbr przed groźbą licytacji. Produkcja papieru ustała tu najprawdopodobniej w latach siedemdziesiątych XIX w., kończąc okres produkcji manufakturowej.</p> 2024-04-11T00:00:00+02:00 Prawa autorskie (c) 2022 https://www.czasopisma.uni.lodz.pl/histspol/article/view/19050 Przygotowanie lekarzy Królestwa Polskiego do walki z epidemiami chorób zakaźnych w XIX w. Zarys problematyki badawczej 2024-03-05T09:38:57+01:00 Jarosław Kita jaroslaw.kita@uni.lodz.pl <p>Przez stulecia ziemie polskie, na równi z innymi krajami europejskimi, regularnie padały ofiarą epidemii lub pandemii. Dżuma, zwana czarną śmiercią albo morem, ospa prawdziwa, rozmaite „zgniłe gorączki” to tylko te najbardziej niebezpieczne z długiej listy chorób zakaźnych nękających mieszkańców naszego kraju do schyłku epoki nowożytnej. W XIX stuleciu modelową chorobą epidemiczną na ziemiach polskich pod zaborami stała się cholera, ale szalały również i inne, jak gruźlica, syfilis, dur i czerwonka. Szerzenie się jednych wywoływało pandemię obejmującą znaczne obszary ziem polskich, a z kolei inne powodowały epidemie o określonym zasięgu i czasie. Do wynalezienia i upowszechnienia szczepień ochronnych, a później wynalezienia chemioterapeutyków i antybiotyków, ludzkość była regularnie nękana kolejnymi epidemiami chorób zakaźnych.</p> <p>W niniejszym tekście na podstawie źródeł różnej proweniencji podjęto próbę poszukiwania odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób do zwalczania owych epidemii przygotowani byli lekarze praktykujący w XIX w. na terenie Królestwa Polskiego? Na początku omówione zostaną główne choroby zakaźne i chronologia wybuchających epidemii w przestrzeni Królestwa Polskiego. W XIX w., a szczególnie w drugiej połowie stulecia, stan zdrowotności ludności, jak również związane z tym sprawy opieki medycznej zaczęły zaliczać się do najważniejszych zagadnień życia społecznego w większości nowoczesnych państw ówczesnej Europy. Interesować więc nas powinny regulacje prawne dotyczące walki z chorobami zakaźnymi (wydawane m.in. przez organy ogólnopaństwowe, lokalne, instytucje społeczne i opieki medycznej), na których mogli opierać się medycy. Ponadto warto zwrócić uwagę na przygotowanie zawodowe lekarzy do walki z epidemiami poprzez analizę zachowanych programów nauczania kończonych przez nich studiów medycznych, odbywane praktyki i uzyskane doświadczenia. Przybliżyć należy zakres prowadzonych badań naukowych nad chorobami zakaźnymi i dostępność ich wyników dla środowiska medycznego, a ponadto sposoby podejmowanej prewencji i dominujące modele stosowane podczas zwalczania epidemii, w tym działalność powstających szpitali zakaźnych. Na koniec podjęta zostanie kwestia sukcesów i porażek w walce z tymi chorobami na terenie Królestwa Polskiego.</p> 2024-04-11T00:00:00+02:00 Prawa autorskie (c) 2022 https://www.czasopisma.uni.lodz.pl/histspol/article/view/22428 Ruch zetowy w Drugiej Rzeczypospolitej wobec zagadnienia roli państwa w gospodarce 2024-03-05T09:38:53+01:00 Przemysław Waingertner przemyslaw.waingertner@uni.lodz.pl <p>Przedmiotem artykułu jest przedstawienie i analiza poglądów przedstawicieli ruchu zetowego w Polsce międzywojennej na kwestię roli państwa w gospodarce. Początek ruchowi zetowemu dał zakonspirowany, niepodległościowy Związek Młodzieży Polskiej „Zet”, utworzony w 1886 r. Jeszcze w okresie zaborów stworzył on sieć organizacji społecznych, politycznych i kulturalno-oświatowych. W Drugiej Rzeczypospolitej