Allgemeine Gehsperre w opowieściach dźwiękowych. Pamięć Zagłady na przykładzie słuchowiska dokumentalnego Oddajcie mi swoje dzieci, czyli Wielka Szpera  w łódzkim getcie w reżyserii Janusza Kukuły oraz reportażu radiowego  Barbary Wiśniewskiej Wielka Szpera. Zakaz wychodzenia

Joanna Bachura-Wojtasik

doi:10.18778/1505-9057.69.09

Autor

Joanna Bachura-Wojtasik Uniwersytet Łódzki https://orcid.org/0000-0003-3247-7420

DOI:

https://doi.org/10.18778/1505-9057.69.09

Słowa kluczowe:

literatura audialna, reportaż dźwiękowy, słuchowisko, Wielka Szpera, Holokaust, getto w Łodzi

Abstrakt

Artykuł został przygotowany z okazji 600-lecia Łodzi; traktuje o Wielkiej Szperze, która miała miejsce w łódzkim getcie w czasie II Wojny Światowej. Materiałem badawczym, który posłużył mi do zarysowania kontekstu badań, stała się literatura audialna/dźwiękowa o Holokauście, powstająca w Polskim Radiu Łódź od zakończenia wojny do chwili obecnej. Do jej opracowania wykorzystałam metodę analizy zawartości i treści. Z wyekscerpowanego materiału wybrałam zagadnienie akcji Wielkiej Szpery i przyjrzałam się obrazowi Allgemeine Gehsperre, jaki wyłania się z literatury dźwiękowej. Dwie audycje dokumentalne – reportaż Barbary Wiśniewskiej Wielka Szpera. Zakaz wychodzenia (produkcja Radio Łódź) oraz słuchowisko Oddajcie mi swoje dzieci, czyli Wielka Szpera w łódzkim getcie w reżyserii Janusza Kukuły (Teatr Polskiego Radia) – omówiłam posługując się analizą treści. Naukowe rozważania o literaturze dźwiękowej o Shoah wpisuję z jednej strony w uzupełnienie luki badawczej w tym temacie, z drugiej – jako obowiązek współczesnych pamiętania o okropieństwach minionego wieku.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Biogram autora

Joanna Bachura-Wojtasik - Uniwersytet Łódzki

Joanna Bachura-Wojtasik, dr, adiunkt w Katedrze Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Łódzkiego, medioznawca, teoretyk radia. Podstawą jej zainteresowań badawczych są artystyczne gatunki radiowe. W swych badaniach skupia się na literaturze audialnej wobec Holokaustu. Jest współautorką dwóch monografii o tej tematyce (J. Bachura-Wojtasik, E. Matusiak, „Już nie Żydowica, a ocalona”. Kobiety w Holocauście z perspektywy radiowych narracji artystycznych, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2022 oraz Brzmienie Holocaustu. O reprezentacjach Zagłady w sztuce radiowej, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2020) oraz kilku artykułów opublikowanych w recenzowanych czasopismach. Interesuje ją również współczesna kultura – jej przemiany, właściwości, funkcje, a także kulturowe badania nad dźwiękiem (sound studies). Pełni funkcję sekretarza ds. numerów dziennikarskich kwartalnika „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica”. Przewodniczy sekcji „Radio” Polskiego Towarzystwa Komunikacji Społecznej. Jest w zarządzie Fundacji „Audionomia”.

Bibliografia

Arendt Hannah, Eichmann w Jerozolimie. Rzecz o banalności zła, przekł. A. Szostkiewicz, Wydawnictwo Znak, Kraków 2022 (wyd. kolejne).
Google Scholar

Bachura Joanna, Odsłony wyobraźni. Współczesne słuchowisko radiowe, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2012.
Google Scholar

Bachura-Wojtasik Joanna, Audio literature and the Holocaust: a study based on the material of public radio stations – Polish Radio in Warsaw, Radio Łódź, and Radio Lublin, 1950–2020, „Historical Journal of Film, Radio and Television” 2022, t. 42, nr 4, s. 795–822. https://doi.org/10.1080/01439685.2022.2041306
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1080/01439685.2022.2041306

Bachura-Wojtasik Joanna, Pamięć w literaturze (audialnej) na przykładzie słuchowiska „Fabryka muchołapek” Andrzeja Barta, [w:] Słowo, dźwięk, cisza. Radio i sztuka audialna, red. J. Bachura-Wojtasik, N. Kowalska-Elkader, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2021, s. 175–189, https://doi.org/10.18778/8220-351-6
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/8220-351-6

Bachura-Wojtasik Joanna, Matusiak Eliza, Brzmienie Holocaustu. O reprezentacjach Zagłady w sztuce radiowej, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2020.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/8142-980-1

Bart Andrzej, Fabryka muchołapek, Wydawnictwo WAB, Warszawa 2008.
Google Scholar

Cherezińska Elżbieta, Byłam sekretarką Rumkowskiego. Dzienniki Etki Daum, Zysk i S-ka, Poznań 2008.
Google Scholar

Epstein Lesli, Król żydowski, przekł. K. Petecka-Jurek, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań 2000.
Google Scholar

Głowacka Dorota, Wsłuchując się w ciszę. Estetyka pamięci o Zagładzie według Jean-François Lyotarda, „Teksty Drugie” 2007, nr 1–2, s. 41–59.
Google Scholar

Hopfinger Maryla, Literatura i media. Po 1989 roku, Oficyna Naukowa, Warszawa 2010.
Google Scholar

Kuliś Mirosław, Miller Marek, Weychert Piotr, Posłowie, [w:] Wielka Szpera. Na podstawie rozmów przeprowadzonych przez Piotra Weycherta i Marka Millera oraz innych źródeł, Wydawnictwo Westa-Druk, Łódź 2023, s. 187–189.
Google Scholar

Levi Primo, Pogrążeni i ocaleni, przekł. S. Kasprzysiak, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2007.
Google Scholar

Majewski Tomasz, Litzmannstadt Ghetto, [w:] Pamięć Shoah. Kulturowe reprezentacje i praktyki upamiętniania, red. T. Majewski, A. Zeidler-Janiszewska, współpraca red. M. Wójcik, wyd. II, Wydawnictwo Officyna, Łódź 2011, s. 115–120.
Google Scholar

Miller Marek, Europa według Auschwitz. Litzmannstadt Ghetto, Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau, Oświęcim 2009.
Google Scholar

Podolska Joanna, Litzmannstadt-Getto. Miejsca – ludzie – pamięć, Księży Młyn Dom Wydawniczy, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2020.
Google Scholar

Sem-Sandberg Steve, Biedni ludzie z miasta Łodzi, przekł. M. Kalinowski, konsultacja językowa jid. M. Polit, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2012.
Google Scholar

Wichrowska Magdalena, Szukając prawdy. Problem poetyki w polskim filmie dokumentalnym po roku 1989, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2014.
Google Scholar

Projekt „Kogo widzą Polacy, kiedy widzą Żyda?”. Źródło: https://www.polin.pl/pl/dominujace-narracje-antysemickie-w-kulturze-popularnej-w-polsce [dostęp: 27.12.2023].
Google Scholar