Czy Reymont szukał Ziemi obiecanej w Bawełnie i Wśród kąkolu?

Dorota Samborska-Kukuć

doi:10.18778/1505-9057.69.02

Authors

Dorota Samborska-Kukuć Uniwersytet Łódzki https://orcid.org/0000-0002-1943-6694

DOI:

https://doi.org/10.18778/1505-9057.69.02

Keywords:

Reymont, The Promised Land, Marrené-Morzkowska, Among the Tares, Kosiakiewicz, Cotton

Abstract

The alleged influence on the Promised Land of two Łódź novels written before Reymont; Among the Tares and Cotton – was written about in works devoted to Reymont’s work. However, these mentions were laconic and researchers repeated them without deeper reflections or elaborations. The article fills the research gap by presenting Reymont’s novel in many contexts that influence its genesis and the related echoes of Marrené-Morzkowska’s and Kosiakiewicz’s post-reading works.

The article provides seven sources of inspiration for The Promised Land, from which the possible influences of previous works are developed by comparing descriptions of the city in initiating its description, the appearance of the streets and the creation of factories. It is also pointed out that the episodes and the characters are related, as well as significant differences, e.g. in the status of the narrator.

The conclusions are not clear. Tracing the similarities between The Promised Land and Among the Tares allows us to recognize their common places, mainly identical descriptions with identical means of expression. The connections between Reymont’s novel and Cotton – weaker and distant – can only be found in some side plots and character traits. It cannot be said with certainty whether these are conscious intertextuals or whether the shape of the Promised Land was influenced by Łódź itself, which inspired Marrené-Morzkowska and Kosiakiewicz in a similar way.

Downloads

Download data is not yet available.

Author Biography

Dorota Samborska-Kukuć, Uniwersytet Łódzki

Dorota Samborska-Kukuć, prof. dr hab., historyczka literatury, kresoznawczyni, genealożka, biografistka. Zajmuje się przede wszystkim dziewiętnastowiecznością oraz rekonstruowaniem i korygowaniem biografii głównie postaci i rodzin związanych z literaturą i historią. Opublikowała dotąd m.in. 10 monografii i podręcznik akademicki oraz ponad 170 artykułów naukowych. Ostatnia książka to Dziewiętnastowieczne pryncypia i marginalia literackie. Studia, Łódź 2020. Pełni funkcję kierownika Zakładu Literatury Pozytywizmu i Młodej Polski w Instytucie Filologii Polskiej i Logopedii Uniwersytetu Łódzkiego.

References

Budrecki Lech, Władysław Reymont. Zarys monograficzny, Czytelnik, Warszawa 1953.
Google Scholar

-cj- [Czesław Jankowski], [Bawełna – recenzja], „Tygodnik Ilustrowany” 1894, nr 256, s. 336.
Google Scholar

Górski Stefan (Michał Nałęcz), Łódź spółczesna, Rychliński i Wegner, Łódź 1904.
Google Scholar

Grzymała-Siedlecki Adam, Ze wspomnień o Reymoncie, „Kurier Poznański” 1925, nr 371, s. 18.
Google Scholar

Homonovus [Karol Łaganowski], Z tygodnia, „Dziennik Łódzki” 1890, nr 236, s. 2.
Google Scholar

Karczewski Wacław, [Bawełna – recenzja], „Biblioteka Warszawska” 1895, t. 1, s. 168.
Google Scholar

Karwacka Helena, Łódź w oczach pozytywistki. „Wśród kąkolu” Walerii Marrené-Morzkowskiej – pierwsza powieść o fabrycznym mieście, „Prace Polonistyczne” 1975, t. 31, s. 147–174.
Google Scholar

Karwacka Helena, Wokół „Ziemi obiecanej”, „Przegląd Humanistyczny” 2000, nr 4, s. 33–58.
Google Scholar

Koc Barbara, O „Ziemi obiecanej” Reymonta, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław–Warszawa 1990.
Google Scholar

Kołodziej Karolina, Obraz Łodzi w piśmiennictwie pozytywistyczno-młodopolskim, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2009.
Google Scholar

Kosiakiewicz Wincenty, Bawełna, K. Grendyszyński, Petersburg 1895 [1894].
Google Scholar

Kotowski Witold, Pod wiatr. Młodość Reymonta, Wydawnictwo Łódzkie, Łódź 1979.
Google Scholar

Litwinowicz-Droździel Małgorzata, Zmiana, której nie było. Trzy próby czytania Reymonta, Neriton, Warszawa 2019.
Google Scholar

Marrené-Morzkowska Waleria, Wśród kąkolu, „Biesiada Literacka” 1890, nr 27–52.
Google Scholar

Paszkowski Kazimierz, Spotkania z Reymontem i Bartkiewiczem, „Odgłosy” 1974, nr 35, s. 8.
Google Scholar

Piechota Dariusz, Przestrzeń Łodzi w zwierciadle dyskursu toksyczności. Na marginesie „Ziemi obiecanej” Władysława Stanisława Reymonta, „Humanistyka i Przyrodoznawstwo” 2020, t. 26, s. 113–130. https://doi.org/10.31648/hip.6757
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.31648/hip.6757

Popiel Magdalena, Oblicza wzniosłości. Estetyka powieści młodopolskiej, Universitas, Kraków 1999.
Google Scholar

Przewóski Edward, [Bawełna – recenzja], „Przegląd Tygodniowy” 1894, nr 51, s. 560.
Google Scholar

Reymont Władysław Stanisław, Korespondencja 1890–1925, oprac. i wstęp B. Koc, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 2002.
Google Scholar

Reymont Władysław Stanisław, Listy do rodziny, oprac. T. Jodełka-Burzecki i B. Kocówna, PIW, Warszawa 1975.
Google Scholar

Reymont Władysław Stanisław, Ziemia obiecana, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 2015.
Google Scholar

Romankówna Mieczysława, „Ziemia obiecana” Reymonta a rzeczywistość łódzka, „Prace Polonistyczne” 1937, s. 85–108
Google Scholar

Samborska-Kukuć Dorota, Reymonta spotkania z Łodzią, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica” 2024, nr 1, s. 21–37.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/1505-9057.68.02

Skwarczyński Zdzisław, Dwa listy Reymonta. Podał do druku Zdzisław Skwarczyński, „Prace Polonistyczne” 1968, s. 262–265.
Google Scholar

Ujazdowski Aleksander, „Chcę, żeby moja Łódź rosła…” – aspekty prawne w „Ziemi obiecanej” Władysława Stanisława Reymonta, [w:] Prawo i literatura. Szkice, red. J. Kuisz, M. Wąsowicz, Warszawa 2015, s. 36–51.
Google Scholar