zetowcy nadal kontrolowali liczne stowarzyszenia społeczno-polityczne, kulturalno-oświatowe i gospodarcze, wspierając równocześnie poczynania Józefa Piłsudskiego. Po przewrocie majowym 1926 r. weszli w skład obozu piłsudczykowskiego. Opowiadali się za wprowadzeniem systemu prezydenckiego. Propagowali wizję Polski jako państwa prowadzącego politykę prospołeczną. Byli orędownikami idei Rzeczypospolitej integrującej region Europy Środkowo- Wschodniej. Charakterystyczną cechą koncepcji ekonomicznych wypracowanych przez środowisko „Zetu” było akcentowanie konieczności zaangażowania państwa w gospodarkę. Miało ono wyrażać się w stosowaniu planowania ekonomicznego w skali ogólnokrajowej, wykorzystywaniu instrumentów interwencjonizmu gospodarczego, wreszcie – w posunięciach etatystycznych. Przywiązanie zetowców do zasady udziału państwa w życiu gospodarczym wynikało z ich stosunku do samej instytucji niepodległego polskiego państwa, w którym widzieli ,,najwyższy wytwór” narodu. Traktowali oni możliwość skutecznego kształtowania przez nie życia ekonomicznego jako dopełnienie wpływu instytucji państwowych w sferze politycznej i społecznej. Równocześnie działanie czynnika państwowego miało wpływać, według zetowców, na wyrównywanie szans społecznych, w konsekwencji – uzupełniać hasło demokracji politycznej ideą społecznej sprawiedliwości.</p> 2024-04-11T00:00:00+02:00 Prawa autorskie (c) 2022 https://www.czasopisma.uni.lodz.pl/histspol/article/view/22429 „Na gwiazdkę nie będzie mnie jeszcze.” Żołnierze polskiego państwa podziemnego okręgu Armii Krajowej Pomorze przetrzymywani w męskim rozszerzonym więzieniu policyjnym na Radogoszczu w Łodzi w latach 1940–1945 2024-03-05T09:38:49+01:00 Ludwika Majewska l.majewska@muzeumtradycji.pl <p>Przedmiotem artykułu jest ukazanie egzystencji żołnierzy Polskiego Państwa Podziemnego Okręgu Armii Krajowej Pomorze w męskim Rozszerzonym Więzieniu Policyjnym na Radogoszczu w Łodzi w czasie II wojny światowej. Żołnierze, zakwalifikowani jako więźniowie polityczni, byli szczególnie narażeni na brutalność ze strony załogi więzienia oraz Tajnej Policji Państwowej, która prowadziła względem nich śledztwo. W artykule zwrócona została uwaga zarówno na relacje między więźniami, jak również na więzi łączące osadzonych z ich rodzinami, zwłaszcza w kontekście prowadzonej przez nich tajnej korespondencji. W styczniu 1945 r. ci z żołnierzy, którzy nie zostali wywiezieni transportami specjalnymi do obozów koncentracyjnych, ponieśli śmierć w czasie likwidacji więzienia. Rodziny na wieść o podpaleniu więzienia wyruszyły do Łodzi, by w zgliszczach zidentyfikować ciała swoich bliskich.</p> 2024-04-11T00:00:00+02:00 Prawa autorskie (c) 2022 https://www.czasopisma.uni.lodz.pl/histspol/article/view/22430 Gospodarka prywatna w Polsce w okresie realizacji Planu Trzyletniego (1947–1949) 2024-03-05T09:38:46+01:00 Zbigniew Klimiuk zbigklimiuk@yahoo.pl <p>W dniu 21 września 1946 r. Krajowa Rada Narodowa ogłosiła Plan Odbudowy Gospodarczej, który przeszedł do historii jako Plan Trzyletni. Głównym jego założeniem i celem było „podniesienie stopy życiowej pracujących warstw ludności powyżej poziomu przedwojennego”. Pierwsze lata powojenne upłynęły pod znakiem umacniania się nowej komunistycznej władzy. Zachowywano jednakże pozory demokracji i legalne było funkcjonowanie innych partii politycznych, które również miały w tym czasie realny wpływ na rządzenie w kraju. Sukcesywnie jednak władze komunistyczne