Synestezja jako forma języka figuratywnego. Rozważania o synestezyjnych asocjacjach Vladimira Nabokova

Anna Ginter

doi:10.18778/1731-8025.15.18

Authors

Anna Ginter Uniwersytet Łódzki (Łódź, Polska)

DOI:

https://doi.org/10.18778/1731-8025.15.18

Keywords:

synaesthesia, figurative language, synaesthetic metaphor, metonymy, hypallage, Vladimir Nabokov

Abstract

The main goals of the article are to present the place of synaesthesia among the other devices of figurative language and to show diversity of synaesthetic associations in Vladimir Nabokov’s prose. As it has been proved, a key notion for understanding the mechanism and functioning of figures, such as synaesthesia, metaphor and metonymy, is that of conceptual conflict. The presence or absence of conceptual conflict underpins the distinction between living and conventional figures, as well as metonymy and hypallage.What is more, the distinction between metaphor and metonymy is based on the way they deal with conflict. In turn, interpretation of conceptual conflict may lead to understanding the mechanism of a synaesthetic association and the author’s strategy. The examples of Nabokov’s synaesthetic expressions show that metonymy and synaesthesia may be both present in a text and that they interact. However, it is worth underlying, that in literary texts synaesthesia may also coexist with hypallage and similes involving sensory lexemes, as it was observed on the examples of Nabokov’s prose.

References

Набоков В. В. (1990), Король, дама, валет, [w:] В. В. Ерофеев (red.), Владимир Набоков. Собрание сочинений в четырех томах, т. 1, Издательство «Правда», Москва, s. 113–280.
Google Scholar

Набоков В. В. (2000), Волшебник, Изд. Сипмозиум, http://royallib.com/book/DFimi_vladimir/ volshebnik.html (dostęp 10.03.2018), s. 20.
Google Scholar

Набоков В. В. (2013), Нежить, [w:] В. В. Набоков, Полное собрание рассказов, составление текста и примечания – А. Бабиков, Изд. «Азбука-Аттикус», Санкт-Петербург, s. 47–49.
Google Scholar

Nabokov V. (1995), Lolita, Penguin Books, London.
Google Scholar

Barcelona A. (2000), On the plausibility of claiming a metonymic motivation for conceptual metaphor, [w:] A. Barcelona (ed.), Metaphor and Metonymy at the Crossroads: A Cognitive Perspective, Mouton de Gruyter, Berlin & New York, s. 31–58.
Google Scholar

Day S.A. (2005), Some demographic and socio-cultural aspects of synesthesia, [w:] Robertson L., Sagiv N. (red.), Synesthesia: Perspectives from Cognitive Neuroscience, OUP, Oxford, http://www.daysyn.com/Day2005.pdf [dostęp: 14.03.2018].
Google Scholar

Dirven R. (1985), Metaphor as a basic means for extending lexicon, [w:] W. Paprotté, R. Dirven (red.), The Ubiquity of Metaphor: Metaphor in language and thought, John Benjamins, Amsterdam, s. 85–119.
Google Scholar

Engelking L. (2011), Chwyt metafizyczny. Vladimir Nabokov – estetyka z sankcją wyższej rzeczywistości, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Google Scholar

Ginter A. (2015), Vladimir Nabokov i jego synestezyjny świat, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Google Scholar

Kozłowska Z. (2016), Synestezyjna poezja Haliny Poświatowskiej, [w:] A. Rogowska, J. Kaleńska-Rodzaj (red.), Synestezja a sztuka, Wydawnictwo Aureus, Kraków, s. 109–128.
Google Scholar

Lakoff G., Johnson M. (2010), Metafory w naszym życiu, przeł. i wstępem opatrzył T. P. Krzeszowski, ALETHEIA, Warszawa.
Google Scholar

Martino G, Marks L. E. (2001), Synesthesia: Strong and Weak, „Current Directions in Psychological Science”, kwiecień 2001, vol. 10, nr 2, s. 61–65, https://www.researchgate.net/publication/247781245_Synesthesia_Strong_and_Weak [dostęp: 14.03.2018].
Google Scholar

Nabokov V. (1991), Tamte brzegi, przeł. E. Siemaszkiewicz, Czytelnik, Warszawa.
Google Scholar

Potok M. (2008), Hypallage jako problem poetyki przekładu na przykładzie romanc Federico Garcii Lorki, „Przekładaniec”, nr 17, s. 173–185.
Google Scholar

Prandi M. (2017), Conceptual Conflicts in Metaphor and Figurative Language, Routledge, New York and London.
Google Scholar

Simner J., Holenstein E. (2007), Ordinal Linguistic Personification as a Variant of Synesthesia, “Journal of Cognitive Neuroscience”, vol. 19 (4), s. 694–703, (wersja on-line: http://www.daysyn.com/SimnerandHolenstein2007.pdf [dostęp: 14.03.2018]).
Google Scholar

Strik Lievers F. (2017), Figures and the senses. Towards a definition of synaesthesia. Review of Cognitive Linguistics 15(1), s. 83–101; rękopis opublikowany na stronie: https://www.researchgate.net/publication/319166052_Figures_and_the_senses_Towards_a_definition_of_synaesthesia [dostęp: 14.03.2018].
Google Scholar

Taylor J.R.(2001), Kategoryzacja w języku. Prototypy w teorii językoznawczej, przeł. A. Skucińska, UNIVERSITAS, Kraków.
Google Scholar

Werning M., Fleischhauer J., Beseoglu H., (2006), The Cognitive Accessibility of Synaesthetic Metaphors, [w:] red. R. Sun, N. Miyake, Proceedings of the Twenty Eighth Annual Conference of the Cognitive Science Society, London, s. 2365–2370.
Google Scholar