Wortspiel und Modifizierung zum Ausdruck der Bewertung in deutschen und polnischen Zeitungsartikeln am Beispiel des Papstbildes Benedikts XVI

Karolina Waliszewska

doi:10.18778/2196-8403.2011.21

Autor

Karolina Waliszewska

DOI:

https://doi.org/10.18778/2196-8403.2011.21

Abstrakt

Niniejszy artykuł przedstawia językowe sposoby wyrażania wartości za pomocą gier słownych oraz kreatywnych modyfikacji opierających się często na dopasowaniu sytuacyjnym lub ukrytej aluzji, pokazane na przykładzie językowego obrazu papieża Benedykta XIV, jaki wyłania się z prasy niemieckiej i polskiej. Na podstawie analizy wybranych artykułów prasowych, ujętej z punktu widzenia pragmatyki językoznawczej, dokonana została ogólna charakterystyka możliwości wyrażania wartości za pomocą gier słownych oraz modyfikacji zarówno na płaszczyźnie leksykalnej, jak i morfologicznej, składniowej oraz stylistycznej.

Bibliografia

BARTMIŃSKI, JERZY (1991): Projekt i założenia ogólne słownika aksjologicznego. Projekt listy haseł do słownika aksjologicznego. [Vorhaben und allgemeine Voraussetzungen für ein Wörterbuch der Axiologie. Projekt eines Stichwortregisters für ein Wörterbuch der Axiologie]. In: PUZYNINA / BARTMIŃSKI, 197-209.
Google Scholar

Brockhaus (2006): Der Brockhaus in Text und Bild 2006. Mannheim [CD-Rom].
Google Scholar

BUSSMANN, HADUMOD (ed.) (2008): Lexikon der Sprachwissenschaft. Stuttgart.
Google Scholar

Duden (61998): Die Grammatik. Das unentbehrliche Standardwerk für richtiges Deutsch. Hrsg. von der Dudenredaktion. Mannheim/Leipzig/Wien/Zürich (=Duden 4).
Google Scholar

EHRENFELS, CHRISTIAN VON (1982): Werttheorie. Philosophische Schriften. Bd. 1. München/Wien.
Google Scholar

FRIES, NORBERT (1991): Bewertung. Linguistische und konzeptuelle Aspekte des Phänomens. In: Sprache und Pragmatik. Arbeitsberichte 23:1-31 [Lund].
Google Scholar

FRIES, NORBERT (1991a): Emotionen. Experimentalwissenschaftliche und linguistische Aspekte. In: Sprache und Pragmatik. Arbeitsberichte 23:32-71 [Lund].
Google Scholar

FRIES, NORBERT (1992): Emotionen und sprachliche Struktur. In: Sprache und Pragmatik. Arbeitsberichte 30:1-28 [Lund].
Google Scholar

JADACKI, JACEK JULIUSZ (2003): Aksjologia i semiotyka. Analizy i polemiki. [Axiologie und Semiotik. Analysen und Polemiken]. Warszawa.
Google Scholar

KRZESZOWSKI, TOMASZ P. (1999): Aksjologiczne aspekty semantyki językowej. [Axiologische Aspekte sprachlicher Semantik]. Toruń.
Google Scholar

LASKOWSKA, ELŻBIETA (1993): Wartościowanie w języku potocznym. [Bewerten in der Umgangssprache]. Bydgoszcz.
Google Scholar

LUDWIG, KLAUS-DIETER (1976): Zum Verhältnis von Sprache und Wertung. Untersuchungen an einigen Adjektiven, die negative ästhetische und moralische Wertungen fixieren. Berlin.
Google Scholar

MIKOŁAJCZYK, BEATA (2004): Sprachliche Mechanismen der Persuasion in der politischen Kommunikation. Dargestellt an polnischen und deutschen Texten zum EU-Beitritt Polens. Frankfurt (M.) u. a.
Google Scholar

PUZYNINA, JADWIGA (1986): Z problemów języka wartości „Vade-mecum“. [Zu den Fragen der Sprache der Bewertung]. In: KOPCZYŃSKI, KRZYSZTOF / PUZYNINA, JADWIGA (eds.): Język Cypriana Norwida. Warszawa, 81-98.
Google Scholar

PUZYNINA, JADWIGA (1992): Język wartości. [Die Sprache der Bewertung]. Warszawa.
Google Scholar

PUZYNINA, JADWIGA (1992a): Problematyka aksjologiczna w językoznawstwie. [Die axiologische Problematik in der Sprachwissenschaft]. In: SAWICKI, STEFAN / ŁYSZCZAK, ANDRZEJ (eds.): Problematyka aksjologiczna w nauce o literaturze. Lublin, 59-72.
Google Scholar

PUZYNINA, JADWIGA / BARTMIŃSKI, JERZY (eds.) (1991): Zagadnienia leksykalne i aksjologiczne. [Lexikalische und axiologische Fragen]. Wrocław (=Język a kultura 2).
Google Scholar

SANDIG, BARBARA (1979): Ausdrucksmöglichkeiten des Bewertens. Ein Beschreibungsrahmen im Zusammenhang eines fiktionalen Textes. In: Deutsche Sprache 7: 137-159.
Google Scholar

SANDIG, BARBARA (1991): Formeln des Bewertens. In: PALM, CHRISTINE (ed.): „EUROPHRAS 90“. Akten der internationalen Tagung zur germanistischen Phraseologieforschung Aske/ Schweden 12.-15. Juni 1990. Uppsala, 225-252.
Google Scholar

SANDIG, BARBARA (1996): Bewerten in (Autowerbe-)Texten. In: Zeitschrift für Germanistik 2:272-292.
Google Scholar

SAWICKI, STEFAN / ŁYSZCZAK, ANDRZEJ (eds.) (1992): Problematyka aksjologiczna w nauce o literaturze. [Axiologische Problematik in der Literaturtheorie]. Lublin.
Google Scholar

Słownik języka polskiego PWN (2002): Słownik wyrazów obcych. Słownik ortograficzny. Słownik poprawnej polszczyzny. [Wörterbuch der polnischen Sprache. Rechtschreibung. Richtiges Polnisch]. Warszawa [CD-ROM].
Google Scholar

TĘCZA, ZYGMUNT (1997): Das Wortspiel in der Übersetzung. Stanisław Lems Spiele mit dem Wort als Gegenstand interlingualen Transfers. Tübingen.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1515/9783110959963

WALISZEWSKA, KAROLINA (2010): Sprachliche Mittel der bewertenden Rede am Beispiel des Papstbildes Benedikt XVI. in den deutschen und polnischen Pressetexten. Versuch einer pragmalinguistischen Analyse. Poznań [unveröffentlichte Dissertation].
Google Scholar

WIECZOREK, URSZULA (1999): Wartościowanie, perswazja, język. [Bewerten, Persuasion, Sprache]. Kraków.
Google Scholar

WINKO, SIMONE (1991): Wertungen und Werte in Texten: axiologische Grundlagen und literaturwissenschaftliches Rekonstruktionverfahren. Braunschweig.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-322-86423-9

ZILLIG, WERNER (1982): Bewerten: Sprechakttypen der bewertenden Rede. Tübingen.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1515/9783111357157