przejmowały kolejne urzędy. Jednym z urzędów pozostających poza władzą partii komunistycznej był właśnie CUP obsadzony przez osoby sympatyzujące z przedwojennym PPS-em. CUP zamierzał skupić się na branżach konsumpcyjnych, aby zwiększyć poziom życia w kraju i pobudzić dzięki temu gospodarkę. Jego realizacja miała być obligatoryjna tylko dla sektora państwowego, spółdzielczy miał być nim objęty jedynie częściowo, a sektor prywatny operowałby niemal na zasadach wolnorynkowych. Jednak tego typu założenia były nie do zaakceptowania przez nowe władze komunistyczne, stojące na stanowisku zwiększania środków i wielkości produkcji przemysłowej. Z czasem okazało się, że górę wzięła nad planem komunistyczna wizja gospodarki centralnie sterowanej, gdzie wszystkie jej dziedziny miały realizować plan według szczegółowych wytycznych. Artykuł analizuje ewolucję polityki i nastawienia władz komunistycznych w Polsce po 1945 r. wobec sektora prywatnego (głównie przemysłu i handlu) prowadzącą ostatecznie do jego likwidacji. Gospodarka państwowa i socjalistyczna miały uchronić życie gospodarcze w całym bloku sowieckim przed wszystkimi ułomnościami i problemami typowymi dla gospodarki kapitalistycznej.</p> 2024-04-11T00:00:00+02:00 Prawa autorskie (c) 2022 https://www.czasopisma.uni.lodz.pl/histspol/article/view/22431 Powstanie Krajowego Związku Spółdzielni Zabawkarskich w Kielcach (1972 r.) 2024-03-05T09:38:43+01:00 Małgorzata Przeniosło malgorzata.przenioslo@ujk.edu.pl Marek Przeniosło marek.przenioslo@ujk.edu.pl <p>W 1972 r. utworzono w Kielcach Krajowy Związek Spółdzielni Zabawkarskich, który koordynował funkcjonowanie 27 spółdzielni specjalizujących się w Polsce w produkcji zabawek. Jego zadaniem było wspieranie zakładów zabawkarskich w dostawach surowców oraz pomoc w ich unowocześnianiu i rozbudowie. Przemysł zabawkarski miał duże znaczenie ze względu na potrzeby rynku krajowego, także możliwości eksportowe. W artykule przedstawiono okoliczności, w jakiej doszło do utworzenia Związku, w tym przebieg jego I Zjazdu. W kolejnych latach Związek poszerzył liczbę podległych mu spółdzielni, w 1975 r. było ich już 42. Realizował także inicjatywy pozagospodarcze, w 1979 r. utworzył działające do dziś Muzeum Zabawek i Zabawy w Kielcach. Związek funkcjonował do 1989 r.</p> 2024-04-11T00:00:00+02:00 Prawa autorskie (c) 2022 https://www.czasopisma.uni.lodz.pl/histspol/article/view/22432 Polskie doświadczenia z operą w dobie oświecenia 2024-03-05T09:38:40+01:00 Grzegorz Markiewicz grzegorz.markiewicz@uni.lodz.pl <p>Elity polskie obcowały ze sztuką operową niemal od początków jej istnienia. W 1628 r. na zamku królewskim w Warszawie artyści z Mantui zaprezentowali pierwsze na ziemiach polskich dzieło operowe <em>La Galatea</em>. Warszawa była również pierwszym miastem na północ od Alp, w którym powstała stała scena operowa. Był nią teatr dworski Władysława IV Wazy działający w latach 1635–1648 i będący faktycznie stałym teatrem operowym. Stałym, czyli mogącym „w każdej chwili” znaleźć librecistę i kompozytora potrafiących stworzyć dzieło operowe, dysponujący, sprowadzanymi z zagranicy, profesjonalnymi śpiewakami, muzykami, scenarzystami i choreografami, potrafiącymi przygotować spektakl operowy. Do drugiej połowy XVIII w. opera miała charakter elitarny. Od momentu powstania Teatru Narodowego w 1765 r. jako sceny publicznej, dostępnej dla każdego, kto kupił bilet, dzieła operowe dla mieszkańców Warszawy oraz przybyszów z innych części kraju powoli przestawały być nowością. Jedni chodzili do opery, ponieważ chcieli zobaczyć konkretne dzieło, inni byli zainteresowani występem konkretnego śpiewaka, dyrygentem, reżyserem, dla innych był to rytuał towarzyski, kwestia prestiżu, bycia dobrze widzianym. Problemem podstawowym pozostawało zagadnienie, czy opera może być wystawiana w języku polskim?