Kroniki Aleksandra Gwagnina na Białorusi – studia, egzemplarze, wystawy – rekonesans

Anna Petlak

doi:10.18778/1505-9057.70.12

Autor

Anna Petlak Uniwersytet Łódzki https://orcid.org/0000-0002-9765-8241

DOI:

https://doi.org/10.18778/1505-9057.70.12

Słowa kluczowe:

Aleksander Gwagnin, kronika, Białoruś, historia i kultura książki

Abstrakt

Bazę badawczą niniejszego studium stanowią rozprawy i artykuły prasowe białoruskich autorów, dotyczące życia i twórczości Aleksandra Gwagnina, egzemplarze jego kronik – Sarmatiae Europeae descriptio z 1578 roku i Kroniki Sarmacyjej europskiej z 1611 roku, znajdujące się w bibliotekach Białorusi, oraz inicjatywy kulturalno- promocyjne, które w związku z postacią kronikarza zostały podjęte w tym kraju na przestrzeni ostatnich dwóch dekad. Przedstawione w artykule rozważania mają charakter rekonesansu.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Biogram autora

Anna Petlak - Uniwersytet Łódzki

Anna Petlak doktor, historyk literatury i edytor, pracownik Zakładu Literatury Dawnej, Edytorstwa i Nauk Pomocniczych Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Łódzkiego. Autorka monografii (w tym edycji krytycznych dzieł Wincentego Ignacego Marewicza), artykułów naukowych, współautorka i redaktor naukowy tomów z serii „Prace Katedry Edytorstwa Wydziału Filologicznego UŁ”. Kierownik indywidualnego grantu NCN Edycje krytyczne ze wstępem dzieł wierszem i prozą W.I. Marewicza (1755–1822); wykonawca w grantach: MNiSW Czytanie poetów polskiego oświecenia. Krasicki – Naruszewicz – Trembecki – Karpiński, kierownik prof. dr hab. B. Mazurkowa; MEiN Józef Wybicki: literat – obywatel – polityk. W dwusetną rocznicę śmierci pisarza, kierownik prof. dr hab. B. Mazurkowa; NPRH Edycja krytyczna „Sarmatiae Europeae descriptio” i „Kroniki Sarmacyjej europskiej” Aleksandra Gwagnina, kierownik dr hab. prof. UŁ M. Kuran. Członek Polskiego Towarzystwa Badań nad Wiekiem Osiemnastym. Główne zainteresowania naukowe: literatura polska oświecenia, edytorstwo naukowe tekstów dawnych; polsko-ukraińskie związki literackie w XVIII i XIX wieku.

Bibliografia

Buchwald-Pelcowa Paulina, Biblioteka Nieświeska Radziwiłłów. Fakty, wątpliwości, pytania, „Rocznik Biblioteki Narodowej” 2011, s. 7–30.
Google Scholar

Diaczok Oleg, Badania nad życiem i twórczością kronikarza Aleksandra Gwagnina – polska, rosyjska i ukraińska historiografia do połowy XX wieku, „Wschodni Rocznik Humanistyczny” 2012, t. 7, s. 163–183.
Google Scholar

Diachok Oleh, Doslìdžennâ žittâ ì tvorčostì hronìsta Alessandro Gvan’ïnì vìd seredini stolìttâ (pol’s’ka, ukraïns’ka ì rosìjs’ka ìstorìografìâ), „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria” 2020, t. 20, s. 142–153.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.24917/20811853.20.9

Dworzaczek Włodzimierz, Gajewski Rafał Tadeusz, [w:] Polski słownik biograficzny, t. 7, Polska Akademia Umiejętności, Kraków 1948, s. 216.
Google Scholar

Guseva Olga, Noty własnościowe w księgozbiorze nieświeskim Radziwiłłów (ze zbiorów Biblioteki Rosyjskiej Akademii Nauk), „Rocznik Biblioteki Narodowej” 2011, R. 41, s. 45–54.
Google Scholar

Jurkiewicz Jan, Czy tylko plagiat? Uwagi w kwestii autorstwa „Sarmatiae Europeae Descriptio” (1578), [w:] Lietuvos Didžiosios Kunigaikštystės istorijos šaltiniai: faktas, kontekstas, interpretacija, red. A. Dubonis, Lietuvos istorijos instituto leidykla, Vilnius 2007, s. 67–96.
Google Scholar

Kireeva Galina, Książki z nieświeskiej biblioteki Radziwiłłów w zbiorach Biblioteki Narodowej Białorusi, „Rocznik Biblioteki Narodowej” 2011, R. 41, s. 61–66.
Google Scholar

Kosiński Aleksy, Uwagi nad projektem o oszczędności na sesyi sejmowej dnia 18. b. m. podanym, s.n., Warszawa 1809.
Google Scholar

Kowkiel Lilia, Polskie księgozbiory i polonika w zbiorach białoruskich, „Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi” 2017 (tom specjalny: Polonika w zbiorach obcych), s. 176–177.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.33077/uw.25448730.zbkh.2017.66

