Adjective beautiful and its derivatives as a key to hierarchization of values in artistic prose of Cyprian Norwid
DOI:
https://doi.org/10.18778/1731-8025.16.05Keywords:
Cyprian Norwid, artistic prose, beautiful and its derivatives, valuation, axiologyAbstract
The aim of this paper is to present the meaning of the adjective beautiful and its derivatives in artistic prose of Cyprian Norwid and to establish how the author approaches the semantic field of the word beautiful. Cyprian Norwid through the use of the adjective beautiful and its derivatives, evaluates the elements of described world in different ways, which allows one to see the hierarchy of values. At the top of the hierarchy there are transcendent, moral and cognitive values, followed by aesthetic and vital values and then finally perceived and instrumental values. The poet also emphasizes the interdependence between these values. The most commonly used method of valuation of various objects and phenomena is to put them together in a way that comparison and evaluation is possible. Within the created hierarchy of values, there can be observed various displacements, which consist in raising the rank of some, and lowering other beings. These shifts usually result from the confrontation of the hierarchy of values of the narrator and the general public. Over the years Cyprian Norwid in all of his works develops a coherent concept of beauty, based on the belief that beauty has its source in God, is associated with truth, and is born of love, and thus becomes immortal.
References
Norwid C. (2007), Dzieła wszystkie. Proza 1, oprac. R. Skręt, t. VII, Lublin.
Google Scholar
Kadyjewska A. (2001), Problematyka obrazu świata w badaniach języka pisarza (na przykładzie pism Cypriana Norwida), [w:] Semantyka tekstu artystycznego, red. Pajdzińska A., Tokarski R., Lublin.
Google Scholar
Korpysz T. (2009), Definicje poetyckie Norwida, Lublin.
Google Scholar
Kozłowska A. (2009), Problemy z idiolektem, [w:] Język pisarzy jako problem lingwistyki, red. Korpysz T., Kozłowska A., Warszawa.
Google Scholar
Kuczera-Chachulska B. (2008), Norwida „przypowieść o pięknem” i inne szkice z pogranicza genologii i estetyki, Warszawa.
Google Scholar
Norwid C. (1995), Promethidion: rzecz w dwóch dialogach z epilogiem, Wrocław.
Google Scholar
Norwid C. (1971–1976), Pisma wszystkie, oprac. Gomulicki J. W., t. I–XI, Warszawa.
Google Scholar
Norwid w świecie wartości (2012), red. Korpysz T., Warszawa.
Google Scholar
Pawelec R. (1992), Semantyka leksemów oceniających pod względem estetycznym w pismach Cypriana Norwida (analiza znaczeniowa słów: „piękny”, „harmonia”, „oryginalny”, „twórczy”, „sztuka”, „artysta” i „sztukmistrz”), Warszawa.
Google Scholar
Pawelec R. (2011), Jedność w różnorodności stanowi o pięknie. Piękny, ładny, artystyczny i inne słowa oceniające pod względem estetycznym, [w:] Humanizm w języku polskim. Wartości humanistyczne w polskiej leksyce i refleksji o języku, red. Janowska A., Pastuchowa M., Pawelec R., Warszawa, s. 461–500.
Google Scholar
Puzynina J. (1990), Słowo Norwida, Wrocław.
Google Scholar
Puzynina J. (1991–1992), „Prawda” w poematach Norwida, „Studia Norwidiana”, nr 9–10, Lublin.
Google Scholar
Puzynina J. (1992a), Język wartości, Warszawa.
Google Scholar
Puzynina J. (1992b), „Całość” Norwida, [w:] „Całość” w twórczości Norwida red. Puzynina J., Teleżyńska E., Warszawa.
Google Scholar
Puzynina J. (2006), Słowo poety, Warszawa.
Google Scholar
Puzynina J. (2012), Słowo o «prawdzie» Norwida, [w:] Norwid w świecie wartości, red. Korpysz T., Warszawa.
Google Scholar
Stróżewski W. (2002), Wokół piękna: szkice z estetyki, Kraków.
Google Scholar
Tatarkiewicz W. (2011a), Historia filozofii, Warszawa.
Google Scholar
Tatarkiewicz W. (2011b), Dzieje sześciu pojęć, Warszawa.
Google Scholar
Wierzbicka A. (1970), „Dobrze” i „słusznie”, „Miesięcznik Literacki” 5, nr 4.
Google Scholar
Wierzbicka A. (1971), Kocha, lubi, szanuje. Medytacje semantyczne, Warszawa.
Google Scholar
Internetowy słownik języka Cypriana Norwida, Puzynina J., Korpysz T., współpraca merytoryczna Chojak J., współpraca techniczna Miernik J., Żółtak M., http://slownikjezykanorwida.uw.edu.pl/
Google Scholar
Słownictwo estetyczne Cypriana Norwida (1994), red. Chojak J., Warszawa.
Google Scholar
Słownik języka Adama Mickiewicza (1969), red. Górski K., Hrabiec S., t. VI, Wrocław–Warszawa–Kraków, hasło: piękny.
Google Scholar
Słownik języka polskiego (1858), Linde S. B., t. IV, Lwów, hasło: piękny.
Google Scholar
Słownik języka polskiego (1861), t. I–II, red. Zdanowicz A., Wilno.
Google Scholar
Słownik języka polskiego (1908), red. Karłowicz J., Kryński A. A., Niedźwiedzki W., t. IV, Warszawa, hasło: piękny.
Google Scholar
Słownik języka polskiego (1964) red. Doroszewski W., t. VI, Warszawa.
Google Scholar
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