</p> 2024-04-11T00:00:00+02:00 Prawa autorskie (c) 2022 https://www.czasopisma.uni.lodz.pl/histspol/article/view/22433 „Walka klasowa” łódzkiego proletariatu (1905–1939) w świetle wspomnień działaczy komunistycznych z Bałut część i: działalność w SDKPiL i PPS-lewicy do chwili odzyskania niepodległości przez Polskę 2024-03-05T09:38:38+01:00 Marcin Antczak megawat1@wp.pl <p>Całość problemu zostanie ujęta w trzyczęściowy artykuł prezentujący pamiętniki działaczy komunistycznych jako ważnego źródła do dziejów „walki klasowej” w okresie od rewolucji 1905–1907 do wybuchu II wojny światowej. Pierwsza jego część zawiera opis metod badawczych oraz analizę doświadczeń poszczególnych pokoleń rewolucjonistów wraz ze wskazaniem zarówno punktów wspólnych, jak i różnic w ich życiorysach. Niezależnie bowiem od propagandowej funkcji omawianych tekstów, pozwalają one przyjrzeć się różnym wydarzeniom z historii Łodzi (np. strajkom i demonstracjom) niejako pod mikroskopem, oddając emocje towarzyszące ich uczestnikom, a czasem też indywidualne odczucia i charaktery autorów.</p> 2024-04-11T00:00:00+02:00 Prawa autorskie (c) 2022 https://www.czasopisma.uni.lodz.pl/histspol/article/view/22434 "Cecylia Walewska (1859–1940). Ewolucja postaw inteligentki polskiej" (autoreferat rozprawy doktorskiej) 2024-02-29T13:50:03+01:00 Urszula Klemba urszula.klemba@gmail.com <p>Niniejsza praca została poświęcona życiu i twórczości Cecylii Walewskiej – polskiej działaczce ruchu kobiecego, nauczycielce, publicystce i literatce.</p> <p>Celem pracy jest przedstawienie biografii pretekstowej na tle ówczesnych czasów niezwykle istotnej postaci dla polskiego ruchu emancypacyjnego, jaką była Walewska. Dotychczasowy stan wiedzy na temat <em>kronikarki polskiego ruchu kobiecego</em> był znikomy. Poza lakonicznymi biogramami i rozważaniami nad jej publicystyką i literaturą Walewska nie przyciągnęła uwagi badaczy i badaczek. Napisanie niniejszej rozprawy stało się możliwe i opiera się na znalezionym rękopisie pamiętnika bohaterki, prasie oraz materiałach rozproszonych w archiwach i bibliotekach w całej Polsce. Praca składa się, poza rozważaniami wstępnymi oraz zakończeniem, z trzech rozdziałów, bibliografii i aneksu. Ponadto została opatrzona licznymi ilustracjami, które do tej pory nie były publikowane i stanowią element uzupełniający narracji poszczególnych rozdziałów. Pisarka żyła na przełomie trzech epok, stąd dysertacja ma układ chronologiczny, który umożliwia pokazanie ewolucji jej postaw politycznych, publicystycznych, działalności emancypacyjnej, dydaktycznej i literackiej.