Kuran Michał, Spór o autorstwo „Sarmatiae Europae descriptio” a działalność translatorska Marcina Paszkowskiego, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica” 2011, t. 14, nr 2, s. 9–23.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/1505-9057.14.19

Marciniak Ryszard, Księgozbiór Augustyna Działyńskiego (1715–1759) wojewody kaliskiego, „Pamiętnik Biblioteki Kórnickiej” 1976, z. 12, s. 199–235.
Google Scholar

Pachoński Jan, Parys Antoni, [w:] Polski słownik biograficzny, Kraków, t. 25, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1980, s. 230.
Google Scholar

Paryski Witold H., Paryski Antoni, [w:] Polski słownik biograficzny, Kraków, t. 25, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1980, s. 235–237.
Google Scholar

Pidłypczak-Majerowicz Maria, Rarytasy bibliotek białoruskich, https://www.ebib.pl/2007/82/a.php?pidlypczak [dostęp: 20.03.2025].
Google Scholar

Radziszewska Julia, Maciej Stryjkowski historyk – poeta z epoki Odrodzenia, Uniwersytet Śląski w Katowicach, Katowice 1978.
Google Scholar

Rose Elżbieta, Księgozbiór Józefa Kalasantego Szaniawskiego zachowany w Bibliotece Uniwersyteckiej w Warszawie, [w:] Z badań nad polskimi księgozbiorami historycznymi. Warsztaty, red. B. Bieńkowska, t. 10, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 1988, s. 33–61.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.33077/uw.25448730.zbkh.1988.355

Siennicki Stanislas Joseph, Les Elzevir de la Bibliothèque de l’Université Impériale de Varsovie, Imprimerie du journal »Wiek« (de J. Noskowski), Warszawa 1874.
Google Scholar

Wojtkowiak Zbysław, Aleksander Gwagnin i Maciej Stryjkowski – dwaj autorzy jednego dzieła, Nauka i Innowacje, Poznań 2014.
Google Scholar

Wojtkowiak Zbysław, Maciej Stryjkowski – dziejopis Wielkiego Księstwa Litewskiego. Kalendarium życia i działalności, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań 1990.
Google Scholar

Abuhoǔskaâ Taccâna, Cynkova Ìryna, Kalekcyâ lacìnamoǔnyh vydannâǔ XV–XVII stagoddzâǔ ab Belarusì ǔ fondah Cèntral’naj navukovaj bìblìâtèkì Nacyânal’naj akadèmìì navuk Belarusì, [w:] Belaruskaâ knìga ǔ kantèksce susvetnaj knìžnaj kul’tury u 2 č., č. 1, vyp. 1, Mìnsk 2006, s. 225–231.
Google Scholar

Belazarovìč Vìktar, „Belaruskì sled” Alâksandra Gvan’ìnì, [w:] Gosudarstva Central’noj i Vostočnoj Evropy v istoričeskoj perspektive: sbornik naučnyh statej po materialam meždunarodnoj naučnoj konferencii (Pinsk 24–25 noâbrâ 2017 goda), red. R.B. Gagua, Vyp. 2, č. 2, Polesskij gosudarstvennyj universitet, Pinsk 2017, s. 85–87.
Google Scholar

Brazgunoǔ Ales’, Gvan’ïnì, Oleksandr. Hronìka Êvropejs’koï Sarmatìï, „Belaruski Gistaryčny Aglâd” 2010, t. 17, s. 303–312; https://www.belhistory.eu/wp-content/themes/ah/library/BHR17_2010.pdf [dostęp: 15.05.2025].
Google Scholar

Čamârycki Vâčaslaǔ, Magìlëǔskaâ hronìka, [w:] Vâlìkae Knâstva Lìtoǔskae. Èncyklapedyâ ǔ dvuh tamah, galoǔny rèdaktar G.P. Paškoǔ, wyd. 2, t. 2: K–Â, Vydavectva «Belaruskaâ Èncyklapedyâ ìmâ Petrusâ Broǔkì», Mìnsk 2007, s. 247–248.
Google Scholar

Dâčok Oleg, Problema avtorstva „Opisu Êvropejs’koï Sarmatìï” v ìstorìografìï, [w:] Osâgnennâ ìstorìï: Zbìrnik naukovih prac’ na pošanu prof. Mikoli Pavloviča Koval’s’kogo z nagodi 70-rìččâ, red. L. Vinar, Ì. Pasìčnik, Ostroz’ka akademìâ, Ukraïns’ke ìstorične tovaristvo, Ostrog–N’û-Jork 1999, s. 251–262.
Google Scholar

Dernovič Oleg, Konstruiruâ «Druguû Rus’»: Obrazy «Rusi» v istoriopisanii Velikogo Knâžestva Litovskogo XVI–XVII vekov, [w:] Rossiâ i Belarus’: istoriâ i kul’tura v prošlom i v nastoâŝĉem: materialy meždunarodnoj naučnoj konferencii „Rossievedenie i belorusovedenie v XXI veke: tradicionnye i novye tendencii v naučnyh issledovaniâh” (Smolensk, 11–12 oktâbrâ 2018 g.), red. E.V. Kodin, Vyp. 4, Izdatel’stvo Smolenskogo gosudarstvennogo universiteta, Smolensk 2018, s. 74–89.
Google Scholar

