The Language of Heroes in the Works of Mikhail Zoshchenko

Authors

  • Jarosław Wierzbiński Uniwersytet Łódzki, Wydział Filologiczny, Instytut Rusycystyki, Zakład Językoznawstwa image/svg+xml

DOI:

https://doi.org/10.18778/1731-8025.22.03

Keywords:

Mikhail Zoshchenko, totalitarian reality, the language of propaganda, semantic manipulation, disinformation and empty words

Abstract

The work of Mikhail Zoshchenko takes us back to the years of socialist realist orthodoxy, when ideological considerations played a leading role in various spheres of life. The language of his characters manifests such phenomena as the politicization of vocabulary, semantic manipulation, subversive argumentation, accumulation of absurdities, as well as fictitious conversation often bordering on empty words.

Among the examples of vocabulary speculation is the term ideology, which should not be used in various situations. The recipients of this word are imputed features with political overtones. The intention of its users is to create a political opponent. It is also amazing how easily Zoshchenko’s characters succumb to linguistic manipulation, without falling into the slightest embarrassment. On the contrary, they accept their illogical arguments, and they also approve of the incomprehensible statements of the authorities.

The phenomena indicated in the article are symptomatic and characteristic of the language reflecting the times of Zoshchenko. In this way, Zoshchenko revealed the mechanisms governing the human mentality in the post-revolutionary reality. His works, although grotesque in tone, are a kind of protest against political manipulation in language. The phenomenon of Zoshchenko cannot be considered without the presented fragment of linguistic reality or in isolation from the times in which he came to create.

References

Ardov, M. (1992). Fenomen Zoshchenko. Stolitsa, 8, 56–60.
Google Scholar

Bal, S. (1987). Poetycka dywersja w nowomowie. Brulion, 2–3, 115–132.
Google Scholar

Beaugrande de, R.-A., Dressler W.U. (1990). Wstęp do lingwistyki tekstu. Tłum. A. Szwedek. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar

Chudakova, M.O. (1979). Poetika Mikhaila Zoshchenko. Moscow: Nauka.
Google Scholar

Drawicz, A. (1974). Aż do kresu ironii (Michał Zoszczenko). W: Drawicz, A. Zaproszenie do podróży. Szkice o literaturze rosyjskiej XX wieku (46–73). Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Google Scholar

Drawicz, A. (1992). Język zwycięzców. O sowieckiej nowomowie. W: Drawicz, A. Spór o Rosję (113–128). Warszawa: Oficyna Wydawnicza Interim.
Google Scholar

Evgen’eva, A. (red.). (1981–1984). Slovar’ russkogo yazyka v chetyrekh tomakh. Moscow: Russkii yazyk.
Google Scholar

Głowiński, M. (1991). Marcowe gadanie. Komentarze do słów 1966–1971. Warszawa: Wydawnictwo Pomost.
Google Scholar

Granin, D. (1988). Mimoletnoe yavlenie. Ogonek, 6, 9–11 i 29.
Google Scholar

Grigorieva, N. (2022). Oshibka i zabyvanie v smekhovom kontekste (ot Zoshchenko do YouTube), Die Welt der Slaven, Bd. 67, 2, 199–211.
Google Scholar

Kotkiewicz, A. (2012). Nowy człowiek Michaiła Zoszczenki. Trylogia: „Przywrócona młodość”, „Niebieska księga”, „Przed wschodem słońca”. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego.
Google Scholar

Kreps, M.B. (1986). Tekhnika komicheskogo u Zoshchenko. Benson: Shalidze Publications.
Google Scholar

Kupina, N.A. (1995). Totalitarnyi yazyk: slovar’ i rechevye reaktsii. Ekaterinburg–Per’m: Izdatel’stvo Ural’skogo universiteta.
Google Scholar

Mirowski, K. (2005). Nowomowa – marzenie totalitaryzmu, przestroga dla demokracji. Dialogi Polityczne, 5–6, 75–83.
Google Scholar

Moldavskii, D.M. (1987). Prevyshavshii obychnuyu meru. Zvezda, 12, 177–184.
Google Scholar

Mucha, W. (1985). Opowiadania satyryczne i humorystyczne Michaiła Zoszczenki (1921–1932). Z zagadnień poetyki i komunikacji literackiej. Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź: Wydawnictwo Ossolineum.
Google Scholar

Sarnov, B., Chukovskaya E. (1988). Sluchai Zoshchenko (Povest’ v pis’makh i dokumentakh s prologom i epilogom 1946–1958). Yunost’, 8, 69–86.
Google Scholar

Scatton, L.H. (1993). Mikhail Zoshchenko. Evolution of a writer. Cambridge: Cambridge University Press.
Google Scholar

Sinyavskii, A. (1989). Mify Mikhaila Zoshchenko. Voprosy literatury, 2, 50–67.
Google Scholar

Starkov, A.N. (1990). Mikhail Zoshchenko. Sud’ba khudozhnika. Moscow: Sovetskii pisatel’.
Google Scholar