</p> <p>Rozdział pierwszy przybliża temat dotychczasowo zupełnie nieznany, jakim jest genealogia rodziny Zaleskich h. Lubicz. Odwołanie się do korzeni pisarki pozwoliło przedstawić bardzo rozległe konotacje rodzinne, pokazujące środowisko, w jakim się wychowała. Kolejna część rozdziału przedstawia jej dzieciństwo i naukę. Edukację domową odbyła pod okiem Walerii z Hulanickich Thugutt, następnie idąc w ślady matki, wysłano ją do prywatnej szkoły żeńskiej, prowadzonej przez Karolinę Welinowiczównę. W międzyczasie rozpoczęła naukę gry na fortepianie pod okiem najwybitniejszego wówczas pedagoga muzycznego Rudolfa Strobla. W wieku 13 lat silna anemia nie pozwoliła jej kontynuować nauki. Roczną przerwę w nauce poświeciła na czytanie pism i powieści, w szczególności Narcyzy Żmichowskiej, które miały istotny wpływ na podjęcie przez nią edukacji w III Niemieckim Gimnazjum na prawie rządowym. Młoda pisarka w ten sposób uniknęła rusyfikacji oraz nadzoru władz, który wykraczał daleko poza mury szkolne. W 1875 r. w wieku 16 lat ukończyła gimnazjum, zdając maturę i tym samym uzyskała dyplom nauczycielki ze słownym wyróżnieniem. Z uwagi na to, że była Polką nie mogła otrzymać złotego medalu nagrodowego. W tym samym roku otrzymała patent nauczycielki muzyki ze specjalnością gry na fortepianie. Po śmierci ojca otrzymane wykształcenie przygotowało Walewską do pracy zawodowej, dzięki której mogła się utrzymać i pomóc rodzinie. Ostatnia część podrozdziału przybliża jej związek i życie ze Stanisławem Adamem Markiem Walewskim h. Kolumna.</p> <p>Drugi rozdział pracy przedstawia wstąpienie pisarki na salony towarzyskie oraz wpływ na nią przebywających w nich ówczesnych inteligentów warszawskich. Bywanie w salonach było zaszczytem i umożliwiło Walewskiej rozwój w sferze publicznej, nowe kontakty pozwalały na publikowanie tekstów w większej liczbie czasopism, co zwiększyło jej rozpoznawalność w świecie literackim. Wkroczenie na salony sprawiło, że z biegiem lat dotychczasowa nauczycielka języków i muzyki stała się postrzegana jako literatka związana z nurtem pozytywistycznym. W następnym podrozdziale została zaprezentowana działalność literacka i publicystyczna pisarki w latach 1877– 1914. W trzecim podrozdziale przybliżone zostały jej postawy polityczne i aktywność narodowa, a także zesłanie do Kurska za udział w nielegalnym pochodzie zorganizowanym dla uczczenia 100. rocznicy wybuchu powstania kościuszkowskiego. Kolejna część skupia się na przedstawieniu aktywności Walewskiej na rzecz ruchu kobiecego i kształcenia kobiet. Ostatnia część drugiego rozdziału prezentuje życie działaczki podczas Wielkiej Wojny, pokazując tym samym, z jakimi trudnościami musiała sobie radzić i jak wydarzenia wojenne wpływały na jej codzienność.</p> <p>Pierwsza część trzeciego rozdziału ukazuje Walewską w pierwszych latach niepodległości i jej pracę w Ministerstwie Pracy i Opieki Społecznej. W 1925 r. pisarka za działanie na polu opieki społecznej otrzymała order „Odrodzenia Polski” IV klasy. Tego roku przeszła na emeryturę i powróciła do działalności literackiej i publicystycznej. W tym okresie Walewska napisała, najbardziej cytowane przez ówczesnych badaczy kroniki ruchu kobiecego. Trzecia część trzeciego rozdziału omawia ewolucję postaw i poglądów politycznych, jaki dokonał się pod koniec życia pisarki. Przewrót majowy dokonany przez Józefa Piłsudskiego ostatecznie zaważył na odwróceniu się pisarki od prowadzonej przez niego polityki. Ostatnie lata życia przebywała w domu Sióstr Urszulanek w Warszawie. Zmarła w 1940 r. i została pochowana u boku swojego męża na cmentarzu powązkowskim.