Est’ knigi XVII veka. Vot kak v Nacional’noj biblioteke Belarusi restavriruût redkie èkzemplâry (+ video), https://www.nlb.by/content/news/library-news/est-knigixvii-veka-vot-kak-v-natsionalnoy-biblioteke-belarusi-restavriruyut-redkieekzemplyary/ [dostęp: 21.03.2025].
Google Scholar

Gerasìmaǔ Valery, «Hronìka Eǔrapejskaj Sarmatyì» Alâksandra Gvan’ìnì: knìžny pomnìk ì gìstaryčnaâ alûzìâ, [w:] Matèryâly Mìžnarodnyh knìgaznaǔčyh čytannâǔ „Knìžnaâ kul’tura Belarusi XVI – sârèdzìny XVII st.: da 440-goddzâ vydaveckaj Dzejnascì Mamonìčaǔ”. Mìnsk, 17–18 krasavìka 2014 g., Nacyânal’naâ bìblìâtèka Belarusì, Mìnsk 2014, s. 150–158.
Google Scholar

Gìstoryâ Belarusì ǔ dakumentah i matèryâlah, t. 1: IX–XVIII st., skl.: V.K. Ščarbakoǔ, K.Ì. Kernažyckì, D.Ì. Daǔgâla, Vydavectva Akadèmìì navuk BSSR, Minsk 1936, s. 133–136.
Google Scholar

Gunin Lev, Aleksandr Gvan’ni, ital’ânskij naëmnik-volontër, putešestvennik, istorik, [w:] L. Gunin, Bobrujsk, http://www.balandin.net/Gunin/Bobruisk/CHAPTER_4/a.gvagnini.htm [dostęp: 14.09.2024].
Google Scholar

Gvan’ini Aleksandr, Opisanie Moskovii, przekł. G.G. Kozlova, Greko-latinskij kabinet Û.A. Šičalina, Moskva 1997.
Google Scholar

Iz istorii russkoj nacional’noj školy buhgalterskogo učeta i finansov Rossii. Vypusk 161: Najdënov N.A. – moskovskij predprinimatel’ i bankir, https://www.ipbr.org/projects/history/161/ [dostęp: 27.03.2022].
Google Scholar

Karnauhov Dmitrij Vladimirovič, Istoriâ russkih zemel’ v pol’skoj hronografii konca XV – načala XVII vv., GPNTB SO RAN, Novosibirsk 2009.
Google Scholar

Kavalëǔ Sârgej, Šmatmoǔnaâ paèzìâ Vâlìkaga Knâstva Lìtoǔskaga èpohì Rènesansu, Knìgazbor, Minsk 2010.
Google Scholar

Kondrat’ev Dmitrij, Kak v Rossii birža stroilas’, Moskovskaâ mežbankovskaâ valûtnaâ birža, Moskva 2001.
Google Scholar

Lacìnskì Stanìslaǔ, Alessandro Gvan’ini, https://vitebsk.biz/news/47873/ [dostęp: 14.09.2024].
Google Scholar

Lecka Âǔgen, Padzeì i žarscì dzën mìnulyh: „Hronìka Eǔrapejskaj Sarmatyì” Alâksandra Gvan’ìnì, „Rodnae Slova: štomesâčny navukovy ì metadyčny časopìs” 2008, t. 8, s. 9–11.
Google Scholar

Leonovič Ûliana, Kakie knigi hranâtsâ v otdele staropečatnyh i redkih izdanij Prezidentskoj biblioteki. Èkzemplâr na million, https://www.sb.by/articles/ekzemplyar-na-million.html [dostęp: 3.02.2025].
Google Scholar

Mìckevìč Danìla, Lûbìc’ ì pomnìc’: Uspamìnae syn Âkuba Kolasa, Polymâ, Mìnsk 2000.
Google Scholar

Sobolevskij Aleksej Ivanovič, Perevodnaâ literatura Moskovskoj Rusi XIV–XVIII vekov: Bibliografičeskie materialy, Tipografiâ Imperatorskoj Akademii Nauk, Sankt-Peterburg 1903.
Google Scholar

Zaharava Taccâna, „Opisanie Evropejskoj Sarmatii”. Trud pol’skogo istorika èpohi Srednevekov’â Aleksandra Gvan’ini, https://www.sb.by/articles/opisanie-evropeyskoy-sarmatii.html [dostęp: 27.03.2025].
Google Scholar

Zaharava Taccâna, Vydannì XVI – pačatku XVII st. gìstaryčnaj hronìkì Alâksandra Gvan’ìnì ǔ fondah Nacyânal’naj bìblìâtèkì Belarusì, [w:] Materyâly Mìžnarodnyh knìgaznaǔčyh čytannâǔ „Knìžnaâ Kul’tura Belarusì XVI – sârèdzìny XVII st.: da 440-goddzâ vydaveckaj dzejnascì Mamonìčaǔ”. Mìnsk, 17–18 krasavìka 2014 g., Nacyânal’naâ bìblìâteka Belarusì, Mìnsk 2014, s. 158–162.
Google Scholar