Stepnowska, T., Wierzbiński J. (1993). Zmiażdżony prześmiewca, czyli słów kilka o Michaile Zoszczence. Przekrój, 19, 18–19.
Google Scholar

Stepnowska, T., Wierzbiński J. (1993a). Michaił Zoszczenko – burzyciel stalinowskiego ʽsacrumʼ. Literatura na Świecie, 10, 196–207.
Google Scholar

Suprun, V. (2021). Onomasticheskii mir Mikhaila Zoshchenko. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica Rossica, 20, 121–131.
Google Scholar

Szymczak, M., red. (1978–1980). Słownik języka polskiego, t. l–3. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar

Thom, F. (1990). Drewniany język. Tłum. I. Bielicka. Warszawa: Wydawnictwo CDN.
Google Scholar

Tomashevskii, Yu. (1988). „…Pisatel’ s perepugannoi dushoi – eto uzhe poterya kvalifikatsii”. M.M. Zoshchenko: pis’ma, vystuplenie, dokumenty 1943–1958 godov. Druzhba narodov, 3, 168–189.
Google Scholar

Vezhbin’ski, Ya., Wierzbiński, J. (2017). Mikhail Zoshchenko. Tekstologicheskie issledovaniya i analizy, semantika i stilistika. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar

Vezhbitskaya, A. (1993). Antitotalitarnyi yazyk v Pol’she: mekhanizmy yazykovoi samooborony. Voprosy yazykoznaniya, 4, 107–125.
Google Scholar

Vvedenskii. B. (red.). (1953–1955). Entsiklopedieskii slovar’ v trekh tomakh. Moscow: Bol’shaya sovetskaya entsiklopediya.
Google Scholar

Wierzbiński, J. (1996). Manifestowanie się nowomowy w tekstach Michaiła Zoszczenki. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica, 35, 87–98.
Google Scholar

Zakharieva, I. (1989). Rasskazy Mikhaila Zoshchenko. Bolgarskaya rusistika, 1, 9–19.
Google Scholar

Zoshchenko, M. (1989–1987). Sobranie sochinenii v trekh tomakh. Leningrad: Khudozhestvennaya literatura.
Google Scholar

Ардов, М. (1992). Феномен Зощенко. Столица, 8, 56–60.
Google Scholar

Введенский. Б. (ред.). (1953–1955). Энциклопедиеский словарь в трех томах. Москва: Большая советская энциклопедия.
Google Scholar

Вежбиньски, Я., Wierzbiński, J. (2017). Михаил Зощенко. Текстологические исследования и анализы, семантика и стилистика. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar

Вежбицкая, А. (1993). Антитоталитарный язык в Польше: механизмы языковой самообороны. Вопросы языкознания, 4, 107–125.
Google Scholar

Гранин, Д. (1988). Мимолетное явление. Огонек, 6, 9–11 и 29.
Google Scholar

Григориева, Н. (2022). Ошибка и забывание в смеховом контексте (от Зощенко до YouTube). Die Welt der Slaven, Bd. 67, 2, 199–211.
Google Scholar

Евгеньева, А. (ред.). (1981–1984). Словарь русского языка в четырех томах. Москва: Русский язык.
Google Scholar

Захариева, И. (1989). Рассказы Михаила Зощенко. Болгарская русистика, 1, 9–19.
Google Scholar

Зощенко, М. (1989–1987). Собрание сочинений в трех томах. Ленинград: Художественная литература.
Google Scholar

Крепс, М.Б. (1986). Техника комического у Зощенко. Benson: Сhalidze Publications.
Google Scholar

Купина, Н.А. (1995). Тоталитарный язык: словарь и речевые реакции. Екатеринбург–Перьм: Издательство Уральского университета.
Google Scholar

Молдавский, Д.М. (1987). Превышавший обычную меру. Звезда, 12, 177–184.
Google Scholar

Сарнов, Б., Чуковская, Е. (1988). Случай Зощенко (Повесть в письмах и документах с прологом и эпилогом 1946–1958). Юность, 8, 69–86.
Google Scholar

Синявский, А. (1989). Мифы Михаила Зощенко. Вопросы литературы, 2, 50–67.
Google Scholar

Старков, А.Н. (1990). Михаил Зощенко. Судьба художника. Москва: Советский писатель.
Google Scholar

Супрун, В. (2021). Ономастический мир Михаила Зощенко. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica Rossica, 20, 121–131.
Google Scholar

Томашевский, Ю. (1988). „…Писатель с перепуганной душой – это уже потеря квалификации”. М.М. Зощенко: письма, выступление, документы 1943–1958 годов. Дружба народов, 3, 168–189.
Google Scholar

Чудакова, М.О. (1979). Поэтика Михаила Зощенко. Москва: Наука.
Google Scholar

Published

2023-12-30 — Updated on 2024-02-29

Versions

How to Cite

Wierzbiński, J. (2024). The Language of Heroes in the Works of Mikhail Zoshchenko. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica Rossica, (22), 33–47. https://doi.org/10.18778/1731-8025.22.03 (Original work published December 30, 2023)

Most read articles by the same author(s)