</p> 2024-04-11T00:00:00+02:00 Prawa autorskie (c) 2022 https://www.czasopisma.uni.lodz.pl/histspol/article/view/22435 Małżeństwo jest wszystkim dla kobiety, połową tego wszystkiego dla mężczyzny. Rozważania o książce Alicji Urbanik-Kopeć, „Matrymonium. O małżeństwie nieromantycznym”, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2022, ss. 376 2024-03-05T09:38:33+01:00 Aleksandra Staniszewska aleksandra.staniszewska@edu.uni.lodz.pl <p>Studia nad rodziną polską, rolą i pozycją kobiet w XIX-wiecznym społeczeństwie stają się coraz popularniejsze. Temat ten jest chętnie poruszany zarówno w opracowaniach naukowych, jak i wydawnictwach przeznaczonych dla szerokiego grona odbiorców, w której to grupie znalazła się książka Alicji Urbanik-Kopeć. Autorka pozycji o charakterze popularnonaukowym musi zmierzyć się z kilkoma wyzwaniami związanymi z przekazaniem dużej dawki wiedzy w sposób atrakcyjny i klarowny. W artykule oceniono zmagania A. Urbanik-Kopeć, zwracając uwagę na mocne i słabe strony książki <em>Matrymonium. O małżeństwie nieromantycznym.</em></p> 2024-04-11T00:00:00+02:00 Prawa autorskie (c) 2022 https://www.czasopisma.uni.lodz.pl/histspol/article/view/22437 Oporów III. Inspiracje. Domus propria domus optima, red. [ed.] Anna Majewska-Rau, Adrianna Czekalska, Wydawca Muzeum-Zamek w Oporowie [Publisher of the Castle Museum in Oporów], Oporów 2022, ss. [pp.] 268 2024-02-29T15:01:14+01:00 Patrycja Kuśmirek patikusmirek1699@wp.pl 2024-04-11T00:00:00+02:00 Prawa autorskie (c) 2022 https://www.czasopisma.uni.lodz.pl/histspol/article/view/22438 Sprawozdanie z VII Dobrzyckiej Konferencji Naukowej, Muzeum Ziemiaństwa w Dobrzycy Zespół Pałacowo-Parkowy, 8–9 Września 2022 R. 2024-02-29T15:05:56+01:00 Stanisław Borowiak s.borowiak@dobrzyca-muzeum.pl <p>VII Dobrzycka Konferencja Naukowa zorganizowana przez Muzeum Ziemiaństwa w Dobrzycy w dniach 8–9 września 2022 r. obejmowała dwie grupy zagadnień. Pierwsza z nich, pod tytułem „Ziemianie i ziemiaństwo w pamięci społecznej”, poświęcona była zagadnieniom związanym z edukacją i popularyzacją wiedzy na temat warstwy ziemiańskiej, ze szczególnym uwzględnieniem muzeów i organizacji społecznych. Druga część konferencji, zatytułowana „Dzień rozpoczynano od kawy ze śmietanką… czyli o kulturze stołu w ziemiańskich dworach i pałacach”, dotyczyła szeroko pojętej problematyki ziemiańskiego stołu i kulinariów na różnych obszarach dawnej Rzeczypospolitej Obojga Narodów w XIX i na początku XX w.</p> 2024-04-11T00:00:00+02:00 Prawa autorskie (c) 2022 https://www.czasopisma.uni.lodz.pl/histspol/article/view/22461 Sprawozdanie z Pierwszej Herstorycznej Konferencji w Pałacu Generała Dąbrowskiego w Winnej Górze pt. „Herstorie. Praca Organiczna Kobiet”, Winna Góra, 4–5 października 2022 r. 2024-03-04T10:23:57+01:00 Oliwia Olesiejuk oliwia.olesiejuk@gmail.com <p>Konferencja „Herstorie. Praca organiczna kobiet” odbyła się w październiku 2022 r. jako pierwsze w pełni herstoryczne wydarzenie organizowane w Pałacu Generała Dąbrowskiego w Winnej Górze, instytucji kultury Samorządu Województwa Wielkopolskiego. Tematem konferencji stały się herstorie wielkopolskich organiczniczek, których działalność może inspirować do rozwiązywania aktualnych problemów. Punktem wyjścia stała się wymiana doświadczeń pomiędzy kobietami zaangażowanymi społecznie, reprezentującymi różne dziedziny i profesje. Zaproszone do dzielenia się swoim doświadczeniem uczestniczki zaprezentowały własne doświadczenia pracy społecznej, kulturalnej i edukacyjnej; podzieliły się także wiedzą na temat pozyskiwania środków i współpracy z jednostkami samorządowymi. Istotnym elementem konferencji było podkreślenie znaczenia odkrywania i włączania herstorii jako narracji współtworzącej narodową tożsamość oraz inspirującej do walki o szeroko rozumianą sprawiedliwość społeczną. Wydarzeniu towarzyszyła wystawa prac artystycznych i rzemieślniczych lokalnych twórczyń z Powiatu Średzkiego: członkiń Kół Gospodyń Wiejskich i indywidualnych artystek. Drugiego dnia konferencji odbyły się warsztaty dla kobiet mieszkających lokalnie konferencji o tematyce ekofeministycznej.</p> 2024-04-11T00:00:00+02:00 Prawa autorskie (c) 2022 https://www.czasopisma.uni.lodz.pl/histspol/article/view/22462 Sprawozdanie ze Środkowoeuropejskiego Kongresu Historii Gospodarczej, Rzeszów, 28–29 Listopada 2022 r. 2024-03-04T10:31:30+01:00 Marta Sikorska marta.sikorska@uni.lodz.pl <p>Środkowoeuropejski Kongres Historii Gospodarczej. Procesy modernizacyjne w «Młodej Europie»” odbył się w Rzeszowie w dniach 28–29 listopada 2022 r. Organizatorzy Kongresu postawili sobie za cel integrację środowisk naukowych zajmujących się historią gospodarczą i społeczną z krajów Europy Środkowej i Wschodniej, tj. Polski, Słowacji, Czech, Rumunii, Węgier, Ukrainy oraz państw bałkańskich. Najwięcej miejsca w trakcie trwania Kongresu poświęcono na debaty dotyczące procesów modernizacyjnych, bowiem modernizacja była hasłem wiodącym tej międzynarodowej konferencji.</p> 2024-04-11T00:00:00+02:00 Prawa autorskie (c) 2022 https://www.czasopisma.uni.lodz.pl/histspol/article/view/22463 Sprawozdanie z X Sesji Naukowej pt. „Życie Prywatne Polaków w XIX wieku. Śmiech, humor, satyra”, Olsztyn, 29–30 listopada 2022 r. 2024-03-04T10:36:43+01:00 Adrianna Czekalska adrianna.czekalska@edu.uni.lodz.pl Aleksandra Staniszewska aleksandra.staniszewska@edu.uni.lodz.pl <p>W dniach 29–30 listopada 2022 r. w gmachu Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie odbyła się X Sesja Naukowa zatytułowana „Życie prywatne Polaków w XIX wieku. Śmiech, humor, satyra”. Tym razem organizatorzy jubileuszowej konferencji – Instytut Historii UWM, Instytut Historii Uniwersytetu Łódzkiego oraz Polskie Towarzystwo Historyczne Oddział w Olsztynie – zaproponowali uczestnikom przyjrzenie się prywatnym przestrzeniom życia Polaków przez pryzmat – niezwykle istotnych w zaborowej rzeczywistości – śmiechu, humoru i satyry. Sesja naukowa zgromadziła badaczy z 17 różnych instytucji, w tym m.in. ośrodków akademickich i muzealnych, którzy zaprezentowali 29 referatów związanych z motywem przewodnim konferencji.</p> 2024-04-11T00:00:00+02:00 Prawa autorskie (c) 2022 https://www.czasopisma.uni.lodz.pl/histspol/article/view/22464 Sprawozdanie z debaty wokół książki Prof. Hansa-Jürgena Bömelburga pt. „Lodz –Geschichte Einer Multikulturellen industriestadt im 20. Jahrhundert”, Łódź, 1 grudnia 2022 r. 2024-03-04T10:52:59+01:00 Jarosław Kita jaroslaw.kita@uni.lodz.pl <p>Łódź to miasto, które w XIX w. stało się fenomenem wręcz na skalę europejską, patrząc przez pryzmat tempa i skali rozwoju. Z niewielkiego rolniczego miasteczka w przeciągu niespełna wieku powstało wielkie przemysłowe miasto o wielokulturowym charakterze. W 2023 r. Łódź będzie obchodziła jubileusz 600-lecia nadania praw miejskich, stąd też pojawiło się szereg inicjatyw upamiętnienia wydarzenia. Monografia autorstwa prof. Hansa-Jürgena Bömelburga z Uniwersytetu im. Justusa Liebiga w Giessen wpisuje się w ten jubileusz. W dniu 1 grudnia 2022 r. w Instytucie Historii Uniwersytetu Łódzkiego odbyła się debata nad tą książką, która dała możliwość konfrontacji polskiego i niemieckiego sposobu postrzegania dziejów „polskiego Manchesteru”.</p> 2024-04-11T00:00:00+02:00 Prawa autorskie (c) 2022